تا 15 سال آینده آبی در کشور نمی‌ماند

 رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه بحران آب در آینده نزدیک تنها مساله‌ای است که امنیت و استقلال کشور را به شدت تهدید خواهد کرد استفاده از بیوتکنولوژی و دیگر فناوری‌ها در بخش کشاورزی و مدیریت آب را مهمترین راه برای فائق آمدن بر این بحران عنوان کرد.

عیسی کلانتری در آیین اختتامیه دومین همایش بین المللی و دهمین همایش ملی بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران که در سالن اجتماعات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور در کرج برگزار شد، افزود: طبق استانداردهای جهانی کشورهایی که تا 20 درصد از منابع آب تجدیدپذیر استفاده می کنند مشکلی ندارند ولی کشورهایی که بالای 40 درصد از این منابع را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند بالای خط قرمز و در معرض مخاطرات جدی هستند. در این بین تنها حدود 6 کشور بالای 60 درصد از منابع آب تجدیدپذیر خود را استفاده می‌کنند که ایران با 110 درصد در شرایط کاملا بحرانی است و در صورت ادامه این روند تا 15 سال دیگر آبی در کشور باقی نخواهند ماند.

وی اظهار کرد: با رییس جمهور شرط کرده‌ام که هیچ گاه خودسانسوری نکنم و مسائل علمی و فنی را از مردم پنهان نکرده و ذهن آن‌ها را در برابر آینده پژوهشی کور نکنم. آب در آینده نزدیک تنها مساله‌ای است که امنیت و پایداری کشور را تهدید می‌کند و باید برای کنترل این مشکل اقدامی عاجل انجام داد.

وی با اشاره به اینکه هند 33 درصد، چین 29 درصد، اسپانیا 25 درصد و ژاپن 19 درصد از منابع آب تجدیدپذیر خود برداشت می‌کنند ادامه داد: در حال حاضر 88 میلیارد مترمکعب آب تجدید پذیر در ایران داریم و میزان آب مصرفی در کشور 97 میلیارد مترمکعب است. برای رسیدن به حداقل استاندارد 40 درصد بهره‌برداری از منابع آب تجدیدپذیر ، باید مصرف آب را به میزان 60 میلیارد متر مکعب در سال کاهش دهیم یعنی آن را به یک سوم میزان فعلی برسانیم که دستیابی به این هدف طی مدت کوتاه 15 سال باقی مانده بدون هدفمند کردن تحقیقات و بهره‌مندی از دستاوردهای پژوهش و فناوری امکان پذیر نیست.

کلانتری با بیان اینکه فناوری‌های نوین به‌ویژه بیوتکنولوژی می‌تواند برای مشکلات کشور از جمله بحران آب و مسائل کشاورزی کشور راه حل‌های موثری ارائه دهد، بیان کرد: دانش آموختگان زیست فناوری از بهترین فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها هستند ولی گاه طوری با آنها برخورد می‌شود که انگار نامحرم‌ هستند.

وی گفت: از آنجا که محققان ما ارتباط خوبی با جامعه ندارند و اطلاع رسانی در حوزه های علمی ضعیف است برخی با اهداف سیاسی و اقتصادی دیگران را فریب می دهند و باعث عقب ماندگی علمی تحقیقاتی کشور می شوند. نمونه آن برخوردهایی است که با تولید داخلی محصولات حاصل از مهندسی ژنتیک می شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست به تجربه برخی کشورهای اروپایی در مخالفت با محصولات تراریخته تحت پوشش گروه‌های حامی محیط زیست با اهداف اقتصادی و سودجویانه اشاره کرد و گفت: در دهه 1990 وقتی کشتی‌های حامل ذرت و سویای تراریخته از آمریکا و آمریکای لاتین به اروپا می‌رسیدند سبزهای اروپا خود را جلوی کشتی ها آویزان می کردند و به بهانه تراریخته بودن محصولات وارداتی علیه آن‌ها تبلیغ می‌کردند علت آن هم معلوم بود چون در آن زمان تولیدکنندگان اروپایی نمی‌توانستند با محصولات وارداتی که قیمت تمام شده آن‌ها پایین‌تر بود رقابت کنند سبزها را تحریک می‌کردند که علیه محصولات تراریخته وارداتی تبلیغ کنند ولی به مرور که اروپایی‌ها توانستند فاصله خود را با تولیدکنندگان آمریکایی کم کنند و کشت تراریخته‌ها در اروپا رونق گرفت دیگر خبری از سبزهایی که خود را جلوی کشتی‌های واردکننده محصولات تراریخته آویزان می کردند نبود.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم کشاورزی کشور و وضعیت کشاورزان ما بهبود یابد چاره آن پمپاژ  پول نفت و سوبسید به کشاورزان نیست بلکه باید شرایط را برای رقابتی شدن کشاورزی کشور فراهم کنیم. زمانی مشکل کشاورزی ما ، امکانات مکانیکال بود یادم هست سال 67 که تازه وزیر کشاورزی شده بودم متوسط عمر کمباین‌های کشور 23 سال بود در حالی که استهلاک کمباین حدود 14 سال است بنابراین میزان ریزش برداشت کمباین‌های موجود در آن زمان بیش از 27 درصد بود. وزیر صنایع وقت ظرفیت تولید سالانه کمباین در کشور را 120 دستگاه اعلام کرده بود در حالیکه با توجه به وجود پنج هزار کمباین در کشور اگر عمر مفید  آنها را 20 سال هم در نظر می گرفتیم سالانه 250 کمباین جدید نیاز داشتیم. با توجه به حجم بالای تلفات برداشت کمباین‌های موجود چاره‌ای جز واردات کمباین نبود. وزیر صنایع با این تصمیم مخالف بود و این طور مطرح می‌شد که با واردات کمباین، کمباین سازی اراک به تعطیلی کشیده می‌شود. این مخالفت‌ها تا جایی بالا گرفت که به دستور حضرت امام (ره) جلسه‌ای با حضور روسای سه قوه، نخست وزیر و وزرای کشاورزی و صنایع تشکیل شد در آن جلسه مطرح کردم که با توجه به رقم 3 میلیون و 200 هزار تن خرید گندم سالانه کشور در آن زمان 27 درصد ریزش برداشت به معنای از بین رفتن حدود یک میلیون تن گندم به ارزش 150 میلیون دلار است در حالیکه سود ناشی از تولید داخلی کمباین تنها حدود 3 میلیون و 600 هزار دلار بود که به هیچ وجه منطقی نبود.

کلانتری در ادامه به دیدار خود با حضرت امام (ره) در دوره تصدی وزارت کشاورزی اشاره کرد و گفت: امام در این دیدار امر فرمودند کاری کنید که روستاییان ما که افراد مستضعفی هستند وضعیت معاششان بهتر شود. دستور امام(ره) به ظاهر یک جمله ساده بود اما جمله‌ای که به تنهایی هزار کتاب است و برای همان جمله 30 سال است که مبارزه می‌کنم و هزینه می‌دهم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در حال حاضر مسائل تکنیکال و مکانیکال رفع شده و کشاورزان ما برای رقابت نیاز به بالاترین فناوری‌ها از جمله بیوتکنولوژی دارند، تصریح کرد: در بین بیش از 230 محصول کشاورزی کشور تنها در یکی مزیت رقابتی خود را حفظ کرده‌ایم که شاید برای شما جالب باشد که این محصول نه پسته یا زعفران و محصولات مشابه که میوه کیوی است و در سایر محصولات و فرآورده‌های کشاورزی نمی‌توانیم رقابت کنیم. در حال حاضر فقط با یارانه و پول نفت است که می توان زندگی کشاورزان را اداره کرد و علت آن این است که از فناوری‌های نو مثل زیست فناوری که قدرت رقابت در تولید را به کشاورزی ما می‌دهد استفاده لازم را نکرده‌ایم.

کلانتری در ادامه به اهمیت استفاده از فناوری‌های نو به تجربه واردات بذر کلزا اشاره کرد و گفت: مهندس کشاورز 2 سال پیش بذر کلزایی را از فرانسه وارد کرد که البته تراریخته هم نبود و میزان برداشت کلزا را که با بذرهای معمول حداکثر 2 تا 2.5 تن است به 4 تا 4.5 تن افزایش داد. کشاورزان ما با چنین بذری است که می‌توانند رقابت کنند.

وی به تجربه تولید برنج تراریخته در کشور اشاره کرد و اظهار کرد: مهمترین آفت برنج در شالیزارهای شمال کرم ساقه‌خوار است که کشاورزان ناچارند 15 تا 20 کیلوگرم سموم کلره را در مزارع بریزند که با توجه به بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی، بسیاری از این سموم خطرناک و همچنین ترکیبات کودهای نیتراته مورد استفاده در کشاورزی وارد آب مصرفی مردم می شود. برنج تراریخته مقاوم به آفت با رفع نیاز به مصرف سموم ضمن پیشگیری از آلودگی زیست محیطی و به خطر افتادن سلامت کشاورزان و ساکنان شمال کشور هزینه‌های تولید را هم کاهش می‌دهد. گزارش دانشگاه علوم پزشکی یزد که 3 سال پیش از سوی وزارت بهداشت مامور شده که سلامت غذایی برنج تراریخته را ارزیابی کند نشان می‌دهد که این محصول از لحاظ آلرژی زایی و بیماری‌های گوارشی هیچ تفاوتی با برنج غیرتراریخته ندارد که سند علمی دیگری بر سلامت برنج تراریخته است.

معاون رییس جمهور با اشاره به برخی توهین‌ها و برخوردهایی که با محققان  زیست فناوری کشور به ویژه پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی صورت می گیرد، تصریح کرد: حفظ این سرزمین و استقلال و امنیت آن در گرو توسعه فناوری‌های جدید است. کسانی می‌کوشند با سرزنش ، تهمت زدن و توهین شما را از حرکت در این مسیر بازدارند. نباید کوچکترین توجهی به آن‌ها کرد. البته بسیاری از مخالفان توسعه این فناوری‌ها در کشور ضد انقلاب نیستند بلکه دوستانی هستند که اطلاعات ناصحیح دارند از جمله در سازمان حفاظت محیط زیست تا چندی پیش با شما مخالفت می کردند اما مطمئن باشید سازمان حفاظت محیط زیست از این پس قدردان و حامی تلاش‌های شماست. البته خود شما هم مسئول هستید که به اولویت‌های تحقیقاتی توجه کرده و سعی کنید حداقل چند مشکل کشور را که در راس آنها مصرف بی رویه آب است حل کنید و در برابر جوسازی‌ها و تبلیغات منفی نیز از خود و حقوق مردم دفاع کنید.