برداشت اشتباه دلواپسان از یک ویدیوی قدیمی

اخیرا کلیپ کوتاهی که از یک سخنرانی نه چندان جدید خانم وندی شرمن بریده شده است، در فضای مجازی دست به دست می شود و ادعا می شود که خانم شرمن می گوید مذاکره کنندگان ایرانی را گول زدیم و آنها چون معنای کلمه lift را نمی دانستند، تصورکردند این کلمه به معنای خاتمه تحریمها است، در حالی که معنای آن تعلیق است!

جدا از خبث و شیطنت شرمن، و جدا از ترجمه ناقصی که از صحبتهای شرمن شده، و جدا از اینکه چنین تصورهای کودکانه ای از فضای جدی و کارشناسی مذاکراتی که چندین ماه به طول کشیده چقدر خنده دار و ساده انگارانه است، شاید یک توضیح کوتاه بی فایده نباشد. حرف شرمن، البته آمیخته با برخی شیطنت هایی که از وی دور از انتظار نیست، اشاره به ظرایف دیپلماسی و متن نویسی دارد که بر هر دو سوی مذاکره روشن بوده است.
 
هر کارشناس حقوقی و سیاسی می داند که طیف گسترده ای از تحریمها بر روی میز مذاکره قرار داشته است. هم مرجعی که این تحریمها را وضع کرده بود متفاوت بود، یعنی تحریم های شورای امنیت، تحریم های اتحادیه اروپایی، تحریم های یکجانبه آمریکا (از هر دو نوع، یعنی تحریم های مصوب کنگره و تحریم های ناشی از دستورالعمل های اجرایی رییس جمهور)، و هم محتوای موضوعی آنها تفاوت داشت (تحریمهای اقتصادی، مالی، پولی در برابر تحریمهای اشاعه ای و تسلیحاتی) و هم بهانه وضع کردن آنها با یکدیگر فرق داشت (تحریم های با بهانه هسته ای و تحریم های با بهانه های حقوق بشری یا ادعای حمایت از تروریزم و غیره). نوع اقدام حقوقی که برای هر کدام از این تحریمها باید صورت  می گرفته، با دیگری تفاوت داشت و اصطلاحات حقوقی که در نظام های حقوقی مربوط به هر گروه از تحریمها باید به کار می رفته نیز فرق داشته است. اصطلاحات ویژه سازمان ملل و شورای امنیت، با اصطلاحات اتحادیه اروپایی و موارد مربوط به قوانین مصوب کنگره در آمریکا و نیز دستورالعمل های اجرایی رییس جمهور.

همان زمان مذاکرات نیز مکرر در خبرها به گوش می رسید که کارشناسان حقوقی تیم ایران با مشورت گرفتن از بسیاری از استادان و کارشناسان و حقوقدانان صاحب نظر، ساعات متمادی صرف بررسی و مطالعه دقیق این موارد کردند و در جلسات کارشناسی متعدد با طرف های مقابل دقایق و جزییات فنی متون را مورد بحث و بررسی قرار دادند و نهایتا متون در سطوح بالاتر نیز مورد بررسی دقیق قرار گرفته و باز هم چانه زنی های فراوانی بر روی همین جزییات صورت گرفته است.

نگاهی حتی گذرا به پیوست دوم برجام (ویژه تحریم ها) که بسیار تفصیلی و فنی است به سادگی نشان می دهد که چنان برداشتی از صحبتهای خانم شرمن چقدر غلط و چقدر نشان دهنده بی اطلاعی (اگر نگوییم غرض ورزی) است. در این پیوست در خصوص هر نوع تحریمی، با توجه به اقدامی که در خصوص آنها مورد توافق قرار گرفته است، با دقت و جزییات از اصطلاحات متعدد دقیق و ویژه استفاده شده است.

اما در جاهایی مثلا متن مقدمه برجام، که جنبه کلی تر و عمومی تر دارد، و جایی برای باز کردن جزییات فنی نبوده، طبعا مذاکره کننده گان باید کلمه ای پیدا می کردند که رضایت همه طرفهای مذاکره را جلب کند. یعنی کلمه ای که به کار بردن آن باعث ایجاد تعارض حقوقی با آن کلمات حقوقی دقیقی که در بخشهای فنی تر و تخصصی تر برجام در ارتباط با تحریمها درج شده بودند نشود. در این قالب، انتخاب کلمه «lift» از قضا انتخابی هوشمندانه و درست است. این کلمه یک حالت عام و کلی دارد که هم منظور ایران را برآورده می کرد که خواستار تصریح بر این بود که باید تحریمها رفع شوند و هیچگونه اثربخشی نداشته باشند، فارغ از اینکه مثلا در آمریکا، چه اقدام حقوقی برای این منظور باید صورت می گرفت. و هم برای طرف های مقابل کلمه مناسبی بوده چرا که این کلمه در متون حقوقی آنها به طور مستقیم استفاده نشده است و لذا به کار بردن آن، با آن مقررات جزیی و فنی که در پیوست دوم برجام درج شده بود تعارضی ایجاد نمی کرد و چیزی جدا از آنچه دقیقا بر روی آن مذاکره شده و توافق صورت گرفته بوده را به وجود نمی آورد.