تحلیف دوازدهم و موفقیت دیپلماسی تعامل گرا

 حضور بی سابقه و گسترده هیات های خارجی در مراسم تحلیف چهارساله دوم ریاست جمهوری «حسن روحانی» مهر تاییدی بر سیاست تعامل گرایی دولت یازدهم و ضرورت ادامه این مسیر برای کشور است.

قرار است امروز تا ساعاتی دیگر مراسم تحلیف «حسن روحانی» به عنوان دوازدهمین رئیس جمهوری کشورمان برگزار شود. حضور نزدیک به 100 هیات خارجی عالی رتبه در کشور نه تنها بی سابقه بلکه از جهات گوناگون در خور توجه است.

تمایل کشورها در دادن پاسخ مثبت به دعوت برای حضور در این مراسم رسمی را می توان نمودی از موفقیت رویکرد دولت یازدهم در اجرای برنامه های خود به ویژه در حوزه سیاست خارجی توصیف کرد. این امر نویدبخش روزهای موفقیت آمیزتر برای دیپلماسی کشورمان در دولت دوازدهم است.

چند نکته در زمینه برگزاری دوازدهمین مراسم تحلیف ریاست جمهوری کشورمان قابل ذکر است.

1- 12مرداد آغاز دوره جدید ریاست جمهوری در ایران است. برگزاری مراسم تحلیف دوره دوازدهم ریاست جمهوری که امروز 14 مرداد برگزار می شود مصادف با سالگرد صدور فرمان تشکیل مجلس شورای ملی از سوی مظفرالدین شاه و به عبارت دیگر امضای فرمان مشروطیت است. این روز در روند مردم سالاری در ایران نقش برجسته ای دارد زیرا یکصد ویازده سال پیش برای نخستین بار به رای مردم و مشارکت شهروندان در امور کشور توجه شد.

2- مراسم تحلیف دولت دوازدهم از بسیاری جهات شبیه مراسم تحلیف دوره گذشته (یازدهم) و متفاوت از دوره های پیش از آن است. از دوره پیش بود که روحانی توجه و علاقه خود به گسترش روابط ایران با جهان را نشان داد و عملی کرد. حسن روحانی در دوره گذشته وعده تعامل با دنیا به ویژه همسایگان را داده بود و توانست با یک سیاست خارجی پویا، پرونده هسته ای را با «برنامه جامع اقدام مشترک» به سرانجام برساند.

اکنون در تغییری آشکار بسیاری از سران و مقام های ارشد کشورهای دنیا به تهران آمده اند. پیام صریح ایران به جهانیان به ویژه دشمنان این است که دوره ایران هراسی به پایان رسیده است. این پیامی مثبت برای دولت ها و دیگر کشورهای جهان است تا به سوی ایران با خیالی آسوده حرکت کنند؛ ایران مسیر تعامل را برای همه باز کرده است و همه می توانند در این راه با ایران همگام شوند.

حضور و پوشش خبری 160 خبرنگار خارجی و بیش از 200 خبرنگار و عکاس داخلی از مراسم تحلیف رئیس‌ جمهوری نیز نشان از اهمیت بین المللی و رسانه ای این رخداد دارد.

3-پیامد رویکرد تعاملی حسن روحانی در سیاست خارجی در این مراسم نیز کاملا قابل مشاهده است. دوازدهمین تحلیف ریاست جمهوری از جهت تعداد مدعوین خارجی در مقایسه با دوره گذشته قابل توجه و بی نظیر است. براساس برنامه اعلام شده، در آیین تحلیف روحانی مقام هایی از بیش از یکصد کشور جهان حضور خواهند داشت.

هشت رییس جمهوری، 19 رییس مجلس، 9 معاون رییس جمهوری و نخست وزیر، هفت معاون رییس مجلس، 11 وزیر امورخارجه و 35 فرستاده ویژه کشورها به مراسم تحلیف حسن روحانی می آیند.

همچنین در این مراسم 12 معاون وزیر امور خارجه، 6 رییس گروه دوستی - پارلمانی و دو رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان ها و همچنین دبیرکل دبیرخانه کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد نیز حضور می یابند.

این در حالی است که در مراسم تحلیف سال 1392 تعداد 55 هیات خارجی در مراسم شرکت کردند که 11 هیات در سطح سران و بقیه از وزرا و معاونان یا روسای مجالس بودند. در دوره های پیش از آن نیز آیین تحلیف بدون حضور هیات های خارجی برگزار شده بود.

4-تعامل گرایی و مقابله با ایران هراسی در واقع از دور نخست ریاست جمهوری حسن روحانی آغاز شد. وی چهار سال قبل در سخنرانی خود در مراسم تحلیف گفت: در تعاملات بین‌المللی، دولت تلاش خواهد نمود تا با ایجاد اعتماد متقابلِ بهتر و بیشتر بین ایران و کشورهای منطقه و جهان، امنیت ملی و پیرامونی خود را گسترش دهد. شفافیت، کلید گشودن باب اعتماد است. شفافیتی که از آن سخن می‌گوییم، نمی‌تواند یک‌طرفه و بدون سازوکارهای اجرایی و عملی در روابط دوجانبه و چندجانبه باشد.

روحانی با تاکید بر موضوع هایی همچون اهمیت تنش‌زدایی، ایجاد اعتماد متقابل و تعامل سازنده مسیر حرکت کشورمان عنوان داشت: با صراحت تأکید می‌کنم که ایران هیچگاه سر جنگ با دنیا نداشته است. ما تمامی تلاش ‌های خود را معطوف به مهار جنگ ‌طلبان و جنگ‌ افروزان خواهیم کرد.

روحانی در دوره نخست ریاست جمهوری یکی از برنامه‌ های حائز اهمیت برای دولت را تعامل مؤثر با جهان به عنوان یکی از بخش‌ های مهم گفتمان دولت مطرح کرد.

وی چندی بعد در جلسه هیات دولت (مهر 1392) با اشاره به حضور بیش از 55 هیأت خارجی در مراسم تحلیف افزود: ‌حضور و تماس با آنها اولین قدم در دیپلماسی خارجی این دولت بود که در فضای بین‌المللی بسیار تأثیرگذار بود.

در واقع اکنون نتیجه این دیپلماسی خارجی تعامل گرا پس از 4 سال قابل لمس شده است. ضمن آنکه از تلاش ها برای ایران هراسی و فشار جهت منزوی کردن ایران در عرصه های بین المللی چیزی جز حرف باقی نمانده است.

5- برخی مدعوین در این مراسم بیشتر از دیگران مورد توجه رسانه ها قرار گرفته اند. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «رابرت موگابه» رئیس جمهوری زیمباوه از جمله افرادی بودند که مورد توجه رسانه ها قرار داشتند.

تارنمای خبرگزاری ترند آذربایجان نوشت: از 92 هیاتی که در این مراسم حاضر هستند 25 هیات از آسیا، 26 مورد از کشورهای عربی و آفریقایی و بیشتر از 30 هیات از کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند. همچنین دبیرکل سازمان های D8، آنکتاد و مجمع پارلمان های آسیایی(APA) نیز در این مراسم شرکت می کنند.

علاوه بر این حضور نماینده حماس در ایران نیز مورد توجه برخی از رسانه های منطقه و جهان قرار گرفته است. بسیاری از رسانه های صهیونیستی با بیان این موضوع از بهبود روابط میان ایران و حماس خبر دادند. تارنمای روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» نیز در گزارشی حضور دو مقام ارشد حماس در تهران را نشانه ای از تمایل مثبت این گروه برای بهبود روابط با ایران به رغم مخالفت برخی کشورهای منطقه تفسیر کرد.