در این گزارش از چند چهره سیاسی-مطبوعاتی خواسته شده است که به سوالاتی درباره عملکرد روزنامه کیهان پاسخ بدهند و انتقادات خود را مطرح کنند.
"الف” در گزارشی نوشت:
از چرچیل، سیاستمدار انگلیسی نقل است که «سیاستمدار کسی است که اتفاقات
آینده را پیش بینی نماید. سپس بتواند اتفاق نیافتادن آنها را توجیه نماید».
این روزها انتقادات زیادی متوجه عملکرد کیهان است. انتقادات به تندروی های
کیهان به دلیل مواضع قبل و بعد از انتخابات آن شدت گرفته است. تلاش کرده
ایم تا نظر کارشناسان رسانه‌ای و فعالان سیاسی را در رابطه با مواضع کیهان
بررسی کنیم. در همین زمینه با عباس عبدی، عباس سلیمی نمین، سردار جوانی و
صادق زیباکلام گفتگو کردیم.
عباس عبدی: کیهان یک حزب تمام عیار است
عباس عبدی فعال سیاسی و رسانه‌ای اصلاح طلب با اشاره به اینکه اساساً قرار
نیست کیهان برآیند افکارعمومی باشد می افزاید: این برای کیهان یک نقطه ضعف
تلقی نمی‌شود. این روزنامه از ابتدا هم قرار نبوده که چنین
جایگاهی داشته باشد. کیهان خودش یک حزب تمام عیار است.
این فعال سیاسی معتقد است که مشکل اصلی ما روزنامه کیهان و نوشته هایش نیست، بلکه مشکل این نابرابری حقوقی است که با آن درگیر هستیم و باید به آن پرداخت و ادامه می‌دهد: این هم ربطی به کیهان ندارد. اگر این رانت های حقوقی تمام شود آن وقت خواهیم دید که آیا هیچ فرد و نهاد و روزنامه ای جرأت اتهام زدن به دیگران را دارد یا نه؟ مساله این است که اتهامات کیهان از دو حال خارج نیست، یا درست است یا نادرست. اگر درست است چرا متهمین صاف صاف راه می روند و کسی به آنان کار ندارد و اگر نادرست است، چرا روزنامه کیهان صاف صاف راه می رود و همچنان اتهام می زند؟
مساله این است که این وضع برای جامعه ما فاجعه است. اگر می بینیم بصیرت اجتماعی از میان رفته به دلیل همین شرایط است که حق و باطل چنان با یکدیگر مخلوط شده اند که تمایزی میان آنها نیست. وقتی کسانی را به بدترین اتهامات بنوازند و بعد همان ها جهت دهنده اصلی انتخاب مردم در ریاست جمهوری باشند، در این صورت اگر آن اتهامات درست باشد وای به حال آن جامعه. و اگر نادرست باشد وای به حال آن روزنامه و دستگاه قضایی.
این روزنامه‌نگار اظهار امیدواری می‌کند که در مورد کیهان چاره‌اندیشی شود و ادامه می‌دهد: «متاسفانه نیروهایی که با کیهان مخالفند بیش از هر کسی آب به آسیاب چیزی می ریزند که از آن نفرت دارند، و حتی علیرغم تجربه صدباره باز هم به اخبار و تحلیل های آن اهمیت می دهند و تحت تاثیر آن قرار می گیرند و تا وقتی چنین هدفی را محقق می کنند، روزنامه کیهان نیز در برنامه خود موفق است. افرادی که بیشترین دشمنی را با کیهان دارند بیشترین اثرپذیری را هم از آن دارند.
سلیمی نمین: عوامل کیهان انسان‌های پاکی هستند
از سوی دیگر عباس سلیمی نمین از چهره های اصولگرا، موضع کیهان در قبال دولت
آینده روحانی را موضع صحیحی نمی‌داند و به الف می‌گوید: موضعگیری اخیر
روزنامه کیهان در قبال دولت یازدهم موضعگیری صحیحی نیست و من این نوع
موضعگیری را نمی‌پسندم.
نباید قبل از اینکه کار دولت آغاز شود قضاوتی را به جامعه منعکس کنیم. من از اینکه در ارائه تحلیل ها و نظرات تعجیل می‌شود، راضی نیستم.
سلیمی نمین درباره دادن نسبت‌هایی چون جاسوسی که روزنامه کیهان به برخی افراد می‌دهد، می گوید: اگر ما این رویه را ترویج کنیم که مطبوعات چیزی را نتوانند مطرح بکنند، جز اینکه در محاکم قضایی ثابت شده باشد، این رویه دقیق و درست نیست. می توان برخی نسبت ها به افراد را بیان کرد، اما وقتی دادگاه ادله ای را خواستار شد، باید بتوان آن ادله را ارائه کرد.
او عوامل کیهان را انسان های پاکی می‌داند که در جاهایی خطا نیز می کنند و در ادامه ضمن انتقاد به رویه «الف» در انتقاد از جلیلی و کیهان می‌گوید: قطعاً کیهان قابل نقد است، اما الف نباید وارد دامی شود که این روزها پهن شده است. هیچ کدام از سلایق سیاسی ما دارای بازاندیشی و وسعت نظر نیستند. مثلاً بارها اتفاق افتاده که در بحث های سیاسی که علیه اینجانب در روزنامه های مختلف اصلاح طلب مطرح شده، جوابیه داده ام، اما آن ها منتشر نکردند. در صورتی که می توانستم پیگیری قضایی کنم. ما یک نوع تصلب سیاسی را در همه جریانات داریم. انتخاباتی صورت گرفته و کاندیدای مورد نظر کیهان هم رأی نیاورده است. این گونه فشار آوردن به کیهان درست نیست.
او ضمن انتقاد به کسانی که قصد دارند مسأله اصلی را در این روزها کیهان معرفی کنند، تا به این طریق تک‌صدایی را در جامعه رواج دهند، می‌افزاید: نقد مصلحانه را نسبت به روزنامه کیهان قبول دارم و اعتقاد دارم که این روزنامه، مطالب را با ادبیات تند مطرح می کند، اما ادبیات برخی رسانه های دیگر نیز باید اصلاح شود. بعضی رسانه های دیگر، ادبیات دیگری را بکار می برند که گرچه در ظاهر زیباست ولی باطن آن از تحلیل های کیهان تندتر است. حساسیت را باید داشته باشیم اما ادبیات تاثیرگذارتری را می بایست انتخاب کرد. هرگاه احساس کردیم که با یکی دو حرف، خود را خالی کرده ایم، بدانیم که در نحوه بیان دچار مشکل هستیم.
وی ضمن اشاره به تک‌صدایی حاکم بر ابتدای دوره ریاست‌جمهوری آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد تاکید می‌کند: ایجاد هجمه سازمان یافته علیه یک روزنامه درست نیست. اما دوستانه بخواهیم که رسانه ها حقوق افراد را رعایت کنند و در عین حال به وظیفه رسانه ای خود بپردازند. دولت آینده هم احتمالا هجمه هایی علیه کیهان خواهد داشت. پس نباید خود کیهان را از صحنه خارج کنیم و نیروهای خودمان را به نیروهای طرفدار دولت جدید که خواستار حذف کیهان هستند اضافه کنیم.
سردار جوانی: نقد کیهان، تخریب سازمان یافته است
مشاور عالی نماینده ولی‌فقیه در سپاه معتقد است که آنچه این روزها در مورد
کیهان صورت می‌گیرد نقد نیست و جنبه تخریب دارد: «در مورد کیهان آنچه
می‌بینیم بخش قابل توجهی از آن جنبه تخریبی داشته و قطعا هم به صورت سازمان
یافته است. یعنی یک سری افراد به صورت هماهنگ یک نقد را مطرح می‌کنند. این
همزمانی و همصدایی نمی‌تواند بدون هماهنگی باشد.»
او بر خلاف عبدی که معتقد بود نظرات کیهان در بسیاری از موارد مخالف افکارعمومی است، می‌گوید: «ممکن است در یک یادداشت و نوشته‌ای، شیوه ای که اتخاذ شده محل بحث و نقد باشد، اما معتقدم مجموعه های رسانه که به‌نوعی از بودجه عمومی استفاده می‌کنند باید جهت‌گیری کلی‌شان با خواست عمومی مردم منطبق باشد. به این ترتیب قطعاً می‌شود در مورد کیهان این نوع قضاوت را داشت و آن را همسو با رویکردهای کلی نظام و مردم دانست.»
سردار جوانی در پاسخ به این سوال که آیا تنها اصلاح‌طلبان هستند که به کیهان انتقاد دارند؟ می‌گوید: در اصولگراها نوع نگاه به مطالب یک نشریه با توجه به رویکرد اصولگرایی، اشکالی هم اگر هست، متوجه جهت گیری کلی و رویکرد اساسی نیست. ممکن است به جهت ادبیات و نگرش یک مطلب، انتقادی وجود داشته باشد. این یعنی اشکال در شیوه و روش.
او با اشاره به هشدارهای کیهان در مورد کابینه روحانی و درست بودن این نظر که «نباید از اصحاب فتنه در کابینه حضور داشته باشند» می افزاید: برخی فعالان سیاسی دستگیر شده در ٨٨ را بیگناه خطاب می‌کنند و خواستار آزادی آن ها هستند. هرکدام از اینها که در زندان هستند، طبق قانون قضاوت شدند و مجازات‌هایی برای آن ها در نظر گرفته شده و اگر بگوییم بی گناه هستند، پس آن ها قانون را قبول ندارند. این نگاه آقای موسوی بود که قانون را بر اساس منفعت خودشان تفسیر می کردند.
از مشاور عالی نماینده ولی فقیه در سپاه پرسیدیم: پس با تعریف شما در تبعیت از قانون، می‌بینیم که کیهان هم پایبندی به قانون ندارد. چرا که افرادی که هنوز محاکمه نشده‌اند بارها و بارها جاسوس و ستون پنجم دشمن خوانده می‌شوند؟
وی پاسخ داد: به نظر من می‌توان مواضع افراد را نقد کرد که افراد در مسائل مختلف چه مواضعی داشتند. اساساً بررسی نظریات افراد می‌تواند به حمایت یا انتقاد از آن ها منجر شود. مواضع آقای خاتمی در انتخابات ۸۸ و حوادث بعد از آن مواضع قابل قبولی نیست. اساساً کار رسانه‌ها این است که مواضع افراد را مورد انتقاد قرار دهند و این به معنی عدم رعایت قانون نیست. درباره محاکمه هم ممکن است روزی اتفاق بیفتد.
او در پاسخ این پرسش که «تا موقعی که اتفاق نیفتاده و ایشان محکوم نشدند نباید به قانون احترام گذاشت؟» گفت: اگر آقای خاتمی نظر قطعی دارد که این نسبت نادرستی است، خود ایشان می‌تواند به آن انتقاد کند. این انتقاد باید به صورت روشن و واضح باشد، نه در حد یک صحبت محفلی. پیگیری نشدن این موضوع جای سوال است. من فکر می‌کنم اگر رسانه‌ای مطلبی را مطرح کرد و بر روی آن مصر بود و از سوی دیگر افرادی که این نسبت‌ها به آن ها داده شده، از طریق مراجع قانونی آن را پیگیری نمی‌کنند، این جای سوال است.
زیباکلام: نظام شریعتمداری را کنترل کند
الف در ادامه بررسی مواضع کیهان قبل و پس از انتخابات، به سراغ صادق
زیباکلام رفت. این استاد دانشگاه درباره کیهان معتقد است که نظام باید آن
را کنترل کنند و جلوی التهاب آفرینی این روزنامه گرفته شود.
او می‌گوید: به نظر من اشکال در آقای شریعتمداری نیست، از کوزه همان برون تراود که در اوست. کسی نمی تواند بیش از این از آقای شریعتمداری و روزنامه کیهان توقعی داشته باشد. به راحتی می توان فهمید که چرا تا این اندازه آقای شریعتمداری با بغض و کینه برخورد می کند. دلیل این رفتار وی این است که آقای شریعتمداری در خواب هم نمی دید که نماینده تفکر ایشان ۵ میلیون رای بیاورد و نماینده تفکر مخالف ایشان ۱۸ میلیون رای کسب کند.
این استاد دانشگاه تهران ضمن تاکید بر اینکه کیهان و آقای شریعتمداری هیچ احترامی برای رأی مردم قائل نیستند، اضافه می‌کند: «بنابراین خشم و ناراحتی آقای شریعتمداری و متعاقب آن تحلیل های این روزهای کیهان کاملاً قابل فهم و درک است.»
زیباکلام همچنین با عنوان اینکه نظام باید حرکت های شریعتمداری و طیف همسو با وی را در قبال دولت آینده کنترل کند، گفت: آقای شریعتمداری و روزنامه کیهان مجدداً به التهاب آفرینی و متشنج کردن وضعیت کشور در دولت آینده ادامه می دهد، این به دلیل این است که آنچه در ۲۴ خرداد اتفاق افتاد قلم بطلانی بر تمام تبلیغاتی کشید که در چهار سال گذشته روزنامه کیهان و آقای شریعتمداری می کردند.
این استاد دانشگاه گفت: در چهار سال گذشته همواره آقای شریعتمداری می
گفت فلانی و فلانی فتنه گر بودند، آقای هاشمی را در رأس فتنه می خواند و
خاتمی را معاون اول فتنه قلمداد می کرد. این ها در چهار سال گذشته از هر
تریبونی که دستشان بود استفاده کردند، اما مردم در ۲۴ خرداد نشان دادند که
آقای شریعتمداری! این ها فتنه گر نیستند.
زیباکلام ادامه داد: کاملاً قابل پیش بینی هست که آقای شریعتمداری از همین امروز شمشیر را برکشیده و می خواهد آن بلایی که در دوران اصلاحات بر سر آقای خاتمی آورد، بر سر دکتر روحانی بیاورد. اعتقاد دارم هیچکدام از اینهایی که به عنوان ضدانقلاب هستند، از نظر ضربه به نظام به اندازه روزنامه کیهان و افراطیون به انقلاب ضربه نزدند و چهره نظام را نزد جوان ها مخدوش نکردند.
وی در پایان تأکید کرد: جا داشت که قوه قضائیه یک بار که شده، برخورد جدی با روزنامه کیهان می کرد. منتهی روزنامه کیهان و حسین شریعتمداری می گویند که ما نماینده ولایت فقیه هستیم و در ورای قانون قرار داریم. نقش اینکه تاکنون با توجه به اتهاماتی که شریعتمداری و روزنامه کیهان زده و هیچ برخوردی با آن صورت نگرفته، قوه قضائیه چه بخواهد چه نخواهد این حرکت قوه قضائیه این معنا را می دهد که یک عده بالاتر از قانون هستند و شریعتمداری اکنون بالاتر از قانون است.
