بر سر ميز مذاكره چانه مي‌زنيم،نه در ملأعام

اجلاس وزراي خارجه كشورهاي ساحلي درياي خزر براي تمهيد مقدمات و هماهنگي لازم براي اجلاس سران در مسكو برگزار مي‌شود و در اين راستا برگزاري اجلاس وزراي امور خارجه كشورهاي ساحلي به عنوان عالي‌ترين اجلاس مقدماتي اجلاس سران در دستور كار قرار دارد.

دكتر ظريف همچنين در حاشيه اين اجلاس علاوه بر ملاقات با همتاي روسي خود، با ديگر مقامات شركت‌كننده در اين نشست درباره مسائل مهم منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وگو و تبادل‌نظر خواهد كرد. وزير خارجه كشورمان پيش از عزيمت به مسكو در صفحه اجتماعي خود نوشت: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يك بار ديگر تاييد كرد كه ما به تعهدات خود پايبند بوده‌ايم و مي‌خواهيم همچنان پايبند بمانيم.

ظريف در ادامه سفرهاي منطقه‌اي خود، به روسيه رفت تا بار ديگر با همتاي روسي خود، سرگئي لاوروف و البته پوتين رئيس‌جمهوري اين كشور ديدار و درباره مسائل منطقه‌اي، شركت در اجلاس وزراي خارجه و ديدار آنها گفت‌وگو كند. اين براي سومين بار است كه مقامات ايران و روسيه غير از مذاكرات ژنو با يكديگر ديدار مي‌كنند. از اين رو رسانه‌هاي روسي، حضور ظريف در اين كشور را فوق‌العاده مهم عنوان مي‌كنند.

برخي اين ديدارها را در راستاي تعيين رژيم حقوقي درياي خزر می‌دانند اما عده‌اي ديگر باز شدن احتمالي درهاي سرمايه‌گذاري بازار ايران به روي اروپايي‌ها و تلاش مسكو براي محکم كردن جاي پاي خود در بازار ايران را مهم‌ترين دليل تعميق روابط مسكو- تهران مي‌دانند. در اين ميان نبايد مساله بحران سوريه را ناديده گرفت، زيرا سوريه نقطه عطف و مشترك ايران و روسيه در منطقه به حساب مي‌آيد و از نگاه هر دو سوريه، متحدي استراتژيك است. با اين حال هر چند مقامات ايراني، روسيه را به عنوان كشور «دوست» می‌شناسند اما همين كشور تاكنون به هر 4 قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل راي مثبت داده است.

ايران و روسيه در بسياري از موضوعات و مسائل بين‌المللي داراي مواضع مشتركي هستند؛ پس از بروز تخاصم شديد بين ايران و آمريكا، مسكو تلاش كرد تبديل به شريك اساسي سياسي ايران شود. روسيه اكنون با بهبود روابط ايران و غرب تمايلي به از دست‌دادن روابط حسنه خود با ايران ندارد. در عين حال ايران به خوبي مي‌داند كه روسيه يكي از اعضاي موثر 1+5 و شوراي امنيت است و از اين رو تعامل با اين كشور مي‌تواند در حل پرونده هسته‌اي ايران موثر باشد.

اين در حالي است كه روسيه براي جلوگيري از استقرار سپر دفاع موشكي در اروپاي شرقي كه غربي‌ها تلاش داشتند به بهانه‌هايي از جمله برنامه هسته‌اي ايران آن را اجرايي كنند، بطور قطع از توافقات ژنو حمايت خواهد كرد. مسكو خواهان حل‌و‌فصل پرونده هسته‌اي ايران است و تلاش مي‌كند تلاش‌هايي كه تاكنون در اين زمينه انجام داده است بي‌نتيجه نماند.

ايران و روسيه در خزر منافع و مواضع مشتركي در مسائل امنيتي دارند و تنها نقطه‌ اختلافشان نبود اجماع در تقسيم حقوقي درياي خزر است. همسايگان خزر با وجود مذاكرات 20ساله‌شان، همچنان بر سر تقسيم بستر و آب درياي خزر با يكديگر اختلاف دارند و اين در حالي است كه مدودف، نخست‌وزير روسيه، در نشست كشورهاي همسايه درياي خزر در باكو 2010 تاكيد كرد اگر اين كشورها نتوانند به اختلاف‌ خود پايان دهند بايد به معاهده‌ امضاشده ميان مسكو و تهران در سال 1921 پايبند باشند.

توافق ايران با روسيه براي ساخت نيروگاه دوم در بوشهر از مسائلي است كه در سفر لاوروف به تهران مطرح مي‌شود. چه بسا بايد منتظر شنيدن خبرهايي در اين باره باشیم. محمدجواد ظريف پيش از عزيمت به مسكو در صفحه اجتماعي خود نوشت: بر سر ميز مذاكره چانه مي‌زنيم نه در ملأعام. ظريف، در يادداشت خود يادآور شد: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يك‌بار ديگر تاييد كرد كه ما به تعهدات خود پايبند بوده‌ايم و مي‌خواهيم همچنان پايبند بمانيم. انتظار داريم همين رويكرد را از طرف مقابل هم ببينيم. او همچنين در پيام ديگري آورده است: بر سر ميز، مذاكره مي‌كنيم، نه در ملأعام. براي پيشرفت بايد نگاه رو به جلو داشته باشيم و مسئوليت فايق آمدن بر موانع نيز بر دوش همه طرف‌هاست.