چگونگی خودکفایی تولید بنزین پس از 36 سال

 صنعت نفت ایران مدتی است که روزهای طلایی خود را سپری می‌کند. از برابری تولید گاز در میدان مشترک پارس جنوبی با قطر گرفته تا خودکفایی در تولید بنزین که در روزهای آتی برای آن جشنی به پا خواهد شد. آرزویی دیرینه که این هفته با به تولید رسیدن فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس به حقیقت پیوست. سال 85 یعنی زمانی که محمدرضا نعمت‌زاده (وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت یازدهم) مدیریت شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی را در دست داشت ساخت یک طرح پالایشی مهم کلید خورد؛ پالایشگاه ستاره خلیج فارس. این پالایشگاه قرار بود که سال 90 افتتاح رسمی شود و با سه فاز خود حجم تولید بنزین کشور را نزدیک به 36 میلیون لیتر در روز افزایش دهد. تا به این ترتیب ایران نه تنها در تولید بنزین به خودکفایی برسد بلکه وارد باشگاه صادرکنندگان بنزین شود.

اما تحریم‌ها، کمبود نقدینگی و اجرای ضعیف و نامناسب که وزیر نفت از آن با عنوان «اغتشاش مدیریتی» یاد می‌کند باعث شد وعده دولت دهم به سرانجام نرسد. ترکیب سهامداران و پیمانکاران پالایشگاه ستاره خلیج فارس چند بار عوض شد و هر سال دولت تاریخ جدیدی را برای افتتاح اعلام می‌کرد. آخرین وعده هم مربوط به خردادماه سال 92 بود که بیشتر جنبه انتخاباتی داشت. چراکه زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد پیشرفت این پالایشگاه کمتر از 65 درصد بود و محال به نظر می‌رسید که حتی فاز اول آن تا پایان سال 92 آماده بهره‌برداری شود.

این روند ادامه یافت و هرازچند گاهی تاریخ‌هایی برای بهره‌برداری از نخستین فاز این پالایشگاه اعلام شد. اما تا زمانی که برجام اجرا نشده بود روند توسعه پالایشگاه هم چندان مطلوب نبود. چراکه اتمام طرح حتی در فاز نخست آن که تولید بنزین کشور را 12میلیون لیتر در روز افزایش می‌دهد، بدون وجود برخی از تجهیزات و قطعات از خارج از کشور محال بود.

سرانجام برجام در دولت یازدهم اجرایی شد و قفل‌های بهره‌برداری از ستاره خلیج فارس را باز کرد. برجام به ساخت این طرح سرعت بخشید. به این ترتیب که در دوران تحریم برخی سازندگان خارجی نظیر زیمنس، نیومن اسر، سیاد، هانیل، کرایوتک و... علی‌رغم دریافت وجه و اتمام ساخت تجهیزات مهمی مانند کمپرسورها و کوره‌ها از تحویل آنها امتناع می‌کردند اما پس از اجرایی شدن برجام تجهیزات فوق تحویل و با نظارت نمایندگان این شرکت‌ها نصب و راه‌اندازی شد و همچنین بهبود روند عملیات بانکی و انتقال ارز طرح را در مسیر عملیاتی شدن قرار داد. قطعاً اگر برجام اجرا نمی‌شد فاز نخست این پالایشگاه هم هنوز به سرانجام نرسیده بود.

اکنون مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می گوید پالایشگاه ستاره خلیج فارس یکی از ذینفعان برجام به شمار می‌رود. وی عقیده دارد برجام موتور توسعه این پالایشگاه را روشن کرد. عباس کاظمی می‌گوید: با توجه به اینکه کمپرسورها و تجهیزات اصلی این طرح مهرماه سال 95 با اجرایی شدن برجام وارد و نصب شد؛ در سال 95 پیشرفت فیزیکی طرح بسیار عالی بود و اکنون زمان بهره‌برداری رسمی از فاز نخست آن فرا رسیده است.

از خودکفایی تا صادرات بنزین

پالایشگاه ستاره خلیج فارس که ٥٥میلیون لیتر فرآورده‌های اصلی مورد نیاز کشور را در صورت بهره‌برداری تأمین می‌کند، به‌عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده بر اساس خوراک میعانات گازی شامل واحدهای تقطیر، تصفیه گازمایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هدف تولید بنزین، گازوئیل، گاز مایع و سوخت جت در کنار پالایشگاه فعلی بندرعباس است. این پالایشگاه 3 فاز با ظرفیت پالایش 120 هزار بشکه میعانات گازی در روز دارد که در مجموع 360 هزار بشکه در روز می‌شود.

خوراک میعانات گازی آن از میدان مشترک پارس جنوبی تأمین خواهد شد و به این ترتیب تا اندازه‌ای از خام‌فروشی این سوخت با ارزش جلوگیری می‌کند. هر فاز این پالایشگاه 12 میلیون لیتر در روز بنزین تولید خواهد کرد. آن هم بنزین با عدد اکتان ۹۵ و مطابق با استاندارد یورو 4 که بالاترین سطح کیفی بنزین در ایران و بسیاری از کشورهای جهان است.

فاز نخست این پالایشگاه ایران را در تأمین بنزین مصرفی خودکفا کرده و با بهره‌برداری از فاز دوم آن در نیمه نخست امسال ایران وارد باشگاه صادرکنندگان بنزین خواهد شد. البته بنزین باکیفیت «ستاره خلیج فارس» در داخل مصرف می‌شود و بنزین صادراتی تلفیقی از استاندارد یورو 2 و یورو3 خواهد بود.

با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس علاوه بر 35.7 میلیون لیتر بنزین روزانه ۱۴ میلیون لیتر گازوئیل به ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی کشور بدون تولید نفت کوره  اضافه می‌شود؛ تولید روزانه ۴میلیون لیتر ال پی جی (گازمایع)، ۳ میلیون لیتر سوخت جت و ۱۳۰ تن گوگرد از دیگر محصولات تولیدی این واحد پالایشی است. ظرفیت ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه هم در حدود ۱۱ میلیون بشکه است.

منبع:ایران