خط بطلان بر تبلیغات ضد ایرانی مقامات باکو

 انتشار متن سخنرانی کفیل وقت ریاست جمهوری آذربایجان به روشنی نشان می‌دهد تبلیغات ضدایرانی ۲۵ ساله مقامات جمهوری آذربایجان مبنی بر نقش ایران در اشغال شهر شوشا توسط ارمنستان، تا چه حد بی‌پایه بوده است.

 همزمان با سالروز استقرار نیروهای ارمنی در شهر «شوشا» قره‌باغ، پایگاه اینترنتی «استراتگ» در اقدامی غیرمنتظره، متن پیاده‌شده سخنرانی یعقوب محمدوف، کفیل وقت ریاست جمهوری آذربایجان را که در 12 می 1992 به طور زنده از شبکه تلویزیون دولتی «آذ تی وی» پخش شده بود، منتشر کرد که بر تبلیغات ضدایرانی 25 ساله در باکو در ارتباط با ادعای نقش ایران در اشغال شهر شوشا خط بطلان می‌کشد.

به گزارش «استراتگ» یعقوب محمدوف در این سخنرانی تصریح کرده است :

«هم وطنان عزیزم! امروز که یکی از دردناک‌ترین روزهای تاریخ ملتمان است، می‌خواهم به طور مستقیم به شما درباره آنچه در جمهوری‌مان روی داده است، گزارش واقعی بدهم. همانطور که می‌دانید در مذاکراتی که از اوایل ماه مارس آغاز شد، با وساطت جمهوری اسلامی ایران،گفتگوهایی میان ارمنستان و آذربایجان برای حل مناقشه قره باغ کوهستانی از طریق سیاسی و مذاکره انجام شد. در نتیجه این گفتگوها، در ششم می ، به دعوت رسمی آقای رفسنجانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، هیئت نمایندگان آذربایجان برای دیدار سه جانبه با هیئت نمایندگان ارمنستان و ایران، راهی تهران شد. سفرمان به تهران برای سه روز برنامه‌ریزی شده بود، اما به علت وضعیت ایجاد شده در کشور، ما در مقابل مقامات جمهوری اسلامی ایران این مسئله را مطرح کردیم که این دیدار باید در یک روز تمام شود. در ششم ماه در تهران با ریاست جمهوری اسلامی ایران در تهران دیدار کردیم. شب نیز هیئت نمایندگی ارمنستان به ایران آمد. دیدار ما با هیئت نمایندگان ارمنستان برای ساعت 9 صبح روز هفتم این ماه تعیین شد. در هفتم ماه، راس ساعت 9 دیدار سه جانبه در اقامتگاه رئیس جمهوری ایران آغاز شد.

این مذاکرات خیلی شدید و دشوار و مباحثه‌آمیز بود. به همین علت نتوانستیم گفتگوها را در همان روز به پایان برسانیم. زیرا، رسیدن به یک تصمیم و امضای یک سند امکان‌پذیر نشد. اما، در نتیجه تلاش جدی و پافشاری آقای رفسنجانی رئیس جمهوری اسلامی ایران ، دیدارها متوقف نشد. تصمیم گرفته شد که دیدارها ادامه یابد. در نهایت در هفتم ماه ، کل روز و شب هفتم به هشتم ماه ، دو هیئت نمایندگی با حضور مستقیم ریاست (رئیس جمهوری) ایران گفتگوها را ادامه دادند. در نتیجه مذاکرات، سندی که برای ما رضایت‌بخش بود، آماده شد که براساس این سند، برخی مسائل با تاکید فراوان جمهوری آذربایجان حل شد و به همین علت این مسائل در این سند گنجانده و این سند امضاء شد.

در این سند، موضوع اساسی که ما را قانع می‌‌کرد و با تاکید آن را خواسته بودیم، این بود که در طول تمام مرزهای میان ارمنستان و آذربایجان ، از جمله در قره‌باغ کوهستانی و تمام مناطق درگیری، آتش‌بس برقرار شود و ناظران جمهوری اسلامی ایران و نیز مشاوران سازمان امنیت و همکاری اروپا بر توقف آتش نظارت کنند. پس از امضای سند، ما با عجله به فرودگاه تهران عزیمت کردیم و به باکو آمدیم. در تهران به هنگام سوار شدن به هواپیما به ما اطلاع داده شد که نیروهای نظامی ارمنستان از طرف شهرستان لاچین به اراضی آذربایجان حمله کرده اند و در اطراف شوشا (شوشی) نبردهای سنگین جریان دارد و وضعیت وخیمی ایجاد شده است.

ما در همان هواپیما در فرودگاه این خبر را به رفسنجانی، رئیس‌جمهوری ایران اطلاع دادیم و اعتراض قاطعانه خود را اعلام کردیم و خواستیم که رفسنجانی به طور فوری با ترپطروسیان تماس بگیرد و خواستار حل این مسئله شود. با هواپیما به باکو آمدیم. دوستانی که در فرودگاه باکو از ما استقبال کردند، اطلاع دادند که واقعا هم در قره‌باغ کوهستانی و اطراف شوشا وضعیت خیلی وخیم شده است و درگیری‌های سنگینی در آنجا جریان دارد. مستقیما به اداره دولت آمدیم و با ریاست وزارت دفاع جمهوری (آذربایجان) تماس گرفتیم و گزارش خواستیم. براساس گزارشی که ریاست وزارت دفاع داد، واقعا هم حمله به شوشا آغاز شده و از طرف ناحیه «گوروس» ارمنستان نیز موشک‌های «گراد» و «کریستال» و سایر تجهیزات نظامی، اراضی شهرستان لاچین نیز هدف قرار می‌گیرند. اما، وزارت دفاع به اما اطمینان داد که به این سردرگمی و تشویش و احساس خطر، نیازی نیست. زیرا، در شوشا و لاچین ما به اندازه کافی نیروی نظامی و تجهیزات نظامی و تسلیحات داریم و تدابیر لازم اتخاذ می‌شوند. اما، من خیلی ناراحت بودم.

به همین علت به طور مستقیم به شوشا زنگ زدم و با رهبری شهرستان شوشا با تلفن صحبت کردم و به من گزارش داد که واقعا هم وضعیت دشواری در شوشا ایجاد شده است و شوشا از هر طرف در محاصره قرار دارد و تجهیزات نظامی فراوان ارامنه و نیروهایشان به طور ممتد شوشا را هدف آتش قرار می دهند و اگر به طور فوری نیرو و تجهیزات رسانده نشود و کمک نشود، وضعیت شوشا وخیم است و سرنوشت شوشا در خطر است. ما باز هم با ریاست وزارت دفاع در این باره صحبت کردیم و دستور دادیم. وزارت دفاع به ما گفت که شما به خیلی از چیزهایی که آنها می گویند گوش نکنید، این عادت آنهاست، در آنجا نیروی لازم را داریم و تجهیزات هم موجود است و بازهم برای دفاع از شوشا و مرزهایمان تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنیم و خواهیم کرد.

هر نیم ساعت یک بار ، من با شوشا تماس می‌گرفتم. هر بار گزارشی که از شوشا می‌گرفتم با گزارش وزارت دفاع متضاد بود. آخرین گفتگویم با شوشا در ساعت پنج و نیم صبح هشتم ماه (می) بود. باز هم اخبار تشویش‌‌آلود به من داده شد و من نیز باز هم این گزارش را به ریاست وزارت دفاع رساندم و باز هم همان پاسخ‌ها را گرفتم. پس از آن رابطه‌مان با شوشا قطع شد..... (از وزارت دفاع) هر بار به من جواب می‌دادند که شوشا در اختیار ماست و مدافعان شوشا شجاعت به نمایش گذاشته‌اند، کمک لازم به شوشا رسانده می‌شود و حتی از بالگردها و هواپیماهای نظامی استفاده می‌شود و نیروهای نظامی ارمنی که به نزدیکی شوشا آمده بودند و نیروهای مسلح آنها و تجهیزاتشان، دو کیلومتر از شوشا دور شده‌اند. این گزارش آخر را وزارت دفاع در ساعت یک شب به من داده بود. اما، من باز هم از درون ناراحت بودم و نمی‌توانستم این گزارش‌ها را باور کنم..... ساعت دو به بعد نیمه شب به من گزارش رسید که آن گزارش‌هایی را که از وزارت دفاع و سایر منابع به شما داده می‌شود، باور نکنید. شوشا به ارامنه داده شده است.

این برای من خیلی وحشتناک بود. شنیدن این خبر خیلی دشوار بود. من نمی‌توانستم آن را باور کنم. چطور می‌شد به این آسانی شوشا به ارامنه داده شود؟ من باز هم با رحیم قاضی‌اف، وزیر دفاع صحبت کردم. او به من گفت که او نیز همین الان چنین گزارشی دریافت کرده است، اما این گزارش را باور نمی‌کند و با عجله به شهرستان یئولاخ می‌رود، در آنجا تماس خواهد گرفت و پس از بررسی موضوع، به من اطلاع خواهد داد. تاکید کردم که من هم شبانه می‌‌خواهم به یئولاخ بروم و با هم برویم. اما، رحیم قاضی اف به من گفت که اکنون نیازی به رفتن شما به یئولاخ نیست، من خواهش می‌کنم که شما در باکو باشید و من از آنجا به طور مفصل به شما گزارش خواهم داد. من باز هم با شهرستان‌ها تماس گرفتم و تلاش کردیم که خبر دقیق را به دست آوریم. اما، همه گزارش‌هایی که می‌رسید متضاد بود و ..... در نهایت در ساعت 4 شب ، تمام رهبران کشور را فرا خواندم و جلسه مشورتی تشکیل دادیم. در این جلسه مشورتی شاهین موسی‌اف از وزارت دفاع، رامیز محمدوف ، معاون اول وزیر کشور، ایل حسین حسین‌اف، وزیر امنیت ملی، فیروز مصطفی‌اف ، جانشین رئیس هیئت دولت گزارش دادند.

مسئله با دقت بررسی شد و دستورات مشخص و فرامین لازم درباره دفاع از شوشا به هر بهایی، داده شد. در این جلسه مشورتی باز هم نماینده وزارت دفاع ما را مطمئن کرد که هم‌اکنون درگیری‌های شدید در شوشا جریان دارد و ما شوشا را از دست نداده‌ایم، شوشا مال ما است. با وجود تمام اینها، من شبانه با ناراحتی و تشویش فراوان به رفسنجانی، رئیس‌جمهوری ایران ، سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر ترکیه ، گاراچوف ، وزیر دفاع روسیه و سایرین زنگ زدم و به همه آنها درباره وضعیت موجود اطلاع دادم و از آنها خواستم و خواهش کردم که تدابیر فوری اتخاذ کنند و این جنگ متوقف شود.... پس از این گفتگوها نزدیک صبح، خودم به طور مستقیم با هواپیما به شهر یئولاخ رفتم و در آنجا با نمایندگان واحد نظامی‌مان دیدار کردم و دستورات لازم را دادم و در آنجا برای من مشخص شد که رحیم قاضی‌اف، وزیر دفاع نیز در یئولاخ بوده و از آنجا به گنجه رفته است.

من نیز از آنجا به محل‌های حادثه (درگیری) به آق دام عزیمت کردم. در آق دام فرماندهان واحد نظامی را دعوت کردم و... در این زمان، یک نظامی به نام قلی‌اف آمد. به من گفتند که این رفیق (قلی‌اف)، یکی از آخرین کسانی است که از شوشا خارج شده‌اند و خوب است که من با او دیدار کنم. من با او دیدار و صحبت کردم. او به من گفت که نیروهای نظامی ما از شوشا در شب هفتم به هشتم ماه (می) شروع به خروج کرده‌اند و در هشتم ماه (می) به تعداد خیلی کمی نیروی نظامی در شوشا، آن هم گردان شبه نظامی محلی و گردان دفاعی محلی، باقی مانده بود. باقیمانده نیروها نیز در شب هفتم به هشتم می و در هشتم می شروع به خروج از شوشا کرده‌اند. او مرا مطمئن کرد که او یکی از آخرین ترک‌کنندگان شوشاست و بعد از ساعت 8 صبح، تقریبا هیچ یک از نیروهای نظامی آذربایجان در شوشا باقی نمانده بود. این خبر باز هم مرا مستأصل کرد. این، وحشتناک بود. این ، یک فاجعه بود.

این حرکت، اقدام نیروهای نظامی و نیروهای دفاعی در ترک آسان شوشا بدون هیچ‌گونه مقاومتی و تسلیم آن به ارامنه، نه تنها علیه من و علیه رهبری آذربایجان، بلکه علیه تاریخ حماسی آذربایجان و علیه ملت آذربایجان و علیه امروز و آینده آذربایجان، خیانت و رذالت و خودفروشی بزرگی بود و هر اصطلاحی که بگویید، می‌توان در این باره به کار برد. اکنون من نمی‌توانم ارزیابی دیگری از این داشته باشم و امکان نیز ندارد. .... من از همان جا از آق دام یک بار دیگر با سلیمان دمیرل نخست‌وزیر ترکیه تماس تلفنی گرفتم و درباره وضعیت ایجادشده به او گزارش دادم و خواهش کردم و مطالبه کردم که در این روزهای دشوار ملتمان و در این لحظات سخت، ترکیه از تمام امکاناتش استفاده و به ما کمک کند. از آنجا به گنجه عزیمت کردم. در گنجه نشست گسترده ستاد را برگزار کردیم. در آنجا من با فرماندهان واحدهای نظامی دیدار کردم.... وقتی من به گنجه می‌رفتم، وزیر دفاعمان از آنجا رفته بود. براساس خبری که به من دادند او به مسکو رفته بود. من شبانه به باکو برگشتم.

در باکو برای نشست، رهبران کشور را فراخوان دادیم.ساعت 2 شب با حضور رهبران تمام احزاب و سازمان‌های اجتماعی-سیاسی، نشست سراسری رهبران جمهوری را برگزار کردیم و اوضاع ایجادشده، ارزیابی شد. گزارش‌های واقعی دریافت‌شده را به دوستان رساندیم و باز هم نماینده وزارت دفاع در اینجا قاطعانه اعلام کرد که شوشا را گرفته‌ایم و شوشا در دست ماست. من باز هم در این نشست تاکید کردم که خدا کند که اینگونه باشد، اما من به واقعی و درست بودن این خبر باور ندارم. با وجود تمام اینها، اداره مطبوعاتی وزارت دفاع در روزهای نهم و دهم ماه گزارش داد که در شوشا درگیری‌های شدید جریان دارد و ما شوشا را از دست نداده‌ایم. اما، در نهم و دهم ماه، دیدارهای من با نمایندگان واحدهای نظامی ترک‌کننده شوشا و نیز برخی روسای شوشا و گزارشی که در آق دام، قلی اف به من داده بود، یک بار دیگر تایید می‌کرد که در هشتم ماه می تقریبا نیروهای نظامی ما باقی نمانده بود..... می‌توان گفت که شوشا بدون مقاومت به ارامنه داده شد.... آنچه مرا ناراحت می‌کند و قلبم را می‌خراشد، خیانت و خودفروشی در «داش آلتی» ، خیانت و بی شرافتی در خوجالی، خیانت در «مالی بیگلو» و «قوشچولار» و خیانت‌هایی است که مهر آنها بر معنویاتمان(روحیه)، معنویات ملتمان و تاریخ و امروز و فردایمان خورده است. این‌ها باید روشن شود. ملت باید اینها را بداند و در نهایت تصمیم خود را بگیرد. اینها باید به مجازات شایسته خود برسند. این برای تاریخمان و برای امروزمان و برای نسل‌های آینده مان ضروری است. من درباره وقایعی که این روزها در قره‌باغ کوهستانی ، در شوشا و نواحی مرزی‌مان روی داده، به شما گزارش واقعی دادم.»