کارآگاه رسایی در راه برزیل!

خبر اعزام حجت‌الاسلام رسایی ـ و یک نفر به عنوان کار‌شناس همراه ـ به مسابفات فوتبال برزیل، واکنش‌های منفی بسیاری را در افکار عمومی و به ویژه در بین کاربران فضای مجازی به دنبال داشت؛ بر همین اساس، روز گذشته، محمدعلی پورمختار نماینده مردم کبودر آهنگ در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون اصل ۹۰ خانه ملت در گفت‌وگو با فارس و در توجیه سفر حجت‌الاسلام رسایی به برزیل گفت: «آقای رسایی به عنوان رئیس کمیته مبارزه با مفاسد و همچنین مسئول پرونده فساد در فوتبال توسط کمیسیون اصل ۹۰ و مجلس، به برزیل سفر می‌کند؛ در بررسی‌های کمیسیون، مجموعه گزارشاتی مربوط به جام جهانی نیز داشتیم که به همین سان تصمیم گرفته شد آقای رسایی برای بررسی مسائل به برزیل اعزام شوند.»

در این باره چند پرسش قابل تامل مطرح است:

۱ـ آیا آقای رسایی تخصص مشخصی در حوزه فوتبال دارند، بدین معنا که با مسائل این ورزش به مقدار لازم و کافی آشنایی دارند و به همین دلیل به عنوان مسئول پرونده فساد در فوتبال تعیین شده‌اند؟ آیا ایشان سوابق قضایی یا حقوقی دارند؟ سوابق پیشین ایشان در حوزه «فسادیابی» یا «فساد پژوهشی» چه بوده‌است؟ بهتر است نمایندگان مردم به مردم توضیح بدهند که انتخاب ایشان در این موضوع به پشتوانه کدام تخصص، تجربه یا سابقه بوده است؟

۲ـ چرا پس از گذشت یک سال از آغاز این بررسی‌‌ها، آقای رسایی یا کمیسیون اصل ۹۰، هنوز گزارشی از بررسی‌های خود به پیشگاه ملت عرضه نکرده‌اند؟

۳ـ آیا حجت‌الاسلام رسایی، به عنوان رئیس کمیته مبارزه با مفاسد قرار است در مورد همه مفاسد احتمالی به همین نحو عمل کنند و در کسوت یک کارآگاه به تحقیقات میدانی بپردازند؟

مثلا اگر احتمالا شواهدی از یک مفسده در خارج از ایران وجو داشته باشد، کمیسیون اصل نود به ایشان ماموریت می‌دهد تا شخصا به کشورهای مربوطه مسافرت کنند و پیگیر مدارک و شواهد باشند؟

1ـ برای مثال آیا در رسیدگی به موضوع پرونده بدهکاران بانکی در کمیسیون اصل ۹۰، اگر برخی از عوامل این پرونده به اروپا و آمریکا گریخته باشند، حجت‌الاسلام رسایی از طرف این کمیسیون برای پیگیری‌ها لازم به آن کشور‌ها اعزام می‌شوند؟

۲ـ آیا بررسی موضوع فساد در فوتبال نیازمند حضور فیزیکی، آن هم در مسابقات جهانی، و در همراهی با تیم ملی فوتبال است؟ در آنجا دقیقا قرار است چه عملیات کارآگاهانه‌ای انجام شود؟ آیا مفسدان همراه با تیم ملی به برزیل عزیمت می‌کنند؟ آیا مفسدان در بین تیم ملی و همراهان آن‌هاحضور دارند؟ دلالان و مفسده برانگیزان فوتبال ایران در برزیل ساکن‌اند؟ آقای رسایی قرار است در برزیل با مظنونان و مته‌مان این پرونده مصاحبه یا بازجویی کنند؟ با این همه گرفتاری وظایف اصلیتر نمایندگی ایشان چه می‌شود؟

۳ـ با این توضیحات، آیا محمدعلی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل ۹۰، تصور می‌کنند توجیه ایشان در این باره می‌-تواند مورد قبول افکار عمومی قرار گیرد؟

۴ـ پرسش مهم‌تر اینکه آیا کمیسیون اصل نود برای رسیدگی به همه شکایات و موضوعات قابل پیگیری در این کمیسیون، می‌تواند راسا ورود پیدا کند و همه مراحل بررسی، بازرسی و... را به تنهایی انجام دهد؛ در این صورت به نظر می‌رسد نیاز خواهد بود تا دستگاهی عریض و طویل، مجهز و هم کارکرد با قوه قضائیه در زیر مجموعه این کمیسیون ایجاد شود!

۵ـ اینک یکسال از ورود کمیسیون اصل ۹۰ به موضوع فساد در فوتبال و آغاز بررسی‌ها لازم در این باره توسط این کمیسیون می‌گذرد؛ این در حالی است که به گزارش خانه ملت، رئیس این کمیسیون در تاریخ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۹۲ گفته بود: «امروز آخرین جلسه در خصوص گزارش‌های آماده شده در بحث فساد و تبانی در فوتبال تشکیل می‌شود»؛ بر اساس سایر خبرهای منتشر شده و مصاحبه‌های پیشین رئیس کمیسیون اصل ۹۰، نتایج بخش نخست بررسی‌های این کمیسیون درباره فساد در فوتبال قرار بود تا پایان آذرماه اعلام شود؛ این اتفاق نیفتاد و قرار شد نتایج، اواخر سال گذشته ارائه شود با این حال گزارش این موضوع همچنان به بعد ـ و تکمیل تحقیقات ـ موکول شده‌است!

آیا با این سرعت پایین بررسی چنین موضوعاتی ـ که البته به دلیل پیچیدگی برخی موضوعات، تا حدودی طبیعی به نظر می‌رسد ـ بهتر نیست کمیسیون اصل ۹۰ در سازو کار‌ها و رویکردهای خود در بررسی چنین پرونده‌هایی بازبینی اساسی داشته باشد؟ آیا با این سرعت، می‌توان به اصلاح امور در کمترین زمان ممکن، که لازمه تحقق عدالت است، چندان امیدوار بود؟

۶ـ در حالی که به گزارش تابناک، نایب رئیس کمیسیون اصل نود پیش از این اعلام کرده بود «این کمیسیون به صورت مصداقی در این قضیه وارد نشده است و قرار نیست این مورد خاص را بررسی و حکم صادر کند بلکه هدف از ورود به این ماجرا فقط پیگیری موضوع و ارائه گزارش در این خصوص بوده است» اما به نقل از خانه ملت، رئیس این کمیسیون، اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد که کمیسیون اصل نود تمام جوانب فساد در فوتبال را بررسی خواهد کرد!

آیا کمیسیون اصل ۹۰ باید و می‌تواند تمام جوانب فساد در فوتبال را بررسی کند؟ بررسی چنین موضوعی به چه مقدار نیرو، وقت و توان نیازمند است؟ آیا چنین نیرو، وقت، توان و امکاناتی در احتیار این کمیسیون قرار دارد؟ قانون اساسی چنین وظیفه‌ای را تا این حد در اختیار این کمیسیون قرار داده است؟ اگر قرار باشد تمام مراحل یک پرونده در کمیسیون اصل نود رسیدگی شود، پس نقش قوه قضائیه چه می‌شود؟ آیا بهتر نیست، گزارش ابتدایی این پرونده، و سایر پرونده‌ها، جهت رسیدگی جامع و سریع به قوه قضائیه ارجاع داده شود؟

۷ـ طبق اصل ۹۰ قانون اساسی «هرکس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضائیه داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یا قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آن‌ها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.»؛ در واقع، شکایت از عملکردِ ارگان‌های وابسته به دولت در دیوان عدالت اداری ممکن است و شکایت از نهادهای قضایی نیز با رجوع به مراجع بالا‌تر قوه قضائیه قابل پیگیری است. اما اصل ۹۰ قانون اساسی مربوط به وقتی است که شکایات افراد نتیجه‌بخش و یا ممکن نیست و شخص به کلیتِ رفتاری یک قوه معترض باشد. در واقع این اصل به عنوان آخرین راه تظلم‌خواهیِ شکایت از طرز کار قوای سه‌گانه را در بر می‌گیرد و شکایت از نهادهای وابسته به دولت یا قوهٔ قضائیه بایستی در دستگاه‌های پیش‌بینی‌شده در قانون صورت گیرد.

بر این اساس، به نظر شما بررسی موضوع فساد در فوتبال تا چه اندازه با فلسفه وجودی اصل ۹۰ مطابقت دارد و حداقل می‌تواند، به شکلی که اینک در کمیسیون اصل ۹۰ پیگیری شده‌است، در چارچوب وظایف این کمیسیون قرار گیرد؟

۸ ـ آیا موضوعاتی شبیه به آنچه درباره این پرونده اتفاق افتاده‌است ـ و به ویژه توجیه ناموجه رییس کمیسیون اصل ۹۰ درباره ضرورت سفر حجت‌الاسلام رسایی به جام جهانی فوتبال در برزیل ـ و تکرار مواردی از این دست، عملکرد کمیسیون اصل ۹۰ را در پیشگاه افکار عمومی مخدوش نخواهد کرد؟ چنین نوع مواجهه‌ای،شان مجلس را حفظ خواهد کرد؟