استفاده از «تتلو»، اشتباه «رئیسی» بود

 محمد سلطانی‌فر (کارشناس ارتباطات و رسانه) با ارزیابی اشتباه‌های کمپ اصولگرایان که منجر به شکست ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری شد پرداخت.

محمد سلطانی‌فر به ارزیابی«اشتباه‌ها در کمپ اصولگرایان» پرداخت و گفت: اگر بخواهیم اشتباهاتی که در فضاهای تبلیغاتی کمپ اصولگرایان شکل گرفت را بررسی کنیم باید به مواردی که بسیار هم شنیده شده است؛ نگاهی بیاندازیم. در ابتدا نبود یک کمپ به‌طور کلی در تبلیغات آقای ابراهیم رئیسی است. معنای کمپ آن است که گروهی در یک اتاق فکر می‌نشینند و نظرات خودشان را به کاندیدای موردنظر خود می‌گویند و آن کاندیدا هر آنچه که اعلام می‌کنند را انجام می‌دهد و کمتر از نظر و دیدگاه خودش و حتی دیگرانی که خارج از اتاق فکر هستند استفاده می‌کند. تنوع و تکثر آن چیزی که از کمپ اصولگرایان بیرون آمد حاکی از آن بود که هیچ انسجامی در این کمپ وجود ندارد و به معنای واقعی اصلا کمپی شکل نگرفته است.

سلطانی‌فر ادامه داد: دوم آنکه تنوع افراد تصمیم‌گیر در آنچه از تبلیغات آقای رئیسی بیرون آمد؛ نشان می‌داد که یک نوع ائتلاف ناهمگونی بین دیدگاه‌های ستادهای ائتلافی با کمپ شکل گرفته است. یک ائتلاف غیرمنسجم بین گروه‌های طرفدار آقای قالیباف و اصولگرایان طرفدار آقای رئیسی و همچنین بخشی از جناح راست سنتی اجماعی بود که یک نوع ائتلاف غیرمنسجم را در درون خودش شکل داده بود.

این کارشناس ارتباطات و رسانه اشتباه بعدی کمپ اصولگرایان را اتکای بیش از اندازه به صدا و سیما خواند و گفت: اتکا به صدا و سیمایی که خودش وجهه مثبتی در بین افکار عمومی ندارد و خیلی‌ها آن را مورد خطاب قرار می‌دهند از جمله آسیب‌هایی بود که شکل گرفت. خود صدا و سیما و این رسانه به دلیل سنتی‌ بودنش و یک طرفه  گویی در فضای رسانه‌ای امروز خیلی جایگاه لازم را ندارد. ما باید بپذیریم که امروز دوران جریان یکسویه به پایان رسیده و جریان دو سویه شکل گرفته است.

سلطانی‌فر با اشاره به اشتباه بعدی خاطرنشان کرد: اشتباه دیگر این کمپ استفاده از هر عاملی برای کسب رای بود؛ درست است که استفاده از سلبریتی‌ها و افراد مشهور می‌تواند جذب آرا داشته باشد اما این سلبریتی‌ها می‌بایست تناسب دوطرفه داشته باشند. نگاهی که به تتلو شد و استفاده از تعداد دنبال کننده‌های پرطرفدار این فرد، یک اشتباه تاکتیکی بود که در آخرین ساعات تبلیغات ضربه نهایی به پیکر تبلیغات آقای رئیسی زد.

او مورد بعد را استفاده از تاکتیک‌های تکراری و عدم استفاده از روش‌های جدید خواند و گفت: در مسیر تبلیغاتی‌ این کمپ همه تاکتیک‌های استفاده شده تکراری بود و نمی‌توانست موفق باشد. مثل استفاده از تقابل «سید و شیخ» و استفاده از افشاگری‌ها، مخصوصا با افراطی که در این زمینه شکل گرفت. مثل تاکتیک‌های غیرکلامی و کلامی که در مناظره‌ها استفاده شد همه و همه جزو موارد تکراری بود که در گذشته تاثیرش را گذاشته بود و استفاده از آنها خیلی نمی‌توانست جدید باشد.

سلطانی‌فر اشکال دیگر را به افراط بیش از اندازه از تاکتیک افشاگری خواند و گفت: اگر در استفاده از این تاکتیک تعدد را بالا ببرید میزان ارزش‌گذاری مخاطب نسبت به آن پایین می‌آید. اگر این کمپ می‌آمد مثلا در یک یا دو مورد افشاگری می‌کرد شاید تاثیر زیادی می‌گذاشت اما وقتی که در یک سخنرانی ده‌ها مورد افشاگری می‌کنید اثر خودش را از دست می‌دهد.

این کارشناس ارتباطات و رسانه اشتباه دیگر را استفاده از شعارها با اگزجره یا بزرگنمایی بالا دانست و گفت: مردم امروز می‌فهمند و شعور دارند که 96 درصد نوعی بزرگنمایی است و مشکل بعدی استفاده از تاکتیک حذف یک عده یا همان 4 درصد بود چون ضمن غلط بودن این تاکتیک، به بهانه آن 4 درصد، تمام نیروهای خودی را هم از خود طرد کردند؛ خیلی‌ها که تاثیرگذار هم بودند خودشان را جزو 4 درصدی‌ها لحاظ کردند و تصمیم به مخالفت گرفتند. باید در استفاده از شعارها نگاه صد در صدی وجود داشته باشد.

سلطانی‌فر با اشاره به تناقض در روش‌ها و تاکتیک‌ها گفت: شما باید بدانید موضوع اخلاق با بی‌اخلاقی‌ها در تبلیغات جمع نمی‌شود. تتلو و اخلاق دو موضع متضاد با همدیگر هستند.

او ادامه داد: استفاده از تاکتیک حمایت یک قدرت بزرگ در انتخابات داشتن به اشتباه از قدرت بزرگی که نسبت مقبولیتش در مردم کمتر از قدرت‌های بزرگ است خیلی تاثیرگذار بود. ما در تضاد بین غرب و شرق باید بدانیم که مردم ایران نگاهشان نسبت به شرق منفی‌تر از نگاهشان به غرب است مردم ما هر دو را دشمن می‌دانند اما معتقدند که شرقی‌ها می‌خواهند ما را ببلعند ضمن اینکه به خدا هم اعتقاد ندارند اما غربی‌ها می‌خواهند ما را بچاپند اما کمی هم به خدا اعتقاد دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم تحقیقات، عدم توجه به مسائل خارجی و در نظر نگرفتن آنچه در بیرون از مرزها اتفاق می‌افتد را اشکال دیگر این فضا توصیف کرد و ادامه داد: اگر گروهی که برای آقای رئیسی برنامه‌ریزی می‌کرد کمی هم به مسائل بین‌المللی توجه می‌کرد شاید بخشی از شعارهای ایشان معطوف به صحنه‌های بین‌المللی می‌شد.

سلطانی‌فر ادامه داد: اگر توجه دنیا به آنچه که در برگزیت اتفاق افتاد و مردم در یک اشتباه تاکتیکی به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند و برخی هم پشیمان شدند و نتایجش را در انتخابات فرانسه ما دیدیم در نظر می‌گرفتند شاید در توجه به مسائل پوپولیستی مقداری به مسائل بین‌المللی هم نگاه می‌کردند که جایگاه نخبگان را در آن می‌داشت. در نتیجه عدم توجه به مسائل بین‌المللی از جمله اشتباه‌هایی بود که در گروه تبلیغاتی آقای رئیسی شکل گرفت.

او همچنین عدم توجه به درک و فهم مردم نسبت به استفاده بیش از اندازه از موضوع یارانه‌ها را عاملی خواند که در دنیای امروز خیلی نمی‌تواند موثر باشد و خاطرنشان کرد: مردم امروز فهیم هستند و در تلگرام و پیام‌های شبکه‌های اجتماعی می‌خوانند که عده‌ای در سوئیس به یارانه نه گفتند و دلایلش را می‌فهمند و به همین عامل خیلی نمی‌خواهند مسیری را که دیگران با شعار به دنبالش هستند دنبال کنند. تکرار روی موضوع یارانه و نافهم دانستن مردم یکی از اشتباهاتی بود که در گروه تبلیغاتی آقای رئیسی اتفاق افتاد.

این استاد علوم ارتباطات با اشاره به آخرین مورد در این زمینه تصریح کرد: زمینه شعارهای پوپولیستی و عدم توجه به نخبگان که در اشتباه گروه تبلیغاتی آقای رئیسی بود. نخبگان موتورهای کوچکی هستند که در تولید محتوا می‌توانند موتورهای بزرگ را در عامه جامعه به حرکت دربیاورند آنچه به عنوان تولید محتوا از ستادهای آقای رئیسی بیرون آمد اتکا به تولید محتوا توسط غیرنخبگان بود و این عامل باعث شد که حداکثر حرکتی که این پیام‌ها می‌کرد در حد همان مردم عامی جامعه باشد در صورتی که نخبگان موتورهای کوچکی هستند که می‌توانند موتورهای بزرگ را حتی در شبکه‌های اجتماعی به حرکت بیاورند و این مساله کمتر در گروه تبلیغاتی آقای رئیسی شکل گرفت.