غذاهایی که سرطان‌زا هستند کدامند؟

 شیوع سرطان در ایران نگران‌کننده است و اگر وضع به همین شکل ادامه یابد، موارد مرگ و میر ناشی از ابتلا به سرطان نیز سرعت خواهد گرفت. مواد غذایی ناسالم یکی از عوامل زمینه‌ساز بروز سرطان است.

در ادامه مرضیه سعدی، کارشناس ارشد تغذیه در خصوص ارتباط تغذیه و سرطان به سوالات زیر پاسخ داده است.

فولات و اسید فولیک چه هستند و آیا احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهند؟
فولات یکی از انواع ویتامین B است که در سبزیجات، لوبیاها، میوه‌ها و سبوس‌ها زیاد است. کمبود فولات احتمال ابتلا به سرطان پستان و روده بزرگ را افزایش می‌دهد که این مورد در کسانی که الکل مصرف می‌کنند، بیشتر است. مصرف فولات به شکل مکمل احتمال ابتلا به سرطان‌های پستان، پروستات و پولیپ‌های روده بزرگ را افزایش می‌دهد برای تامین فولات توصیه می‌شود سبزی، میوه و خوراکی‌های سبوس‌دار بخورید و مکمل مصرف نکنید.

آیا سیر احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد؟
احتمال دارد که سیر بتواند احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. جالب است بدانید که از دیدگاه علم گیاه‌شناسی سیر از خانواده پیاز است.

غذاهای تراریخته (دستکاری کردن ژن‌ها) چه هستند و آیا بی‌ضرر هستند؟
غذاهای تراریخته که مهندسی زیستی شده‌اند با اضافه کردن ژن‌ها از گیاهان و دیگر موجودات زنده به جهت افزایش مقاومت در برابر حشرات، دیرتر کپک زدن، بهبود طعم، بهبود محتوا و افزایش کیفیت، تولید می‌شوند. امروز تولید غذای تراریخته کاری عادی است. مثلا با حفظ تمامیت کیفیت و کمیت، دانه ذرت را به یک ضدحشره طبیعی و نه یک سم حشره‌کش تبدیل می‌کنند. متاسفانه عده‌ای بی‌مورد بر علیه غذاهای تراریخته تبلیغ می‌کنند که حساسیت‌زا هستند یا ضرر دارند. اما واقعیت چیز دیگری است. مثلا با مهندسی زیستی و تولید گندم و غلات غنی از فولات به سلامت بشریت خدمت بزرگی شد. تا الان هیچ سندی دال بر مضر بودن یا سرطان‌زایی غذاهای تراریخته وجود ندارد. هویج، گوجه‌فرنگی، ذرت و سویای تراریخته تا به حال خدمات بزرگی به تغذیه سالم جامعه بشریت کرده‌اند.

آیا غذاهای اشعه خورده سرطان‌زا هستند؟
تا الان سندی در دست نیست که این غذاها سرطان‌زا یا مضر باشند. از اشعه برای کشتن عوامل زیستی مضر و افزایش ماندگاری غذاها استفاده می‌شود. اشعه در مواد غذایی باقی نمی‌ماند.

آیا باید از مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده خودداری کرد؟
مصرف مقادیر زیاد گوشت فرآوری شده احتمال سرطان‌ روده بزرگ و معده را افزایش می‌دهد. شاید علت «نیتریت» باشد که برای ثبات رنگ و پیشگیری از فساد میکروبی در انواع این محصولات (کالباس، سوسیس و همبرگر) استفاده می‌شود. این محصولات اگر شور یا دودی باشند سرطان‌زایی‌شان بیشتر است.

گوشت پخته هم سرطان‌زاست؟
سرخ کردن و کباب کردن گوشت سبب ایجاد مواد سرطان‌زا در آن می‌شود. این مواد در حیوانات سرطان‌زا هستند اما میزان سرطانزایی‌شان بر سرطان روده بزرگ انسان مشخص نیست. بقیه انواع پخت حتی ماکروویو هم چنین تاثیری ندارند. تا سرحد امکان گوشت لخم مصرف و تا حدی که ممکن است چربی‌های قابل مشاهده را حذف کنید. این ساده‌ترین راه برای عدم مصرف چربی‌های اشباع است.

آیا شیرین‌کننده‌های غیرقندی سرطان‌زا هستند؟
سندی در دست نیست که شیرین‌کننده‌ها در مقادیر مصرف معمول سرطان‌زا باشند. آسپارتام، ساخارین و سوکرالوز از مقبول‌ترین اینها هستند. شواهد موجود سرطان‌زایی اینها را تایید نمی‌کند. شیرین‌کننده‌های غیرقندی در حیوانات احتمال سرطان‌های مثانه، مغز، خون و لنف را افزایش می دهند اما در انسان اینطور نیست. در بیماران مبتلا به فنیل کتونوری نیز مصرف آسپارتام ممنوع است. شیرین‌کننده‌های جدید الکل‌های شیرین (سوربیتول، زایلیتول و مانیتول) و شیرین‌کننده‌های طبیعی (استویا و شیره آگاوه) هستند. همه اینها در صورت مصرف متعادل بی‌ضرر هستند. اگر الکل‌های شیرین اگر بیش از مقدار مجاز مصرف شوند سبب ناراحتی معده و نفخ شکم می‌شوند.