پژوهشگاه های منطقه ای استاندارد در مسیر راه اندازی

پژوهشگاه استاندارد که مهم ترین مرجع پژوهشی  نظام استانداردسازی در کشور است با ایجاد بستر مناسب و در نظر گرفتن ساز وکارهای لازم، ضمن هدایت دانشگاهها و مراکز پژوهشی مقدمات "تبدیل یافته‌های علمی‌کشور به استاندارد" و "تدوین استانداردهای پژوهش محور"را به منظور معرفی و انتقال پیشرفت‌های علمی ‌به صنایع، مراکز خدماتی و نهایتا در سطح جامعه فراهم می سازد. وجود 4 پژوهشکده، 15 گروه پژوهشی اصلی، 2 گروه پژوهشی مجازی و بیش از 110 آزمایشگاه تخصصی در این پژوهشگاه، زمینه پژوهش های کاربردی را فراهم آورده است.

پژوهشگاه استاندارد مجموعا دارای 320 نفر پرسنل است که از این تعداد 45 نفر عضو هیات علمی هستند.

ریاست پژوهشگاه سازمان ملی استاندارد ایران از 10 ماه پیش تاکنون بر عهده حسن سرشتی است. وی دارای مدرک دکترای شیمی تجزیه و استاد دانشگاه تهران است. با سرشتی در مورد پژوهشگاه استاندارد و برنامه های ایشان گفت و گویی داشتیم که از نظرتان می گذرد.

پژوهشگاه استاندارد با چه هدفی ایجاد شده است و چه ساختاری را دارد؟

به استناد تبصره ماده 2 قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب سال 1371 مبنی بر اینکه تشکیلات تحقیقاتی موسسه معادل پژوهشگاه محسوب می شود و از امکانات آن برخوردار خواهد بود و همچنین براساس بند 2 ماده 3 قانون فوق الذکر، انجام تحقیقات به منظور تدوین استاندارد ، افزایش کیفیت کالاهای تولید داخلی و کمک به بهبود روش های تولید و کارایی صنایع از مهمترین وظایف سازمان ملی استاندارد ایران است. براساس ماده 12 اساسنامه پژوهشگاه این موارد به عهده پژوهشگاه استاندارد واگذار شده است که در سال 1385 در پی تغییرات در ساختار سازمانی سازمان ملی استاندارد ایجاد شد.

ساختار پژوهشگاه استاندارد به عنوان یکی از معاونت های سازمان از چهار پژوهشکده سیستم های مدیریت کیفیت و بازرسی، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی، پژوهشکده برق، مکانیک و ساختمان، پژوهشکده صنایع غذایی و کشاورزی تشکیل شده است.

اخیرا با توجه به نیاز کشور، تشکیل گروه پژوهشی حلال و گروه پژوهشی انرژی و محیط زیست و دفتر ارزیابی ریسک نیز دستور کار پژوهشگاه قرار دارد.

علاوه بر فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی ، مهمترین فعالیت های پژوهشگاه استاندارد چیست ؟

تدوین استانداردهای پژوهش محور، مشارکت در تدوین استانداردهای ملی، بین المللی و کارخانه ای ، انجام آزمونهای استاندارد بر روی نمونه های تولیدی، وارداتی و صادراتی، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی، تدوین کتب آموزشی برای تدریس درس استانداردسازی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، مشارکت در فعالیت های ارزیابی انطباق به عنوان ممیز فنی، ارائه خدمات پژوهشی به واحدهای تولیدی و صنعتی کشور بخشی از فعالیت های این مرکز علمی تحقیقاتی است.

نقش بین المللی این پژوهشگاه در چه زمینه های می تواند باشد؟

پژوهشگاه استاندارد در تدوین استانداردهای بین‌المللی و ایجاد و اداره برخی کمیته های فنی متناظر ایزو نقش فعال و مهمی را عهده دار است.

دبیری 17 کمیته‌ فنی و فرعی متناظر ایزو و 19 کمیته کدکس در زمینه مواد غذایی و کشاورزی، 13 کمیته‌ فنی و فرعی متناظر ایزو در ارتباط با شیمی، پتروشیمی، نساجی و صنایع سلولزی و بسته بندی و ایجاد و اداره 20 کمیته‌ فنی و فرعی متناظر ایزو در حوزه برق، مکانیک و ساختمان توسط کارشناسان پژوهشگاه استاندارد انجام شده است.

در مدتی که ریاست پژوهشگاه استاندارد را عهده دار شده اید ، چه فعالیت خاصی را دنبال کرده اید؟

تا پایان سال جاری 9 دفتر منطقه ای پژوهشگاه در برخی از مراکز مهم استانی راه اندازی خواهد شد، بطوریکه با توجه به تواناییها و قابلیتهای استان ها، آزمایشگاه مرجع علمی ایجاد و به تدریج تجهیزات آن کامل خواهد شد.

ساماندهی در آمایش آزمایشگاههای سازمان در سطح پژوهشگاه و مراکز استانی در جهت ایجاد انسجام و فعال سازی و بهره گیری از امکانات و تجهیزات موجود آزمایشگاه های سازمان و بهره وری از سرمایه های موجود نیز در حال اجراست. ایجاد زمینه استقرار سیستم های مدیریت کیفیت در آزمایشگاههای پژوهشگاه و سازمان، تعامل با وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری برای استقرار این سیستم در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، اخذ موافقت وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری برای ایجاد درس استانداردسازی در تمام مقاطع تحصیلی دانشگاهها، اصلاح ساختار نیروی انسانی پژوهشگاه در جهت بهبود کارایی مجموعه، از اهم فعالیت ها در این دوره بوده است.

آیا آزمایشگاههای مستقر در پژوهشگاه و سازمان پاسخگوی نیاز جامعه صنعتی کشور است؟

بدون تردید برای اجرای وظایف جامع سازمان ملی استاندارد ایران مشارکت سایر سازمان ها و مراکز دولتی و بخش خصوصی کشور ضروری است و بهره گیری از توان تخصصی و امکانات آزمایشگاهی سایر بخشهای سازمان می تواند موجب هم افزایی و استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات شود.

مهمترین برنامه هایی که برای آینده  پژوهشگاه استاندارد پیش بینی شده است شامل چیست؟

مهمترین برنامه ما تجهیز و روزآمد کردن آزمایشگاههای سازمان با هدف بهره گیری حداکثری از امکانات و اجرای وظایف سازمان، صرفه جویی در وقت و هزینه و همچنین ایجاد هم افزایی است. به همین منظور ساماندهی و آمایش آزمایشگاههای کل سازمان ملی استاندارد ایران در سراسر کشور و تهیه اطلس آزمایشگاهی در دستور کار است، علاوه بر این گسترش تعامل با مراکز دولتی و غیردولتی برای ارزیابی و پژوهش در زمینه نیازهای جامعه به منظور ارتقاء سطح کیفی جامعه در ابعاد مختلف نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد.

چه تعداد آزمایشگاه در پژوهشگاه استاندارد در حال فعالیت است؟

در مجموع 110 آزمایشگاه در پژوهشگاه استاندارد وجود دارد که 15 آزمایشگاه به عنوان آزمایشگاه مرجع از نظر نوع و تخصص و همچنین تجهیزات منحصربه فرد هستند، فعالیت دارند.

آیا آزمایشگاهها از پژوهشگاه استاندارد خارج می شود؟ ادامه فعالیت آزمایشگاههای موجود در پژوهشگاه چگونه خواهد بود؟

بدون تردید توسعه و تجهیز آزمایشگاهها در سطح پژوهشگاه و سازمان یکی از برنامه های اصلی پژوهشگاه است تا علاوه بر بهره گیری مناسب از امکانات موجود بتوانیم مجموعه ای نمونه و الگو به عنوان یک مرجع معتبر در سطح کشور داشته باشیم.

تا پایان امسال نیز آزمایشگاههای سوخت و آسانسور و پله برقی در پژوهشگاه به بهره برداری خواهند رسید.

با وجود فعالیت آزمایشگاه تخصصی سوخت در هرمزگان، ایجاد آزمایشگاه سوخت در کرج چه ضرورتی دارد؟

آزمایشگاه بنزین در هرمزگان مخصوص آزمایش نمونه های بنزین وارداتی است اما آزمایشگاه سوخت کرج که تجهیزات آن نیز اخیرا خریداری شده است وظیفه مرجعیت آزمون نمونه های سوخت توزیعی در سراسر کشور را برعهده خواهد داشت.

شما به عنوان یک شخصیت دانشگاهی ، ارتباط بین مراکز دانشگاهی و استاندارد را چگونه ارزیابی می کنید؟

یکی از وظایف پژوهشگاه استاندارد تعامل موثر با مراکز آموزشی و دانشگاهها در جهت ترویج فرهنگ استاندارد از طریق استقرار و آموزش در این مراکز و توجیه و ترغیب تشویق نخبگان کشور برای مشارکت در این زمینه است. در این راستا در حال حاضر ایجاد انجمن های دانش آموزی و دانشجویی استانداردسازی نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار گرفته است که با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم از ظرفیت های آموزشی برای ترویج فرهنگ استاندارد استفاده بهینه کنیم.

چندی پیش به نقل از شما اعلام شد که دو واحد درس استانداردسازی اختیاری به سرفصل دروس تمامی رشته های کاردانی و کارشناسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اضافه شده است در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

بنابر تقاضا و پیگیری های پژوهشگاه استاندارد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طی نامه شماره 208952/2  مورخ 22/9/1395 به دانشگاهها ، موسسه ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی اعلام کرد به موجب مصوبات شماره 876 مورخ 23/5/1395 و شماره 879 مورخ 15/8/1395 شورای عالی برنامه ریزی آموزش دو واحد درس اختیاری استانداردسازی در این مراکز ارایه شود.

در همین راستا کارگروهی متشکل از همکاران پژوهشگاه و سازمان برای تالیف مواد درسی مرتبط تشکیل و در حال فعالیت است . طبق برنامه ریزی انجام شده اولین کتاب عمومی استانداردسازی در نیمه دوم سال جاری به چاپ خواهد رسید. علاوه بر این مواد درسی پیشنهادی برای درج در کتب درسی آموزش و پرورش توسط این کارگروه در دست تهیه است.

مرکز ملی تایید صلاحیت ایران و مرکز اندازه شناسی ، دو مجموعه ای است که فعالیت آنان در بسیاری موارد منطبق با سرفصل های کاری پژوهشگاه استاندارد است ، آیا در این زمینه موازیکاری وجود دارد ؟

تمام مراکز زیر مجموعه سازمان ملی استاندارد ایران اهداف مشترکی را با هدف ارتقاء کیفیت، سلامت و ایمنی در جامعه دنبال می کنند .

پژوهشگاه استاندارد به عنوان بازوی تحقیقاتی سازمان ملی استاندارد ایران، همکاری نزدیکی را با این مراکز در انجام پروژه های علمی مشترک در سنوات گذشته داشته است. در حال حاضر نیز زمینه همکاری با امضای تفاهم نامه های مشترک در جهت هم افزایی بیشتر برای تحقق اهداف سازمان توسعه یافته است.

چه آینده ای را برای پژوهشگاه استاندارد پیش بینی می کنید؟

پژوهشگاه استاندارد به عنوان نخستین پژوهشگاه و مرکز حرفه ای پژوهش و نوآوری در نظام استانداردسازی کشور باید نقش یک پژوهشگاه ممتاز در این زمینه را ایفا کند تا قادر باشد در تولید استانداردهای ملی، منطقه ای و بین المللی دانش بنیان و صادرات محور مبتنی بر یافته های پژوهشی و همچنین ارتقای کیفی و کارایی صنایع کشور اقدام و به عنوان بازوی توانا در توسعه علمی کشور شناخته شود.