چرا آمریکا مجاز به خروج از برجام نیست؟

روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم داوود هرمیداس باوند/  تحلیلگر مسائل بین‌الملل نوشت:

آمریکایی‌ها تلاش بسیاری کردند تا درگزارش آمانو درباره پایبندی ایران به تعهداتش در برجام تاثیرگذار باشند و حتی در این راستا نماینده دائم این کشور در سازمان‌ملل نیز با آمانو دیدار کرد، اما نتوانست بر اعلام نتیجه عملکرد ایران از سوی آمانو تاثیر بگذارد. آمریکایی‌ها درصدد بودند مساله پی‌ام‌دی را در روزهای گذشته مجددا به میان بکشند، اما با اعلام پایبندی ایران به تعهدات خود در قبال برجام مشخص شد که ضرورتی برای بازرسی از مراکز نظامی ایران وجود ندارد. این‌گونه بود که تلاش ایالات‌متحده با ناکامی و نافرجامی روبه‌رو شد. برجام توافقی میان 5عضو دائم شورای امنیت، نماینده سیاسی اتحادیه‌اروپا و آلمان درباب حفظ مصالح و منافع جامعه بین‌المللی در قبال ایران است که شورای امنیت نیز بر این توافق صحه گذاشته است.

 از طرفی نیز تمام کشورهای عضو ازجمله آمریکا ملزم هستند به تصمیمات شورای امنیت پایبند باشند. فراتر از این به‌موجب کنوانسیون جانشینی دولت‌ها، هیچ‌دولتی مجاز نیست تعهدات و تصمیمات مهم بین‌المللی دولت قبلی را نقض کرده یا نادیده بگیرد. بنابراین دولت آمریکا باید به برجام متعهد باشد، مضاف بر اینکه بسیاری از مقامات آمریکایی به‌خصوص وزیردفاع و وزیرخارجه ایالات‌متحده نیز عنوان کرده‌اند مصلحت این است که برجام در شرایط موجود همچنان پایدار بماند. از سوی دیگر اگر هم آمریکا بخواهد در این راستا اقدامی کند، از یک‌سو تعهدات بین‌المللی را نقض کرده و ازسوی دیگر موجب بی‌اعتباری برای ایالات‌متحده خواهد بود. در این میان، با اینکه بسیار دور از ذهن است که ترامپ سخنان جان بولتون را پذیرفته و از برجام خارج شود، اما درعین‌حال چنین کاری نیز از او بعید نیست. ازجهت دیگر، مواضع بین‌المللی ترامپ مثل هوای بد قابل پیش‌بینی نیست، چون یک روز سخنی می‌گوید و روز دیگر سخن خود را تعدیل کرده، از آن عقب‌نشینی می‌کند یا به‌دلیل عدم استقبال دیگران مجبور به سکوت می‌شود. همچنین اظهارات آمانو را می‌توان از دریچه‌ای دیگر نیز نگریست؛ بدین جهت که یا آقای آمانو به بیطرفی خود در مسئولیت که دارد پایبند است یا اینکه این حرکت او به‌عنوان مقدمه‌ای است تا در مرحله بعد موضعی اتخاذ کنند تا نظرات ایالات متحده را تامین کند. به هر صورت ژاپنی‌ها به آمریکا نیازمندند و آمانو نیز به‌عنوان یک ژاپنی حتما منافع کشور خود را در این راستا در نظر می‌گیرد. تاثیر این مسائل به منطقه نیز سرایت کرده و اکنون در بحران سوریه شاهدیم تمام کشورها به‌صورت اعلام‌نشده به‌ نظری مشترک رسیده‌اند تا دولتی ائتلافی با حضور بشار اسد در سوریه روی کار آید و سپس تحت‌نظر سازمان ملل به آرای عمومی مراجعه شود. این راه‌حلی است که تقریبا تمامی کشورها بدان تن داده‌اند. کشورهای عربی نیز با تمام مخالفت‌هایی که در بحران سوریه داشتند، به این باور رسیده‌اند. ایران نیز که در برخی کشورهای عربی مانند سوریه پایگاه دارد، تاثیر خود را در تحولات منطقه گذاشته و خروج از این کشورها نیز به آینده و برقراری صلح و امنیت در این کشورها بستگی دارد. در همین راستا ایران و عربستان می‌توانند از طریق گفت‌وگوی سازنده روابط خود را به‌نحوی تعدیل کنند و در قبال یکدیگر نوعی روابط متعارف در پیش گیرند.