بحران در سرزمین‌های اشغالی

 تحولات فلسطین به «نقطه عطف» نزدیک می‌شود. همه چیز از روز جمعه 14 ژوئیه، پس از کشته شدن 3 فلسطینی به‌دست نظامیان اسرائیلی به بهانه حمله مسلحانه در مسجدالاقصی شروع شد. در این روز درهای این مسجد بسته و اقامه نماز جمعه در آن ممنوع اعلام شد.

پس از آن مقامات اسرائیلی اعلام کردند که فلسطینی‌ها برای ورود به مسجدالاقصی باید از گیت‌های بازرسی الکترونیکی عبور کنند.

اگرچه پلیس اسرائیل طی دو، سه روز گذشته اعلام کرد گیت‌های بازرسی را برخواهد داشت اما دوربین‌ها برای رصد مردم همچنان در جای خود مستقر است. این اقدام اسرائیلی‌ها درگیری آنها با فلسطینیان و تظاهرات آنها را به دنبال داشت. در این میان، تعدادی مبارز فلسطینی و سرباز اسرائیلی در درگیری‌ها کشته و مجروح شدند. به گزارش گاردین محمود عباس اعلام کرد شرط ازسرگیری روابط دوجانبه با اسرائیل بازگشت امور در مسجدالاقصی و قدس شرقی به حالت قبل است.

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در آغاز نشست رهبران فلسطینی در مقر ریاست تشکیلات خودگردان در شهر رام‌الله در کرانه باختری گفت: «تا زمانی که شرایط به آنچه پیش از ۱۴ ژوئیه بود، بازنگردد، هرگز تغییری ایجاد نخواهد شد.» عباس عصر جمعه گذشته اعلام کرده بود که تمامی ارتباطات با اسرائیل تا زمان لغو تدابیر این رژیم صهیونیستی در مسجدالاقصی به حالت تعلیق درمی‌آیند. رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت: «ما تصمیم گرفتیم هماهنگی‌های امنیتی خود با اسرائیل را در راستای حمایت از مقدساتمان به حالت تعلیق درآوریم. ما می‌خواهیم بررسی کنیم از روز اول تا به امروز چه اتفاقاتی رخ داده تا تصمیم بگیریم در آینده چه کاری انجام دهیم.»

به گزارش الجزیره، ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل نیز نسبت به تبدیل درگیری با اسرائیل به کشمکش و درگیری مذهبی (در پی ادامه اقدامات غیرقانونی اسرائیل در حرم قدس شریف) هشدار داد و در نشستی در شورای امنیت گفت: «رفتارها و اقدامات خصمانه اسرائیل و اهانت به شرایط تاریخی حرم قدس شریف با هدف تحریک مسلمانان منجر به افزایش حساسیت‌های مذهبی و متراکم شدن آنها می‌شود.» او گفت تحولات فلسطین اکنون به نقطه عطف رسیده است.

وی از شورای امنیت خواست حامی فلسطینیان و مراکز مقدس آنان در برابر «اقدامات ویرانگر اسرائیل» باشد. منصور افزود: «روشن است که ما در نقطه تحولی ایستاده‌ایم و باید یک بار دیگر نسبت به خطرات این اقدامات تحریک‌آمیز و تنش‌زا هشدار دهیم، این اقدامات پیامدهای بلندمدتی در این فضای متلاطم خواهد داشت.»

وی تصریح کرد که نزاع مذهبی به سرعت در حال ریشه دواندن است، چرا که اسرائیل بر اقدامات غیرقانونی خود در اشغال شرق بیت‌المقدس اصرار می‌ورزد. سفیر فلسطین افزود: «مردم فلسطین در قدس با زور، تبعیض، خشونت و تخریب خانه‌هایشان مواجه هستند و این اقدامات با هدف کوچاندن آنها از شهرشان انجام می‌شود، اسرائیل آشکارا و بدون هیچ شرم و خجالتی طرح‌ها و سیاست‌های تبعیض‌آمیز خود را که مبتنی بر برخی گرایش‌های به‌ظاهر مذهبی هستند، اجرا می‌کند.

اما فلسطینی‌ها در برابر این اقدامات تحریک‌آمیز از جمله بسته شدن درب‌های مسجدالاقصی و ممنوعیت برگزاری نماز جمعه و نیز اجرای محدودیت‌ها برای ورود به اماکن مقدسه ایستادگی کرده و نماز را در خیابان‌های اطراف مسجدالاقصی برگزار کردند. آنها به شکلی مسالمت‌آمیز مخالفت خود را با این اقدامات غیرقانونی و علیه حقوق‌شان ابراز کردند.» به گزارش الجزیره، منصور، اسرائیل را به «رفتار تجاوزگرانه و تحریک‌آمیز» محکوم کرد و گفت اسرائیل به دنبال بر هم زدن وضع موجود تاریخی در الاقصی است.

در کنار تظاهرات مردمی و اعتراض رهبران سیاسی، رهبران مذهبی هم وارد میدان شده‌اند. شیخ ناجی بکیرات، مدیر سابق مسجدالاقصی، از طریق حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که پلیس اسرائیل برداشتن گیت‌های بازرسی از ورودی‌های این مسجد را آغاز کرده، اما دوربین‌ها باقی مانده‌اند.

عکرمه صبری، رئیس هیات عالی اسلامی قدس و خطیب مسجدالاقصی نیز طی نشست مطبوعاتی در قدس گفت: «تا زمانی که کمیته وابسته به این سازمان شرایط مسجدالاقصی پس از برداشته شدن گیت‌های امنیتی از سوی پلیس اسرائیل را بررسی نکند و اوضاع در حرم شریف به حالت عادی بازنگردد، فلسطینیان وارد مسجدالاقصی نمی‌شوند.» اجماع در میان رهبران مذهبی فلسطینی این است که تا زمانی که اوضاع به پیش از 14 ژوئیه بازنگردد «فلسطینی‌ها وضع موجود را نخواهند پذیرفت.»

الجزیره می‌نویسد فلسطینیان برای نشان دادن اعتراض خود به روش برخورد «سخت» و «نرم» متوسل شده‌اند: از یکسو، نماز را آشکارا در خیابان‌ها اقامه می‌کنند تا اعتراض خود را به روش برخورد پلیس اسرائیل نشان دهند و همزمان از ورود به مسجد خودداری می‌کنند مگر اینکه تمام محدودیت‌ها برداشته شود (برخورد نرم). از سوی دیگر، با تظاهرات و درگیری با نیروهای اسرائیلی خشم خود را نشان می‌دهند. برخی این تظاهرات را «انتفاضه‌ای در مقیاس کوچک» نامیده‌اند که از پتانسیل تبدیل شدن به «انتفاضه‌ای فراگیر» برخوردار است.

گاردین در گزارش 25 ژوئیه خود می‌نویسد اگر اسرائیل با گاز اشک‌آور و گلوله‌های جنگی به مصاف فلسطینیان می‌رود اما آنها با سنگ و چاقو به مصاف نیروهای تا دندان مسلح می‌روند. این گزارش می‌افزاید «برخی رهبران مذهبی فلسطینی» اعلام کرده‌اند که نیاز به وقت بیشتری برای مطالعه این وضعیت دارند اما معترضان فلسطینی و برخی منتقدان بر این باورند که اسرائیل با چنین برخوردی به‌دنبال بر هم زدن وضع موجود است.

اسرائیل می‌گوید بازرسی‌های الکترونیک را حذف و به‌جای آن دوربین‌ها و ترتیبات امنیتی دیگری به‌کار می‌گیرد که دارای «فناوری‌های پیشرفته» است. گاردین بر این باور است که بحرانی که بر سر اماکن مقدس و مذهبی طی 10 روز اخیر پدید آمد نشان می‌دهد اوضاع چقدر سریع به‌سوی تنش‌ها و درگیری‌های مذهبی می‌رود. این وضعیت نشان می‌دهد یکی از دلایل تنش‌های موجود، «مذهبی» است. مساله این است که آیا برداشتن بازرسی‌ها، دوربین‌ها و سایر ترتیبات امنیتی می‌تواند باعث فروکش کردن بحران شود یا صرفا این تازه آغاز بحران است.

گاردین به مساله دیگری هم اشاره می‌کند و می‌افزاید وقتی تنش و بحران با یک جرقه ساده مشتعل می‌شود، حل آن چندان ساده نخواهد بود. رسانه‌های عبری می‌نویسند که توسل به زور از سوی اسرائیل برای محک زدن فلسطینیان است. به عبارت دیگر، اسرائیل می‌خواهد بداند آیا با برخورد با فلسطینیان درگیری‌ها ادامه خواهد یافت یا اندکی بعد خاتمه می‌یابد. شاید این برخوردهای خشونت‌بار برای محک زدن آستانه تحمل فلسطینیان باشد. با این حال، در میان مقام‌های اسرائیلی هم مخالفت‌هایی با نتانیاهو و رویکرد او در قبال مساله فلسطین دیده می‌شود.

گاردین می‌نویسد ایهود باراک، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، نتانیاهو را به «شتاب و عدم بلوغ» متهم کرده است. روزنامه یدیعوت آحارونوت می‌نویسد حکومت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بعد از نشست چندساعته موافقت کرد گیت‌های مجهز به فلزیاب را بردارد. این روزنامه می‌نویسد طرح کار گذاشتن دوربین بیش از ۱۰۰ میلیون شِکِل (۲۸ میلیون دلار) هزینه در بر داشته است. اگرچه برخی دوربین‌های قدیمی برداشته شده اما از ساعات پایانی سه‌شنبه شب نصب دوربین‌های هوشمند که اسرائیل می‌خواهد طی 6 ماه آنها را کار بگذارد، شروع شده است.

منبع : دنیای اقتصاد