درباره سرطانی که مریم‌ میرزاخانی را از جهان گرفت

 مریم میرزاخانی که او را با با بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان دنیا مانند «امی نوتر» مقایسه می‌کنند پس از ۴ سال جنگیدن با بیماری سرطان درگذشت. اما بیماری او چه بود که در نهایت مگر این نابغه ایرانی ریاضیات را رقم زد؟

 از سال ۲۰۱۳ پزشکان ابتلای مریم میرزاخانی به سرطان سینه تشخیص دادند و روند درمانی او شروع شد. در طی این سالها چهار باربیماری سرطان به بدن او بازگشت اما توسط پزشکان و درمان‌های صورت گرفته کنترل شد. اما سرانجام بیماری به مغز استخوان او رسید و جهان را از ذهن زیبا و خلاق این استاد دانشگاه استنفورد محروم کرد.

سرطان سینه همان طور که از نامش پیداست از بافت سینه آغاز می‌شود. اگرچه مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند اما احتمال آن در زنان ببیش از صد برابر است. به همین خاطر زنها باید هوشیاری بسیاری نسبت به این سرطان با آزمایش‌ها و معاینه‌های دوره‌ای داشته باشند. در صورت تشخیص زودهنگام با احتمال ۹۵ درصد می‌توان فرد را با درمان‌های لازم نجات داد اما اگر این بیماری دیر تشخیص داده شود اوضاع بسیار سخت می‌شود.

علائم این سرطان می‌تواند یک توده در سینه، تغییر در شکل سینه، گودی پوست، ترشح مایع از نوک سینه، یا پوسته شدن قسمتی از پوست باشد. در افرادی که بیماری در اندام‌های دیگر آنها گسترش پیدا کرده باشد، این علائم می‌توانند درد استخوان، غدد لنفاوی متورم، تنگی نفس یا یرقان هم باشد.

در سراسر دنیا، سرطان سینه مهم‌ترین نوع سرطان در زنان است، و ۲۵٪ از تمام موارد سرطان را به خود اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۱۲بر پایه گفته متخصصان در ایران سالانه هشت هزار نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شوند و شیوع ابتلا به سرطان پستان در بین زنان ایرانی حدود ۳۰ تا ۳۵ مورد در ۱۰۰ هزار نفر است.

علائم سرطان سینه را بشناسید و هوشیار باشید

علائم سرطان سینه در مراحل ابتدایی شامل موارد زیر است:

•    تغییر شکل در نوک سینه
•    دردی که تا بعد از عادت ماهانه‌بعدی از بین نرفته باشد
•    توده‌ی تازه‌ای که تا بعد از عادت ماهانه‌ی بعدی از بین نرود
•    ترشحات شفاف، قرمز، قهوه‌ای یا زرد از نوک یکی از سینه‌ها
•    قرمزی، تورم، خارش پوست، حساسیت در پوست یا جوش که دلیلی برایش وجود ندارد
•    تورم یا توده در اطراف استخوان ترقوه یا زیر بازو‌ها
•    توده‌ سفت با گوشه‌های نامنظم احتمالی بیشتری دارد که توده‌ای سرطانی باشد.

علائم سرطان سینه در مراحل بعدی بیماری شامل موارد زیر است:

•    تورفتگی یا برگشت نوک سینه به داخل
•    بزرگ شدن یکی از سینه‌ها
•    فرورفتگی در سطح سینه‌ها
•    توده‌ای قدیمی که بزرگ‌تر شده است
•    بافت پوست به شکل پوست پرتقال درآمده باشد
•    درد در اندام تناسلی
•    کاهش وزن بی‌دلیل
•    بزرگ شدن توده‌های غدد لنفی زیربغل
•    رگ قابل دیدن روی سینه‌

داشتن یک یا تعداد بیشتر از این علائم به معنی این نیست که به سرطان سینه مبتلا هستید. برای مثال ترشح از نوک سینه می‌تواند ناشی از عفونت باشد. اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید برای معاینه به پزشک‌تان مراجعه کنید.

لزوم معاینه‌های شخصی و پزشکی

در صورت احساس یک توده، اول از همه آرامش خود را حفظ کنید و مضطرب نشوید. ۸۰٪ توده‌های داخل سینه، سرطانی نیستند. این توده اغلب کیست‌های بی ضرر یا تغییرات بافتی در طول چرخه قاعدگی هستند. اما در صورت مشاهده هر چیز غیرعادی در سینه خود، به پزشک مراجعه کنید.سرطان سینه هرچه زودتر تشخیص داده شود، درمان راحت تری خواهد داشت. معمولاً برای درمان ابتدا عمل جراحی انجام خواهد گرفت که بسته به اندازه تومور قسمتی یا کل این بافت برداشته خواهد شد. بعد از آن در صورت نیاز، شیمی درمانی انجام خواهد شد و در صورت لزوم رادیوتراپی یا برق گذاشتن یا پرتو درمانی انجام می‌شود که بسته به نوع و اندازه تومور و تشخیص پزشک متفاوت خواهد بود.

در صورتی که با مشکلِ درد، حساس شدن یا پیدا شدن توده در سینه در معاینه‌های شخصی مواجه شدید به هیچ دلیلی تنبلی نکنید و به پزشک بروید. تست‌های معمولی وجود دارد که پزشکان انجام می‌دهند تا مسئله را حل کنند. بار دیگر تاکید می‌شود که هر چه زودتر این بیماری تشخیص داده شود شانس نجات بیشتر خواهد شد. از روش‌های زیر برای تشخیص می‌شود.

۱- معاینه‌ فیزیکی

پزشک سینه‌‌ها و پوست آن را معاینه می‌کند و به دنبال وجود مشکل یا ترشح در نوک سینه‌ها می‌گردد. او ممکن است سینه‌ها و زیربغل برای پیدا کردن توده احتمالی بررسی می‌شوند.

۲-سابقه‌ پزشکی

پزشک همچنین درباره‌ی سابقه‌ پزشکی مانند داروهایی که مصرف می‌کنید و سابقه‌خانوادگی بیماری در بستگان درجه اول‌تان از شما سؤال می‌پرسد. گاهی سرطان سینه به ژن‌ها مرتبط هستند. اهمیت دارد که پزشک‌تان را درباره‌وجود سابقه‌ ابتلا به این سرطان در خانواده مطلع کنید. پزشک شما همچنین درباره‌ی علائم و اینکه چه زمانی اولین بار با آن مواجه شده‌اید سؤال می‌کند.

۳-ماموگرام

پزشک ممکن است درخواست عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس بدهد تا بتواند تشخیص بدهد توده‌خوش‌خیم است یا بدخیم.

۴-سونوگرافی

سونوگرافی می‌تواند تصویری از بافت را برای پزشک فراهم کند.

۵-MRI

ممکن است پزشک در کنار سایر آزمایش‌ها MRI نیز درخواست کند. MRI یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که برای بررسی بافت سینه می‌توان از آن بهره برد.

۶-بیوپسی

برداشتن یک بخش کوچک از بافت سینه که می‌تواند برای آزمایش استفاده شود.