ترامپ و راه جدای آمریکا از اتحادیه اروپا

 هنوز چند ماه از ورود رییس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید نگذشته که ایالات متحده و اتحادیه اروپا مسیری جدا را در پیش گرفته اند؛ موضوعی که در نشست اعضای «ناتو» و همچنین اجلاس «جی 7» آشکارا خود را نشان داد.

از رویداد «برگزیت» و رای مردم بریتانیا به جدایی از اتحادیه اروپا زمان زیادی نمی گذرد که حال موضوع دیگری افکار سران بروکسل را پریشان کرده است. همان طور که از شعارهای تبلیغاتی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا مشخص بود وی تفاوت آشکاری با دولت دموکرات پیش از خود در قبال اتحادیه اروپا دارد.

برخلاف «باراک اوباما» رییس جمهوری قبلی ایالات متحده که همواره سیاست هایی همسو با اتحادیه اتخاذ می کرد، ترامپ رویکردی ضد اتحادیه ای در پیش گرفته و احتمال آن می رود که این فاصله به مرور زمان افزایش یابد.

بزرگترین اختلاف های میان واشنگتن و بروکسل در طول این چند ماهی که ترامپ زمام امور را در آمریکا به دست گرفته، روزهای گذشته در اجلاس گروه هفت (جی 7) و همچنین نشست ناتو خود را نشان داد.

نشست جی 7؛ آغاز جدایی مسیر واشنگتن و بروکسل

در نشست سران هفت کشور صنعتی جهان که پنجم و ششم خرداد در سیسیل ایتالیا برگزار شد اختلاف نظر اروپا و آمریکا بیش از پیش نمایان گشت. همان طور که انتظار می رفت این نشست با نتیجه مورد قبولی همراه نبود.

کشورهای حاضر در این نشست که از بزرگترین دولت های صنعتی جهان به شمار می روند در سال 2015 به توافقی در زمینه مقابله با گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی بر اثر گازهای گلخانه‌ای دست یافتند که از آن به عنوان «توافق پاریس» یاد می شود.

آمریکا این توافق را در زمان اوباما امضا کرد اما ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید وعده خروج از این پیمان را داد و با نشست چند روز پیش اعضای جی 7 مشخص شد که واشنگتن در این هدف عزمی جدی دارد. هر چند ترامپ در این نشست نظر نهایی خود را اعلام نکرد و آن را به این هفته موکول نمود اما به باور سران اتحادیه و کارشناسان این حوزه به منزله پشت پا زدن به پیمان پاریس قابل ارزیابی است.

اقدام ترامپ موجی از نارضایتی را از جانب سران اتحادیه اروپا روانه آمریکا کرد به طوری که پس از آن نشست، سران بروکسل با اتخاذ مواضع آشکار، خواستار تکیه بر توانمندی های خود شدند تا اینکه روی واشنگتن حساب باز کنند.

«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان قبل از سایر رهبران حاضر در نشست به این موضوع واکنش نشان داد و تاکید کرد زمانی که ما می‌توانستیم خود را به طور کامل به دیگران بسپاریم به پایان رسیده است. او از سران اتحادیه خواست تا سرنوشت خود را در دست بگیرند و برای تحکیم اتحادیه قدم های جدی بردارند.

البته روی صحبت مرکل تنها به ترامپ نبود و وی لندن را نیز هدف قرار داد چرا که پس از جدایی این کشور از اتحادیه، برخی معتقد بودند که اتحادیه مسیر فروپاشی را در پیش گرفته است. آلمان به عنوان کشوری که بیش از همه در تحکیم اتحادیه در برابر بحران هایی چون مهاجرت، بحران اقتصادی و تروریستی نقش ایفا کرده، حال بر این باور است که می تواند با پررنگ ساختن نقش بازیگران درون اتحادیه ای، اسب اتحادیه را به پیش براند.

البته مرکل و دیگر اعضای گروه 7 پیش از برگزاری چهل وسومین اجلاس به این نتیجه رسیده بودند که گفت وگوهای دشواری در پیش دارند و به احتمال زیاد با رییس جمهوری جمهوری خواه کنونی آمریکا نتوانند به نتیجه مقبولی دست یابند؛ همچنان که پیشتر در نشست اعضای ناتو، گفت وگوها به خوبی و خوشی پیش نرفت.

 کاهش هزینه آمریکا در ناتو

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» که همگان آن را با عنوان ناتو می شناسند، پس از جنگ دوم جهانی با اهداف نظامی و امنیتی شکل گرفت و تا به امروز نیز به فعالیت مشغول است. برخلاف اوباما که ارزش زیادی برای این پیمان نظامی قائل بود، ترامپ نگاه مثبتی به آن ندارد و در مبارزات انتخاباتی وعده کاهش هزینه های آمریکا را در ناتو داد.

چندی پیش که نمایندگان ارشد اتحادیه اروپا و اعضای ناتو با یکدیگر دیداری داشتند و ترامپ نیز برای نخستین بار در این اجلاس حضور یافته بود، وی لحن تند و غیردوستانه ای به کار گرفت و همانجا سران بروکسل یقین پیدا کردند که اجلاس گروه هفت در سیسیل ایتالیا با هدف مقابله با تغییرات جوی و اقلیمی نیز به نتیجه نخواهد رسید.

در نشست اعضای ناتو، رییس جمهوری آمریکا بخشی از سخنان خود را به موضوع روابط تجاری ایالات متحده و آلمان اختصاص داد و با انتقاد از این موضوع، مازاد تراز تجاری آلمان نسبت به آمریکا را «بسیار بسیار بد» دانست. همچنین وی در دیدار با «ژان کلود یونکر» رییس کمیسیون اروپا و «دونالد توسک» رییس شورای اروپا مواضع سختی در قبال آلمان اتخاذ کرد.

بخش مهمی از مواضع رییس جمهوری آمریکا نیز در سخنان افتتاحیه وی در بروکسل (مقر ناتو) مشخص شد و انعکاس جهانی یافت. ترامپ تاکید کرد که 23 کشور از مجموع 28 عضو ناتو هنوز دو درصد بودجه ناخالص داخلی خود را صرف هزینه دفاعی نمی‌کنند و بسیاری از این کشورها طی سال‌ها در همین رابطه بدهی‌های بزرگی دارند.

وی این موضوع را بی عدالتی نسبت به مردم آمریکا دانست که مجبورند با مالیات بیشتر هزینه ناتو را بپردازند و بار سنگین این ائتلاف نظامی را به دوش بکشند. سخنان ترامپ در حالی مطرح شده است که از سال ها پیش اعضای این پیمان نظامی به افزایش سهم متعهد شده اند. در سال 2014 کشورهای ناتو در نشست ولز تعهد دادند تا هر یک از اعضا در یک دهه پیش رو (تا 2024) هزینه دفاعی خود را به دو درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.

در مجموع، آمریکا از یک طرف در پی فشار بر اعضای ناتو است تا آنها را به افزایش هزینه دفاعی ملزم کند و از طرف دیگر همچنان نقش پررنگ خود را این پیمان نظامی داشته باشد تا در صورت لزوم از آن برای پیشبرد اهداف خود بهره ببرد.