کزاز چیست و چگونه درمان می شود؟

 کزاز از بیماری های عفونی میباشد که به علت تولید سم از نوعی باکتری با نام کلستریدیوم تتانی Clostridium tetani ایجاد میشود.

این باکتری معمولا در مدفوع حیوانات مانند اسب و گاو و همچنین خاک و آب آلوده زندگی میکند.هنگامی که به بدن انسان و یا حیوان منتقل میشود، سم خود را تولید میکند.

این سم از طریق غدد لنفاوی وارد جریان خون میشود و به اعصاب مرکزی فرد آسیب رسانده و فرد دچار بیماری کزاز میگردد.و یا به عبارتی این باکتری ایجاد نوعی اختلال عصبی در فرد میکند.

این بیماری در میان انسان و حیوان مشترک است پس افرادی که سروکارشان با حیوانات می باشد مخصوصا اسب و گاو باید دقت داشته باشند که میکروب این بیماری از طریق کف کفش آلوده به داخل خانه وارد نشود.باید توجه داشت که این باکتری ها از طریق هر شکافی که روی پوست شخص وجود دارد به بدن افراد راه پیدا میکنند.
دوره نهفتگی در این بیماری حدود 5 الی15 روز میباشد.

علایم بیماری:
در مراحل اولیه بیماری شخص دچار بی خوابی میشود.پس از مدتی عضلات فک و زبان دچار مشکل میشوند و فرد بیمار نمیتواند برای حرف زدن و یا جویدن غذا دهان خود را باز کند.
با پیشرفت بیماری عضلات سایر قسمت های بدن نیز دچار اختلال و یا به عبارتی انقباض میشوند. اختلال عضلات صورت باعث پیدایش قیافه خندان به نام لبخند کزازی و اختلال و انقباض در عضلات کمر باعث خمیدگی آن به جلو می‌شود. این انقباض ها دردناک هستند. گاهی اوقات انقباض در عضلات تنفسی باعث سخت شدن تنفس و در نهایت خفگی میگردد. تب مختصری در حدود 38 درجه نیز در افراد مبتلا ظاهر میشود‌.
در موارد شدید بیماری فلج پاها و فلج صورت نیز دیده شده است.

کزازدر نوزادان
نوزاذ مبتلا در مکیدن ناتوان است و ماهیچه های صورت و بدن نوزاد سفت می باشداین بیماری از روز سوم تا 28 روز پس از تولد نوزاد ظاهر می گردد.
علایم بیماری:
- شروع بیماری با کاهش توانایی نوزاد در مکیدن و گریه های غیر طبیعی از روز های سوم و چهارم تولد می باشد.
- سفتی عضلات صورت و ناتوان شدن کودک در مکیدن شیر و گاهی اوقات تشنج.

کزاز در افراد بالغ
ایجاد هر نوع زخم در بدن و یا عفونت گوش که سبب دشواری در باز کردن دهان می شود که به همراه سفتی گردن و بدن است.
علایم در بالغین
- به سختی باز کردن دهان یا بلع ، سفتی گردن ، ماهیچه های شکم و سایر ماهیچه ها هراه با درد شدید .
- وجود یک زخم که به علت رعایت نکردن بهداشت عفونی شده است.
- چهره متبسم بیمار با ابروهای بالا آمده ،همراه با سفتی عضلات و ماهیچه ها
- تحریکات نور ، صدا ، تماس و سایر محرکها باعث ایجاد تشنج در بیمار می شود .

پیشگیری از بیماری:
همانطور که قبلا هم گفته شد عامل این بیماری از طریق شکاف های ایجاد شده بر روی پوست به داخل بدن راه پیدا میکند پس ضد عفونی کردن زخم ها یعنی شستن زخم و اطراف آن به وسیله صابون و به درستی پانسمان کردن یکی از روش های مهم پیشگیری می باشد.برای بهبود زخم پس از شستشو بهتر از پمادهایی مانند نئوسپورین با پلی سپورین بر روی زخم استفاده شود.

در افرادی هم که هنوز مبتلا نشده اند اما احتمال دارد که عامل بیماری به بدن آنها راه پیدا کرده باشد می توان از آنتی بیوتیک های مناسب مانند پنی سیلین وسفالوسپورین استفاده کرد.

اما بهترین و مهمترین روش پیشگیری در این بیماری استفاده از واکسن می باشد.مادران بارداری که از واکسن کزاز استفاده کرده باشند نوزاد خود را نسبت به این بیماری مصون نموده اند.

درمان بیماری
پس از معاینه و تشخیص بیماری با توجه به علایم آن می توان از یک ضد سم نظیر TIG با توجه به دستور پزشک استفاده کرد.همچنین برای مقابله با باکتری کزاز می توان از آنتی بیوتیک ها به طور خوراکی و یا تزریقی نیز استفاده کرد.در ضمن باید توجه کرد که اگر کسیکه دچار مشکل تنفسی شد باید در بخش مراقبت های ویژه تحت نظر قرار گیرد.

گرم و مرطوب نگه داشتن محلی که فرد بیمار در آن مراقبت می شود ، فیزیوتراپی قفسه سینه برای بهتر کردن تنفس ،خارج کردن ترشحات سینه و حلق ، حرکت دادن آرام بیمار ، مراقبت از چشمها ، تجویز آرام بخش مانند دیازپام بمقدار کافی برای افرادی که دچار تشنج می شوند، آنتی بیوتیکها و در صورت لزوم باز کردن راه تنفس با تنفس مصنوعی و مراقبت دقیق و دائمی بیمار که البته تمامی این درمانها تحت نظارت پزشک انجام می شود.