هویت شاهزاده سعودی كه به تل‌آویو سفر كرده بود

 سه ماه پیش بود که عزرائیل کاتز، وزیر اطلاعات و حمل‌ونقل اسرائیل، از ملک‌سلمان، پادشاه عربستان، خواست از بنیامین نتانیاهو برای سفر به عربستان دعوت به عمل آورد و همچنین ولیعهد خود یعنی محمدبن‌سلمان را برای پیشبرد منافع مشترک و مقابله با ایران راهی تل‌آویو کند. او از محمدبن‌سلمان به عنوان فردی فعال و پیشرو یاد کرده بود. به نظر می‌رسد این خواست اسرائیلی‌ها از سوی ملک‌سلمان اجابت شده باشد.

چندی پیش رسانه‌های اسرائیلی از سفر مخفیانه یکی از اعضای خانواده سلطنتی عربستان به اسرائیل در هفته‌ای که گذشت، خبر دادند. در ادامه نیز برخی رسانه‌های عربی، به نقل از یک افسر اطلاعاتی اماراتی، از محمدبن‌سلمان به عنوان فرستاده مخفی عربستان نام بردند. هرچند اسرائیل و عربستان تاکنون به صورت رسمی نسبت به این خبر واکنش نشان نداده‌اند، اما طبق گفته این مقام اماراتی، این سفر با هدف ازسرگیری مذاکرات صلح میان اسرائیل و دولت خودگردان فلسطین صورت گرفته است. خبر این سفر چند روز بعد از آن منتشر می‌شود که هفته گذشته، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد رابطه تل‌آویو با جهان عرب در بهترین شرایط خود قرار دارد. او که در جمع کارکنان وزارت خارجه اسرائیل صحبت می‌کرد، سطح این روابط را بالاتر از هر دوره‌ای در تاریخ اسرائیل عنوان کرد.

چرخش به سمت اعراب

با وجود اینکه برخی کشورهای عربی تاکنون حاضر نشده‌اند اسرائیل را به عنوان یک کشور به رسمیت بشناسند، تل‌آویو روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود را با برخی کشورهای عربی ازجمله عربستان از مدت‌ها پیش هرچند به صورت مخفیانه پیش می‌برده است. اظهارات آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل، نیز بر این مسئله صحه می‌گذارد. او چندی پیش خوستار ایجاد روابط اقتصادی و دیپلماتیک با کشورهای عربی شد؛ روابطی که به گفته او نه در زیر میز بلکه در روی میز و به صورت علنی صورت پذیرند. از دیگر سو، اسرائیل با مصر و اردن توافق صلح دارد و در سال‌های اخیر نیز به بهانه افزایش نفوذ ایران در منطقه، خود را به کشورهای سنی‌نشین منطقه نزدیک کرده است. در همین رابطه، چند هفته پیش روزنامه‌های اسرائیلی از تشدید همکاری امنیتی و نظامی اسرائیل و اردن در مرز این کشور با سوریه خبر دادند. از این گذشته، اسرائیل به مصر در مبارزه با تحرکات داعش در صحرای سینا به صورت علنی کمک کرده است. شاید به همین دلیل باشد که در دو سال گذشته بسیاری از مقامات اسرائیلی به‌دفعات عنوان کرده‌اند نگاه خصمانه کشورهای عربی جای خود را به علاقه به همکاری با اسرائیل داده است. اما آنچه کمتر درباره آن صحبت شده، افزایش مناسبات اسرائیل با کشورهای عربی خلیج‌فارس همچون عربستان و امارات متحده عربی است.
همسویی عربستان و اسرائیل به‌ویژه با محوریت ضدیت با ایران موضوع تازه‌ای نیست و اسنادی که «ویکی‌لیکس» به‌تازگی در این‌باره منتشر کرده، نشان می‌دهد روند نزدیکی تل‌آویو و ریاض به سال‌های میانی دهه ٩٠ برمی‌گردد که عربستان برخی از شرکت‌های مرتبط با اسرائیل را از فهرست تحریم‌های خود خارج کرد. نزدیکی میان اسرائیل و عربستان در سال ٢٠٠٢ و با ارائه طرح صلحی از سوی ریاض قوت گرفت و در سال ٢٠٠٥ نیز با برداشته‌شدن تحریم‌های سطح سه و دو از سوی ریاض، ارسال پالس‌های مثبت به تل‌آویو ادامه یافت. بنا بر گزارش نیویورک‌تایمز، مئیر داگان، رئیس اسبق موساد، در سال ٢٠١٠ میلادی برای انجام مذاکراتی مخفی درباره برنامه هسته‌ای ایران به عربستان سعودی سفر کرد. در ماه‌های اخیز نیز اعطای حق مالکیت دو جزیره تیران و صنافیر به عربستان باعث می‌شود تا عربستان و مصر به صورت مشترک بر عبور و مرور کشتی‌های اسرائیلی از تنگه تیران نظارت داشته باشند که عملا دریچه‌ای را برای همکاری بیشتر این دو کشور باز می‌کند.

بن‌سلمان و تحقق رؤیای اسرائیل

البته در تسریع نزدیکی این دو کشور نباید تغییرات در ساختار قدرت آل‌سعود و روی‌کارآمدن محدبن‌سلمان به عنوان ولیعهد جدید این کشور را نادیده گرفت. دنیل شاپیرو، سفیر سابق ایالات متحده در تل‌آویو، انتصاب محمد بن‌سلمان به عنوان ولیعهد عربستان را به حقیقت‌پیوستن رؤیای اسرائیل دانسته بود. از نظر این دیپلمات آمریکایی، بن‌سلمان به وجود منافع و تهدیدات مشترک با اسرائیل قائل است که این مسئله به نفع تل‌آویو تمام خواهد شد. طبق گفته این دیپلمات آمریکایی، بن‌سلمان این آمادگی را دارد تا در چارچوب پیاده‌سازی طرح صلح عربی، روابط عربستان با اسرائیل را به حالت عادی بازگرداند. البته در سرعت‌گرفتن نزدیکی تل‌آویو و ریاض نباید از نقش بازیگران فرامنطقه‌ای از جمله ایالات متحده غافل شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در همان نخستین سفرش به خاورمیانه از امکان ایجاد سطح جدید از همکاری خبر داده بود؛ سطحی جدید از همکاری که بتواند زمینه‌ساز امنیت و رفاه بیشتر در منطقه و جهان شود. به‌نظر سفر مخفیانه بن‌سلمان به اسرائیل را باید آغازی بر آن چیزی دانست که ترامپ از آن خبر داده بود. با این حال هنوز مشخص نیست این مناسبات نزدیک یک اتحاد موقت و زودگذر به خاطر توهم تهدید ایران است یا اینکه شروعی بر یک همکاری و تفاهم استراتژیک پایدار و بلندمدت.