حمله به برجام یعنی لطمه بسیار بزرگ برای آمریکا

روزنامه آفتاب یزد در یادداشتی به قلم علی بیگدلی نوشت:

روز گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری نوپای ایالات متحده آمریکا نشان داد که مترصد آن است تا به دو وعده انتخاباتی خود جامه عمل بپوشاند. او در پیامی توئیتری نوشت که چهارشنبه یک «روز بزرگ» است برای امنیت ملی و خبر داد که امروز فرمان اجرایی شدن ممنوعیت صدور ویزا برای شهروندان ایرانی، سوری و 6 کشور دیگر خاورمیانه و آمریکا صادر خواهد شد. این اقدام ترامپ به دو دلیل عملی خواهد شد. نخست آنکه ترامپ در میتینگ‌های انتخاباتی‌اش هم به این موضوعات اشاره کرده بود و از همین روی می‌خواهد به این وعده‌های جنجالی خود، به عنوان آغازین اقداماتش جامه عمل بپوشاند. اما علت دوم آن است که پرزیدنت ترامپ به شدت به محافل یهودی نزدیک است تا جایی که داماد او دیوید کاشنر نیز در زمره یهودیان برجسته اسرائیلی به شمار می‌رود و حتی وعده داده است که هزینه‌های ساخت و ساز شهرک‌های یهودی‌نشین اسرائیل را نیز پرداخت خواهد کرد.

ترامپ برای اثبات حسن نیتش به اسرائیل اولین تماس خارجی‌اش را با بنیامین نتانیاهو برقرار و ظرف یکی دو هفته آینده نیز نتانیاهو به آمریکا سفر خواهد کرد. به طور کلی تمایلات ترامپ نسبت به یهودیان بسیار بالاست. بنابراین این خصومتی که نسبت به مسلمانان به خصوص ایران دارد سرمنشاش به عقاید نتانیاهو بازمی‌گردد. نظریات واهی که می گوید ایران، حزب‌الله و حماس حامی تروریست هستند. خصومتی که ترامپ نسبت به ایران دارد به دلیل تحریکات اسرائیلی‌هاست و از طرف دیگر چون نمی‌تواند دست به تغییر و تحریف «برجام» بزند، از راههای دیگری می‌خواهد به ایران فشار وارد سازد که احتمال می‌رود ممنوعیت موقت ورود ایرانیان به آمریکا از موقت به طولانی‌مدت بدل شود. مسئله بعدی این است که اصولا جمهوری خواهان، «ضدبیگانه» هستند. موضوعی که در این میان حائز اهمیت است آن است که یک موج راست افراطی به دلیل ناکامی‌های سوسیالیست‌های چپ‌گرا در غرب درحال گسترش یافتن است. به طوری که یک مثلث قدرت راست افراطی درحال شکل‌گیری در دنیا است که یک ضلع آن پوتین، ضلع دیگر مارین لوپن و ضلع سوم را ترامپ تشکیل می‌دهد که البته این موج به ایتالیا هم رفته رفته رسیده است. این جناح راست افراطی که ترامپ هم در شمار آنها قرار دارد اسیر تفکرات پوپولیستی و دماگوژیستی (عوام‌فریبانه) هستند و دیدگاه‌های بسیار متعصبانه‌ای علیه مسلمانان دارند؛ به دلیل فشارهای لابی‌های صهیونیستی گسترانیده شده در سراسر اروپا.

اما موضوع ساخت دیوار مکزیت کاملا متفاوت است از آنچه در رابطه با ایرانیان رخ خواهد داد. پیش از روی کار آمدن رئیس‌جمهور ترامپ هم دیواری سمبولیک همچون دیوار برلین میان مکزیک و آمریکا کشیده شده بود، چرا که همواره مکزیکی‌ها و در سطح کلان لاتین‌تبارها وارد آمریکا می‌شوند. یعنی چیزی در حدود 30 میلیون لاتین تبار وارد آمریکا می‌شوند. دلیل مخالفت جامعه آمریکایی با این افراد آن است که حضور آنها در ایالات متحده همراه با ورود موادمخدر به آنجاست.
آنها این موادمخدر را با قیمتی نازل وارد خاک آمریکا می‌کنند و اگر دیواری میان مکزیک و ایالات متحده ساخته نشود جامعه در آینده‌ای نه چندان دور رو به اضمحلال خواهد رفت. ترامپ در نطق مراسم تحلیف، خود نیز به این موضوع اشاره کرد که ایالات متحده با گسترش اعتیاد میان جوانان آمریکایی مواجه است از این جهت نگرانی در خصوص ورود لاتین تبارها به آمریکا وجود دارد. برای همین نوع حساسیت میان تشکیل دیوار مکزیک و ممنوعیت ورود ایرانیان و 6 کشور دیگر به خاک آمریکا متفاوت است.

اما موضوعی که از روز گذشته در میان آحاد مردم به دغدغه‌ای مبدل شده، آن است که برخلاف گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه سخنان ترامپ پیش از انتخابات ریاست جمهوری جنبه تبلیغاتی داشته ، او امروز قرار است به وعده ممنوعیت موقت ورود ایرانیان به خاک آمریکا جامه عمل بپوشاند. حال این نگرانی در میان افکار عمومی شکل گرفته است که آیا ترامپ به تهدیدهایش در خصوص برجام نیز عمل خواهد کرد و بندهایی از این سند تاریخی را تغییر خواهد داد؟ در پاسخ به این دغدغه باید گفت که جای نگرانی نیست. چرا که باید در نظر داشت که ترامپ و به طور کلی جمهوری خواهان همواره نگاهشان به درون کشور بوده است برخلاف دموکرات‌ها که همیشه نگاهی فرامرزی اتخاذ کرده‌اند. دقت کنید که ترامپ هم در راستای همین رویکرد بازگرداندن آمریکا به عظمت و پرستیژ گذشته‌اش می خواهد حرکت کند و مدعی است که در طول 8 سال حکومت اوباما ایالات متحده پرستیژ و کلاس بین‌المللی گذشته خود را از دست داده است در عوض پوتین به این جایگاه دست یافته است. بنابراین حجم مشکلات داخلی ترامپ آنچنان بالاست که من تصور نمی‌کنم او فرصت به لشکرکشی داشته باشد و زمانی هم اظهار داشت که آمریکای امروز آن کشوری نیست که برای حذف یک سرزمین سینه چاک کند. اتفاقا در مراسم تحلیفش هم به این موضوع اشاره کرد که ارتش ایالات متحده، ارتش خسته‌ای است و می‌بایست این ارتش نوسازی شود. از همین روی خیلی بعید به نظر می‌رسد که آمریکا بخواهد وارد مرافعات خاورمیانه شود. مشکل اساسی ترامپ «داعش» است که با توجه به اینکه پوتین در مسئله سوریه بسیار موفق بوده است و در حقیقت برگ برنده در دستان اوست احتمال دارد که ترامپ با نزدیک شدن به او می‌خواهد نقشی در حل مسئله سوریه به دست آورد تا بتواند پاسخگوی کشورهایی چون عربستان سعودی باشد. چرا که به شدت از جانب سعودی‌ها تحت فشار است و در کشور آنها در حوزه ساختمانی سرمایه‌گذاری‌های سخاوتمندانه‌ای کرده است. اگر قرار است که وارد ماجرای سوریه شود باید ایران را به عنوان یکی از بازیگران اصلی در نظر بگیرد. او یکی از بزرگترین اشتباهاتش را در خصوص محدودیت ویزا انجام داد اما امکان ندارد بتواند تعرضی به برجام داشته باشد چون او به دنبال حفظ و افزایش پرستیژ آمریکا است.

 حمله به برجام لطمه بزرگی به حیثیت این کشور محسوب می‌شود. از دیگر سو، ترامپ فاقد این توانایی است که بخواهد اقدام به تغییر ماده‌ای از برجام کند چون برجام با چنان ظرافت و دقتی به رشته تحریر درآمده است که تغییر در واژه یا حرفی موجب از بین رفتن تمام آن می‌شود. یادمان باشد برجام دقیق‌ترین و حساس‌ترین قراردادی است که پس از جنگ‌ جهانی دوم به امضا رسیده است. 6 کشور بزرگ دنیا آن را امضا کرده‌اند و در آرشیو ویژه شورای امنیت سازمان ملل ثبت و ضبط شده است. از همین روی تعرض به آن بسیار بعید به نظر می‌رسد چرا که حتی بسیاری از اعضای کابینه ترامپ هم اذعان کرده‌اند که لغو برجام کار بسیار اشتباهی است.