روایتی تازه از فرار مالیاتی فوتبالیست‌ها

«آنها مالیات نمی‌دهند. دلیلی برای پرداخت کردنش نمی‌بینند. آنها معروفند. معروف و شناخته شده. برای غذا خوردن در رستوران‌های معروف پولی نمی‌پردازند. برای برداشتن لباس از مغازه‌های معتبر، بهایی پرداخت نمی‌کنند. زندگی برای آنها رایگان است. چرا باید برای بازی کردن در ایران مالیات بدهند؟این گزارش نیاز به هیچ مقدمه‌ خاصی ندارد. فقط برای ورود به آن باید اطلاعیه‌ای را که شنبه، نهم مردادماه 1395 در سایت اطلاع‌رسانی سازمان لیگ فوتبال ایران منتشر شد، مرور کنیم.»

 فرهیختگان در ادامه نوشت: «براساس آیین‌نامه نقل و انتقالات باشگاه‌‌های لیگ برتر فوتبال ایران مصوبه هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال در سال 93 در فصل نهم و در بخش بودجه باشگاه‌ها بند هفتم آمده است مفاد کلیه قرارداد‌های بازیکنان و مربیان و سایر اعضای باشگاه‌ها شامل مدت و مبلغ به‌طور شفاف در وب‌سایت باشگاه‌ها و سازمان لیگ فوتبال ایران قابل رویت خواهد بود. بر همین اساس، سازمان لیگ فوتبال ایران به وظیفه قانونی خود در این رابطه عمل کرده است.»     

حالا اما بعد از گذشت چیزی حدود یک‌سال و دوماه از انتشار این بیانیه رسمی و با وجود اینکه بیش از دوماه از شروع رقابت‌های لیگ برتر دوره هفدهم می‌گذرد، جزئیات قرارداد بازیکنان و مربیان هیچ‌کدام از تیم‌های لیگ برتری منتشر نشده است!

درواقع امسال مدیران فوتبال ایران تصمیم گرفته‌اند به وظیفه قانونی خود برای شفاف‌سازی در جامعه عمل نکنند و درباره این اتفاق حیرت‌انگیز حتی حاضر به ارائه توضیح هم نشده‌اند! اما چرا؟ آیا کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است؟ آیا مشکلی در پشت‌پرده به وجود آمده که آنها را مجبور به پنهان‌کاری کرده است؟! آیا پنهان کردن و عدم انتشار جزئیات قرارداد لیگ برتری‌ها بی‌ارتباط به اخبار جنجالی که درباره مالیات در فوتبال ایران از گوشه و کنار شنیده می‌شود، نیست؟

 از فرار مالیاتی تا بحران مالیاتی

بدون هیچ تردیدی فوتبال در ایران با پدیده فرار مالیاتی و بعد از آن بحران مالیاتی رو‌به‌رو است. اینجا هم مثل فوتبال تمام کشورهای دیگر، اهالی این رشته دوست ندارند مالیات کامل پول هنگفتی را که به دست می‌آورند، پرداخت کنند. البته این عدم علاقه هم به عقد قراردادهای پنهان، رد و بدل شدن پول‌های زیرمیزی و در یک‌کلام پنهان‌کاری ختم می‌شود! این پنهان‌کاری در قراردادها و درآمدها در سال‌های گذشته در فوتبال جهان هم سروصدای بسیار زیادی به راه انداخته و باعث دادگاهی شدن ستاره‌های مختلفی همچون لیونل مسی، کریستیانو رونالدو، نیمار، ماسکرانو، دی‌ماریا، مورینیو، بیل و تعداد بسیار زیادی از چهره‌های سرشناس فوتبال دنیا شد. تخلفات مالیاتی به‌عنوان مثال حتی باعث شد دادگاه‌های آلمان هوینس، رئیس مشهور باشگاه بایرن‌مونیخ را چند سال قبل از کار برکنار و روانه زندان کند. در ایران اما در تمام این مدت همه‌چیز در بالا رفتن میزان بدهی اشخاص حقیقی و حقوقی فوتبالی به اداره مالیات خلاصه می‌شود و تاکنون قانون معمولا قربانی مصلحت‌اندیشی‌ها می‌شود و شاهد هیچ برخورد جدی با آنهایی که قراردادهای پنهان امضا می‌کنند، نبوده‌ایم.

 اوج‌گیری دعوای فوتبالی‌ها با اداره مالیات

در ماه‌های اخیر مدیران سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال اختلافات شدیدی با سازمان امور مالیاتی استان تهران پیدا کرده‌اند و محاسبه مالیات 45 میلیارد تومانی‌ برای درآمدهای سازمان لیگ باعث شد پرونده این درگیری به دفتر وزیر اقتصاد ارجاع شود! سازمان لیگ در این میان در بیانیه‌ای تند و رسمی اداره مالیات را متهم به محاسبه اشتباه مالیات این مجموعه و تضییع حقوق فوتبال کرده بود. در چنین شرایطی در سطح کلان مدیریت فوتبال ایران تصمیم گرفته شد برای فصل جدید لیگ برتر، مبلغ قرارداد بازیکنان و مربیان با باشگاه‌های لیگ برتری در سایت سازمان لیگ برخلاف سال‌های گذشته منتشر نشود. البته به نظر می‌رسد حساس شدن کنفدراسیون فوتبال آسیا نسبت به پرونده فرار مالیاتی باشگاه‌های فوتبال ایران، غیرواقعی بودن اکثر قراردادهای ارائه‌شده به سازمان لیگ از سوی باشگاه‌ها و داستان سودجویان مالی در فوتبال ارتباط مستقیم با عدم انتشار قراردادها تا به امروز داشته است!

 حقیقت تکان‌دهنده‌ای که بعد از یک‌سال افشا شد

قرارداد مهدی طارمی با باشگاه پرسپولیس برای سال گذشته با مبلغ 950 میلیون تومان ثبت شد! از همان روزی که رقم این قرارداد در سایت سازمان لیگ ثبت شد، هیچ‌کسی باور نمی‌کرد که این مبلغ رقم واقعی قرارداد طارمی با پرسپولیس باشد. سال گذشته محمود گودرزی به‌خاطر هزینه‌های سرسام‌آور و عقد قراردادهایی با مبلغ کلان، بهرام افشارزاده را از مدیرعاملی باشگاه استقلال برکنار کرد و از شرایط باشگاه پرسپولیس که مدیریت آن برعهده دوست نزدیک او علی‌اکبر طاهری بود، ابراز رضایت کرد! حالا یک‌سال بعد از این اتفاق به اهالی فوتبال ایران ثابت شد قراردادهایی که باشگاه پرسپولیس به سازمان لیگ ارائه داده است، قراردادهای اصلی با رقم واقعی دریافتی بازیکنان این تیم نبوده است!

  سندی دیگر برای فرار مالیاتی باشگاه‌‌‌ها

به مصاحبه بازیکنان پرسپولیس بعد از قهرمانی در دیدار سوپرجام در جمع خبرنگاران دقت کنید. همین چند هفته قبل به‌طور مثال صحبت‌های طارمی درباره عدم تسویه‌حساب باشگاه با آنها در برنامه 90 پخش شد. طارمی و بازیکنان پرسپولیس با این اعتراض دسته‌جمعی، خواهان پرداخت آپشن‌های قرارداد امضاشده خود با پرسپولیس بودند که با توجه به موفقیت‌های این تیم و عملکرد شخصی بازیکنان، به‌طور متوسط با این آپشن‌ها بیش از 40 درصد مبلغ اصلی قرارداد به دریافتی بازیکنان اضافه می‌شد! قهرمانی در لیگ برتر، صعود از مراحل مختلف لیگ قهرمانان آسیا (هر مرحله پاداش جداگانه دارد)، حضور در ترکیب اصلی، گلزنی، پاس گل، حضور در تیم‌ملی و... مثال‌هایی برای آپشن قرارداد بازیکن‌های مختلف است!

پشت‌پرده دریافتی‌های آقای گل!

اخیرا وقتی فدراسیون جهانی فوتبال باشگاه پرسپولیس و مهدی طارمی را با محرومیت‌‌های سنگینی مواجه کرد، برای همه مشخص شد که مهاجم بوشهری بعد از بازگشت به ایران و در زمان امضای قرارداد جدید، یک‌میلیارد و 150 میلیون تومان از حسین هدایتی پول دریافت کرده است. به این ترتیب با یک محاسبه سرانگشتی مشخص شد که دریافتی طارمی از پرسپولیس با پول هدایتی و قرارداد ارائه‌شده به سازمان لیگ دومیلیارد و 100 میلیون تومان بوده است! البته به این دریافتی حدود 400 میلیون تومان پاداش و آپشن‌های قرارداد را هم وقتی اضافه کنید به رقم سرسام‌آور 5/2 میلیاردی برای قرارداد بهترین بازیکن پرسپولیس می‌رسیم! این حساب و کتاب ساده براساس افشاگری‌های رسمی انجام‌شده در رسانه‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که باشگا‌ه‌ها برای فرار مالیاتی اقدام به عقد قراردادهای پنهان و دادن پول‌های زیرمیزی به آنها می‌کنند! البته این مشکل مربوط به تمام باشگاه است و شفافیت مالی در هیچ مجموعه‌ای دیده نمی‌شود!

 گرفتاری جدید برای طارمی

مسئولان امور مالیاتی استان تهران تاکنون به‌صورت جدی برای برخورد با نظام مالی غیرشفاف فوتبال ایران اقدام موثری انجام نداده‌اند؛ اما در شرایط فعلی با توجه به اوج‌گیری اختلافات و تاکید مسئولان رده‌بالای کشور بر مبارزه با فساد و شفافیت مالی در تمامی دستگاه‌ها، این احتمال وجود دارد که اداره مالیات با توجه به افشاگری‌های رسمی و تکان‌دهنده صورت‌گرفته و سرنخ‌های به دست آمده، به پرونده پنهان‌کاری درآمدها و فرار مالیاتی اهالی فوتبال ایران ورود کند. برخی شنیده‌ها حکایت از این مساله دارد که مهدی طارمی و پرسپولیس اولین باشگاهی هستند که با سختگیری اداره مالیات مواجه خواهند شد! در این صورت مشخص می‌شود به صورت مثال مهدی طارمی برای قرارداد 950 میلیون تومانی مالیات داده است یا برای دریافتی 2.5 میلیارد تومانی!

 قرارداد‌های رسمی سازمان لیگ غیرواقعی هستند

در آیین‌نامه انضباطی فوتبال ایران ‌هیچ قانونی برای برخورد با باشگاه‌هایی که قراردادهای غیرواقعی برای بازیکنان و مربیان خود به سازمان لیگ ارائه می‌کنند، وجود ندارد. نهاد برگزارکننده مسابقات، اصل را بر اعتماد به باشگاه‌ها گذاشته و قبول می‌کند که قراردادهای چهاربرگی ارائه‌شده از سوی‌ باشگاه‌‌ها، قرارداد واقعی منعقدشده با افراد مختلف است منتها نکته جالب توجه اینجاست که با توجه به ثابت‌شدن دروغ‌گویی باشگاه‌ها، بازیکنان و مربیان، از سوی فدراسیون فوتبال هم هیچ برخوردی با متخلفان صورت نگرفته است؛  تنها کار صورت‌گرفته این است که بازیکنان و مربیان داخلی اگر با باشگاهی دچار اختلاف شوند، ‌نمی‌توانند برای قراردادهای نهان و توافقات خارج از قرارداد ارائه‌شده به سازمان لیگ، ‌شکایتی در کمیته انضباطی ثبت کنند و این واقعه یک بحران اساسی و جنجال بزرگ در سال‌های اخیر به وجود آورده که بازیکنان را مجبور می‌کند در طول مسابقات و قبل از پایان فصل با اقداماتی مانند اعتصاب، تمرین‌نکردن، تهدید به بازی نکردن و اعتراض‌های شدید دسته‌جمعی به دنبال احقاق حق خود باشند، چون مراجعه به کمیته انضباطی محرومیت‌های جدی برای آنها به همراه خواهد داشت. از طرف دیگر طبق اساسنامه، بازیکنان و مربیان داخلی حق شکایت از باشگاه‌‌ها به مراجع بین‌المللی چون فیفا را هم ندارند و شکایت خود را حتما باید در ارکان قضایی فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران پیگیری کنند؛ ارکانی که در تمام سال‌های اخیر برای بازیکنان و مربیان مختلف حکم صادر می‌کند اما توان اجرایی‌کردن آن و برخورد با باشگاه‌ها را ندارد.

 بهاروند: به باشگاه‌ها اعتماد می‌کنیم اما اگر مشکلی پیش بیاید، تبعات آن را باید بپذیرند

حیدر بهاروند، رئیس سازمان لیگ برتر و نایب‌رئیس دوم فدراسیون فوتبال درباره ماجرای قراردادهای پنهان باشگاه‌ها، بازیکنان و مربیان می‌گوید: «ما به آنها اعتماد می‌کنیم. ما بارها از باشگاه‌ها خواهش کرده‌ایم که قراردادهای اصلی را به سازمان لیگ ارائه بدهند تا همه‌چیز شفاف باشد؛ اما بازهم می‌بینیم که قراردادهای پنهان با بازیکنان امضا می‌شود. بدون تردید سازمان لیگ پاسخگوی این اشتباهات باشگاه‌ها نیست. اگر شکایتی از باشگاه‌ها و بازیکنان درباره قراردادهای دوم ثبت شود با هر دو طرف برخورد جدی صورت می‌گیرد. ضمن اینکه بازیکنان و مربیان بیشتر از همه با چنین قراردادهایی ضرر خواهند کرد چون برای ارکان قضایی، فدراسیون و سازمان لیگ همین قرارداد چهاربرگی ارائه‌شده از سوی باشگاه‌ها معتبر و قابل رسیدگی است.»

رئیس سازمان لیگ درباره بحران مالیاتی و احتمال برخورد جدی مراجع قانونی به این عدم شفافیت مالی هم تاکید کرد: «به هر حال قانون مشخص است و باشگاه‌‌ها، بازیکنان و مربیان اگر پنهان‌کاری داشته باشند، بدون تردید در صورت افشا شدن، خسارت آن را هم خواهند داد و با محرومیت و جرایم سنگین مواجه می‌شوند. تاکنون گزارشی از اداره مالیات درباره تخلفات اینچنینی به دست ما نرسیده است، اما از این پس با توجه به سختگیری کنفدراسیون فوتبال آسیا در صدور مجوز حرفه‌ای برای باشگاه‌‌ها و همچنین بدهی‌های باشگاه‌ها، خودبه‌خود شرایط طوری پیش می‌رود که باشگاه‌ها اگر خودشان هم بخواهند، نتوانند قرارداد پنهانی با بازیکنان و مربیان امضا کنند چون هزینه‌‌های این کار به‌شدت سنگین خواهد بود.»