معاون حقوقی وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری که صبح امروز یکشنبه به مناسبت یکسالگی برجام انجام گرفت، حضور یافت. به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، سید عیاس عراقچی معاون حقوقی وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری که صبح امروز یکشنبه به مناسبت یکسالگی برجام انجام گرفت، گفت: امروز ٢٦دی یکسال از اجرایی شدن برجام می‌گذرد که می‌توان امروز آن را مرور کرد.
وی در ادامه افزود: برجام از زوایای مختلف قابل بررسی است از جنبه داخلی، سیاست خارجی، هسته‌ای، بد عهدی آمریکا و خصومت آنها قابل بررسی است.
موضوع PMD به طور کامل بسته شده است
معاون وزیر خارجه همچنین گفت: از منظر سیاست داخلی در حیطه من نیست و هر یک بنا بر اهداف و منافع خود نگاه می‌کنند که خوب است و نشانه رشد و بلوغ است، اما در حوزه سیاست خارجی موقعیت ایران قابل بررسی است.
عراقچی در ادامه سخنانش گفت: آمریکا، ایران را به عنوان تهدید جهانی مطرح کرده بود که شکسته شده و طی یکسال گذشته ما به عنوان تهدید مطرح نیستیم. همه قطعنامه‌ها علیه ایران لغو شده و «پی ام دی» به طور کامل بسته شده و همه زمینه‌های اتهام علیه ایران از بین رفته و اکنون جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر مشروع بین المللی مطرح شده که سفرهای مقامات مختلف جهانی و قطعنامه اخیر شورای امنیت درباره سوریه و نام ایران و نقش جمهوری اسلامی در سوریه که مورد توجه قرار گرفته حاکی این موضوع است.
وی اظهار داشت: ارتقا موقعیت سیاسی جمهوری اسلامی مشهود است که نشانه آن اتهاماتی است که به اویاما و تیم وی است که در مقابل ایران عرصه را واگذار کرد و خطرناکترین توافق آمریکا را امضا کرده است.
برنامه هسته‌ای ایران اکنون مشروع شده است
عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در ادامه گفت: برنامه هسته‌ای ایران که سابق بر این ممنوعه بود اکنون مشروع شده است. زمانی شورای امنیت تمام کشتی‌های ایران را بازرسی می‌کرد ولی امروز کشورها را به همکاری با ایران توصیه می‌کند. از زوایه برنامه هسته‌ای نیز باید گفت برنامه ما شامل غنی سازی و تحقیق و توسعه دنبال می‌شود و ماشین‌های پیشرفته ما دنبال می‌شود و ما طی 10، 15 سال آینده به سمت صنعتی شدن طبق برنامه مان پیش می‌رویم.
عراقچی همچنین گفت: در پروژه ایتر (همکاری‌های هسته‌ای) از ایران دعوت شده و فضایی که در مقابل ما گشوده شده قابل مقایسه با گذشته نیست. در خصوص تحریم‌ها نیز باید گفت که در طول یکسال گذشته با بد عهدی‌ها، تعلل‌ها و سیاست‌های تاخیری و خصومت آمیز از سوی آمریکا و برخی کشورها روبرو بودیم که طبیعی است و از سوی آمریکا قابل پیش بینی بود. هیچگاه دید مثبتی نسبت به آمریکا نداشتیم، هر آنچه از دستشان بر آمد برای کارشکنی انجام دادند که با همکاری اسرائیل انجام گرفت و ما با این بدعهدی‌ها مقابله کردیم.
با سنگ اندازی‌های غرب مقابله کردیم
وی ادامه داد: درباره تحریم‌ها با وجود همه بد عهدی‌ها و بد قولی‌های آمریکا و متحدان منطقه‌ای آنها، تحریم‌هایی را شورای امنیت بر سر راه فعالیت‌های اقتصادی ایران گذاشت که با برجام برداشته شد. ما امروز مانعی برای خرید هواپیمای خارجی نداریم و برای صدور نفتمان مانعی نداریم. در اینکه این موانع برداشته شود غرب و آمریکا مانع ایجاد کرده و سنگ اندازی کردند که ما با آنها مقابله کردیم و مجبورشون کردیم به عهد خود برگردند. در بسیاری موارد فضا را تخریب کردند ولی علیرغم همه آنها پیش رفتیم. امروز هیچ گزارشی از هیچ نهادی نداریم که مانعی یرای فعالیت خود دارند که به تحریم مربوط باشد.
عراقچی گفت: برجام کار خود را کرده و اینکه سیاست‌های دولت چه وقت به ثمر می‌رسد مسیر خود را دارد. آمار و ارقام نشانگر رشد اقتصادی در برخی موارد و رکود در برخی قسمتها است. تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی بود؛ انرژی، حمل و نقل و بانکی و مالی که تحریم‌ها بزرگترین فشار را بر ایران وارد کرد و آنها طی دو سال آخر روی آنها متمرکز شدند. در حوزه انرژی اوضاع به حالت عادی بازگشته و تولید و فروش ما در سطح مطلوب است. فروشی که قرار بود به صفر برسد به همان دو و نیم میلیون بشکه بازگشته و در هیچ حوزه‌ای شکایتی از وزارت نفت نداشتیم. قراردادهای نفتی آماده شده و درآمدهای ناشی از فروش نفت هم قابل وصول است و اظهارات درباره عدم بازگشت آنها صحت ندارد. ٢٩ میلیارد دلار فروش نفت بازگشته و رشد اقتصادی ما را به 7.4 رسانده است. پول نفت وارد اقتصاد ایران شده است و در حوزه انرژی مشکلی نداریم و مشکلات یک به یک رفع شده است. در حوزه حمل و نقل که یک حوزه کلیدی است از همه بخش‌ها سوال کردیم که مهمترین آنها کشتیرانی است. کشتیرانی ما الان بدون هیچ مشکلی کار می‌کند و مشکل بیمه و پرچم آنها حل شده و نیز حضور شرکت‌های بزرگ کشتیرانی خارجی در ایران حل شده است. شرکت ملی نفتکش مشکل مهمی که داشت بیمه بود زیرا نزدیک به یک میلیارد دلار بیمه می‌خواهد که اوایل مشکلاتی بود و موانع وجود داشت و نهایتا با فشار به آمریکا، مجوزهای ویژه گرفته شد و مسائل حل شد.
در حوزه بانکی و مالی هنوز به شرایط عادی بازنگشته‌ایم
معاون ظریف در ادامه توضیحاتش گفت: در حوزه هوایی هم مانع اصلی خرید هواپیما رفع شده و یک قرارداد معتبر 10 ساله منعقد شده و هواپیماهای ما به جز چند مکان در همه جا می‌توانند سوختگیری کنند. در حوزه بانکی و مالی هنوز به شرایط عادی بازنگشته‌ایم، علت‌های متععدی دارد که هیچ‌یک به برجام مریوط نمی‌شود. مهمترین آنها تحریم‌های اولیه است که بعد از انقلاب گذاشته شد و ما بارها گفته‌ایم تحریم‌های هسته‌ای برداشته می‌شود، این تحریم به ما اجازه استفاده از دلار را نمی‌دهد و تلاش کردیم این موضوع را حل کنیم و راه‌های قانونی زیادی وجود دارد که نیازی به دور زدن نیست و می‌توان از سیستم بانکی دلار استفاده نکرد و یورو و سایر ارزها قابل استفاده هستند. مسیرهای بانکی در حال باز شدن است که سرمایه گذاری 600 میلیون یورویی پژو در ایران از نمونه‌های آن است. شرایط بانکی ما نسبت به گذشته بسیار بهتر شده و اگرچه با مشکلاتی مواجه هستیم اما بانک‌ها در هیچ حوزه‌ای دچار بن‌بست نیستند و به تدریج موانع برطرف می‌شود که البته سرعت مورد نظر ما را نداشته اما در حال گشایش است. در مجموع حوزه مالی و بانکی ما در شرایط خوبی قرار دارد.
عراقچی همچنین گفت: بقیه گزارش‌ها که مشروح است به کمیسیون امنیت ملی مجلس ارائه خواهد شد و رونوشت آن به اطلاع رسانه‌ها خواهد رسید. در طول یکسال گذشته برجام در مجموع خوب حرکت کرده اما کسی لطفی نکرده و آمریکا و کشورهای اروپایی نه تنها کاری نکردند بلکه روند را کندتر کردند.
هیچ مذاکره مجددی برای برجام در کار نخواهد بود
وی در پاسخ به سوالی در خصوص مذاکرات برای تضمین حیات برجام در دولت بعدی آمریکا گفت: مذاکراتی با آمریکایی‌ها در این موضوعات نداریم، به جز برخی مسائل فنی مربوط به اجرای برجام مذاکره‌ای بیشتر نداشته‌ایم.مذاکره با آمریکا درباره نقض برجام با تصویب قانون ایسا بود که روند آن باید طی می‌شد. برجام یک توافق چند جانبه بین ایران و 6 کشور و اتحادیه اروپا بود، اینکه رئیس جمهور آمریکا تصمیم بگیرد برجام را کنار بگذارد پای خودش است و تبعات آن را هم باید بپذیرد. هیچ مذاکره مجددی برای برجام در کار نخواهد بود و برجام باز نخواهد شد و اگر آنها آنرا پاره کنند، این طرف برجام را آتش می‌زند. مسلما ما مفهومی به عنوان اجرای سختگیرانه برجام قائل نیستیم، بلکه همراه با حسن نیت خواهد بود و تعهد دارند برجام را در فضای حسن نیت دنبال کنند و نه سختگیرانه. اینکه برجام به شکلی دنبال شود که فضای سختگیرانه داشته باشد خلاف تعهد آنها خواهد یود.
عراقچی ادامه داد: مذاکرات هسته‌ای ما با آمریکا تمام شده و فقط در حوزه اجرای برجام در سطح فنی مذاکراتی خواهیم داشت اما در بُعد سیاسی آن مذاکره نخواهیم داشت و فقط باید مراقب سنگ اندازی‌ها باشیم.
دولت جدید آمریکا هم قادر به کنار گذاشتن برجام نیست
معاون وزیر خارجه در خصوص سنگ اندازی آمریکا و ادعاها درباره ناقص بودن برجام و آینده برجام گفت: چون هیچ اعتمادی به آنها نبوده فکر شده در برجام که باید در فضای حسن نیت دنبال شود. باید در تاریخ ثبت شود که آنها می‌گفتند سیاست غنی سازی صفر و ما می‌گفتیم حتی یک روز هم متوقف نمی‌کنیم و مشخص است که چه کسی پیروز شد. با رفتار ایران در قبل و بعد از برجام آنها نمی‌توانند مانند گذشته درباره برنامه هسته‌ای ایران رفتار کنند. دولت جدید آمریکا هم قادر به کنار گذاشتن آن نیست که برداشت بسیاری از افراد این است، اما اگر بازگردد ما آماده بازگشت هستیم که به سرعت هم انجام خواهد گرفت.
عراقچی در خصوص نشست کمیسیون برجام و ادعای رویترز در این باره گفت: ایسا بحث مفصلی دارد. این قانون سال 96 وضع شد و به بهانه حمایت ایران از تروریسم بود و حقوق بشر و تسلیحات کشتار جمعی و بنابر این آمریکایی‌ها معتقد بودند که این اصلا تحریم هسته‌ای نیست و یکی از تلاش‌های ما در مذاکرات خارج کردن ایسا از تحریم بود که آمریکا پذیرفت و رئیس جمهور آمریکا موظف شد آن را وتو کند، چون قانون ایسا در سال 2016 پایان می‌یابد تمدید آن را نقض برجام دانستیم اما تمدید آن دست کنگره است ولی سیاست ما این بود که در برجام هیچ چیزی به کنگره داده نشده است. با این حال از همان روز اول، مذاکره داشته با طرف‌های مختلف و آن را نقض برجام خواندیم در حالیکه آمریکا اعلام می‌کرد این قانون جدید نبوده و تمدید است.البته آمریکا، چین و روسیه معتقدند که این قانون نقض برجام نیست، چرا که اجرا نمی‌شود اما متفق هستند که اگر اجرا شود نقض است. در برجام دو نقض داریم، یکی نقض و دیگری نقض فاحش. هر نقضی نقض برجام نیست، مثل گزارشی که آژانس داد و اعلام کرد ایران 130 تن اورانیوم دارد که نقض فاحش نبود. اما اینکه تمدید یا عدم اجرا نقض فاحش است هیت نظارت باید تشخیص دهد که دو عکس العمل داشت یکی بحث پیشرانه‌ها و دیگری ثبت موضع ما درباره تمدید ایسا بود.
ساز و کار شکایت از بدعهدی‌های طرف مقابل در برجام
وی در ادامه افزود: گفته شده اگر ما شکایت کنیم تحریم‌ها باز می‌گردد در حالیکه اینطور نیست، اگر کشوری شاکی باشد از تعهد طرف مقابل سازکاری دارد که باید طی شود. وقتی به کمیسیون مشترک می‌رود اگر طرف شاکی ما باشیم یا تعهد خود را متوقف می‌کنیم یا به شورای امنیت می‌رویم ولی برای ما شورای امنیت معنا ندارد و طبق بند 36 تعهدات خود را جزیی یا کلی متوقف می‌کنیم. رفتن به شورای امنیت اتفاق نخواهد افتاد و اگر از کمیته مشترک راضی نشویم مسیر خود را از آنها جدا خواهیم کرد.
عراقچی سپس در خصوص تعمیم برجام به منطقه گفت: برجام الگوی هیچ چیز دیگری نیست بلکه توافق هسته‌ای بودن ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما رویکردها می‌تواند بررسی و دنبال شود.
وی درباره راکتور اراک و اینکه چینی‌ها قیمت بالایی پیشنهاد داده‌اند، گفت: امروز همکاری‌ها به اندازه‌ای خوب پیش رفته که دعوای ما اکنون بر سر قیمت است. پروژه مدرنیزه شدن اراک متعلق به ایران است و مجری آن هم کشورمان است، طرف خارجی گواهی صادر می‌کند و در ساخت آن کمک و مشاوره می‌دهد.
دلایل عدم حضور عراقچی در صدا و سیما
معاون وزیر خارجه کشورمان در خصوص عدم حضورش در صدا و سیما نیز گفت: از کمیسیون که برگشتم دوستان در صدا و سیما خواستند حضور داشته باشم که یکی از 3 شبکه‌ای که پیشنهاد داده بود قبول کردم و بعد گفتند شرایط عوض شده و ما هم قبول نکردیم. صدا و سیما دبه کرد، فکر نمی‌کنم در هیچ جای دنیا یک دیپلمات را در کنار یک منتقد بنشانند، ما با منتقدین جلسات متعددی داشتیم برخی هیچوقت نیامدند اما مفید بود.
وی در خصوص نشست کمیسیون برجام و قول شفاهی طرف آمریکایی گفت: این موضوع چندان درست نیست، آمریکا قانون ایسا را ویو کرد و وقتی کنگره تصویب کرد بلافاصله ویو کردند و رئیس جمهور آمریکا طبق برجام متعهد است قوانین ضد برجام را ویو کند و فرقی نمی‌کند کدام رئیس جمهور باشد و الان هم این قانون اجرا نمی‌شود.
عراقچی در خصوص آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران تاکنون گفت: تا قبل از اجرایی شدن برجام و در طول مذاکرات 12 میلیارد دلار بود و بعد از برجام هم همه دارایی‌های مسدود شده آزاد شده و در دسترس و اختیار بانک مرکزی است. اما دو سه موردی هم وجود دارد که برجام پول‌هایی را آزاده کرده اما به دلیل روابط ما با آن کشورها خروجش و بازگرداندن به کشور کمی سخت شده است. همچنین بالای 80 هزار ال سی صادر شده که جمع آنها حدود 26 میلیارد دلار است.
با برجام تنها یکی از مسائلمان با غرب را مدیریت کردیم
عضو مذاکره کننده تیم هسته‌ای کشورمان در خصوص تحریم‌های آینده کنگره گفت: این کاملا محتمل است و اگر نباشد باید تمدید کرد. رئیس جمهور آمریکا قانون وضع اضطراری ایران را تمدید کرد که اگر تمدید نمی‌شد باید تردید می‌کردیم. ما با برجام تنها یکی از مسائلمان را مدیریت کردیم اما خصومت آمریکا ادامه دارد و باید با حیله‌ها و خصومت آنها نیز مقابله کرد که با وحدت داخلی می‌توانیم در مقابل آنها بایستیم.
وی در خصوص اورانیوم و رسوبات مواد که به ایران اجازه داده شده داشته باشد، گفت: آمریکا هر جا عقب رفت در نشریاتش رجزی خوانده که مبنای رسانه‌های ما شده است. بحث نحوه محاسبه 300 کیلو اورانیوم موضوعی بود که در طرف خارجی جا انداختیم، آژانس برآورد کرد که 100 کیلو رسوبات مواد ما از ذخایر ما خارج شده و فضای غنی سازی زیادی جلوی ما گشوده شد، همچنین اینکه اگر صفحات سوخت ما پرتو دهی شده باشد جزو آن به حساب نمی‌آید.
تسهیل در وصول درآمدهای نفتی
عراقچی در خصوص نامه نگاری‌های وزارت خارجه و وزات خزانه داری آمریکا و اعتبار آن در دولت جدید این کشور گفت: یکی از بحث‌های ما در طول سال گذشته با بانک‌ها و خطوط اعتباری و بیمه این بود که با روی کار آمدن دولت جدید و بازگشت تحریم‌ها این بدهی‌ها چطور خواهد بود که اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) گفته بود باید بدهی‌ها بلافاصله پرداخت شود ولی با مذاکرات انجام شده به این رسیدیم که طبق جدول زمانی پرداخت می‌شود که توافق شده بود که مانع بزرگی برداشته شد و به شرکت‌های بزرگ این اطمینان داده شده که بدهیشان طبق جدول زمانی پرداخت شود و 6 ماه برای خروج از ایران زمان دارند.
وی در خصوص فروش نفت و عدم بازگشت وجوهات آن که از سوی علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی عنوان شده بود، گفت: تمامی درآمد ناشی از فروش نفت قابل دسترسی و وصول است. اکثر سفارتخانه‌های ما از طریق بانکی پول خود را دریافت می‌کنند بخصوص اروپایی‌ها ولی در برخی کشورهای آمریکای لاتین که با دلار کار می‌کنند هنوز مسائلی هست که البته در اولویت ما نبوده است. هیچ مانعی نیست که بانک مرکزی گفته باشد و حل نشده باشد. بانک‌های بزرگ هنوز نیامده‌اند که البته برخی آمده‌اند و بتدریج سایرین نیز خواهند آمد. رهبر انقلاب در نامه خود فرمودند اینکه عنوان کنند ساختار تحریم‌ها سرجای خود است نقض برجام است اما برخی در داخل مرتب این موضوع را مطرح می‌کنند که تحریم‌ها هنوز سر جای خود است و ساختار حفظ شده است. باید در انتشار موضوعات به فکر سرمایه گذار خارجی هم باشیم.
نحوه برگزاری جلسات کمیسیون مشترک برجام
عراقچی درباره رقبای ایران در خصوص برجام و مخالفان داخلی برجام گفت: من مثلث آمریکا، رقبای منطقه‌ای و رقبای داخلی را قبول ندارم. در اکثر منتقدان داخلی صداقت را می‌بینم که در رقابت‌های داخلی سیاسی هستند، فقط خواهش می‌کنم جانب انصاف را رعایت کنند و حداقل حقایق را بگویند. اینکه 200 تن کیک زرد وارد شده و بعد مواد غنی شده خارج شود کاملا روشن است اما برخی آن را تکذیب کردند.
وی ادامه داد: اوباما مدعی است که آمریکا بدون شلیک یک گلوله جلوی برنامه نظامی هسته‌ای ایران را گرفت و ما بارها گفته‌ایم که عیبی ندارد زیرا ما اصلا دنبال آن نبودیم و در عوض امتیاز گرفتیم، آمریکا نتوانست غنی سازی ایران را متوقف کند و آب سنگین را پذیرفت و تحقیق و توسعه ما را پذیرفت، ولی ما به دروغ برخی موارد را در رسانه‌ها منعکس می‌کنیم و بهتر است اگر موضوعات را دنبال می‌کنیم باید منافع ملی را لحاظ کنیم. ای کاش برجام همچنان موضوع ملی می‌ماند.
معاون وزیر خارجه در پایان درباره جلسات کمیسیون مشترک برجام و اینکه چه زمان‌هایی تشکیل می‌شود گفت: کمیسیون مشترک برجام اگر موضوعی نداشته باشد هر سه ماه است اما اگر کشوری درخواست داشته باشد این جلسه تشکیل می‌شود کما اینکه ما دو بار این درخواست را داشتیم و برگزار شد.
