دلیل حضور ترکیه در گفت‌وگوهای سیاسی

بازیگران دخیل در پرونده سوریه به دلیل اینکه نتوانستند در عرصه میدانی به منافع خود دست پیدا کنند، تغییر موضع داده و وارد مذاکرات و روند سیاسی شده‌اند تا در آنجا بتوانند منافع خود را کسب کنند.

«نصرت‌الله تاجیک» تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به مخالفت معارضان با شرکت در مذاکرات آستانه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: در مورد مذاکرات آستانه چندین مساله قابل ذکر و بررسی است. اول اینکه تعداد گروه‌های معارض سوری که قرار است در این گفت‌وگوها شرکت کنند، بسیار زیاد بوده و طبیعتاً با توجه به داده‌ها و سخنانی که رهبران این گروه‌ها توسط رسانه‌های مختلف دنیا منتشر کرده‌اند، اختلاف‌های آنها برای شرکت و حتی روش مذاکرات و بررسی نتایج نهایی هم بسیار زیاد خواهد بود. از این جهت نمی‌توان واقعیت‌های صحنه بین‌الملل را نادیده گرفت و همین موضوع موجب می‌شود تا نتوانیم تحلیل دقیقی از آرایش مذاکرات آستانه ارائه کنیم. اما باید توجه داشته باشیم که ترکیه پس از آزادسازی حلب به سیاست‌های غلط خود پی برده و حتی تا حدودی توسط مسکو زیر فشار است.

وی افزود: اینکه کدامیک از گروه‌های معارض وارد مذاکرات می‌شوند و چه مدل از خروجی این جلسه را به امضا می‌رسانند تنها در حد گمانه‌زنی خواهند بود و باید بگوییم وضعیت فعلی سیال است. اما باید به این موضوع اشاره شود که تمامی کنشگران و بازیگرانی که در صحنه میدانی سوریه از سال ۲۰۱۱ تاکنون نتوانسته‌اند منافع مدنظر خود را کسب کنند در حالت فعلی وارد محور و گفت‌وگوهای سیاسی شده‌اند و درصدد هستند تا از این طریق بتوانند منافع استراتژیک خود را کسب کنند. از سوی دیگر قطعنامه‌هایی که در سازمان ملل با بازیگری روسیه و ترکیه تصویب شد، می‌تواند معادله میدانی و در پس آن فعل و انفعال‌های سیاسی را تغییر دهد اما در این بین متاسفانه نقش ایران کمرنگ و نادیده گرفته شده است.

    ترکیه با توجه به مشکلاتی که در حوزه سیاست داخلی و خارجی خود چه در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد تا حدودی راهبرد خود را تعدیل کرده است و به نوعی درصدد است تا بتواند بهترین استفاده و بهره‌وری را در محور سیاسی پرونده سوریه نصیب خود کند. به طور مشخص در امتداد روسیه و ترکیه، جمهوری اسلامی ایران باید راهبرد مشخصی را تبیین و پیاده‌سازی کند. چراکه در پرونده سوریه از گذشته تاکنون فراز و فرودهای بسیار زیادی وجود داشته اما همچنان ترکیه معتقد است که باید بشار اسد از قدرت کناره‌گیری کند که دقیقاً همانند سیاست‌های انفعالی گذشته این کشور در سوریه قلمداد می‌شود.

سفیر اسبق ایران در اردن با تاکید بر اینکه معارضان سوری خواهان ایجاد تغییر در مذاکرات آستانه هستند، عنوان کرد: باید بگوییم با توجه به پیروزی‌هایی که ارتش سوریه در حلب و سایر نقاط این کشور به دست آورده است، کناره‌گیری و انتخاب رئیس جمهور جدید در دمشق می‌بایست به مردم این کشور سپرده شود. چراکه اگر کشورهای خارجی بخواهند برای ماندن یا رفتن بشار اسد تصمیم بگیرند بدون تردید چنین سناریوهایی برای سایر کشورهای منطقه، آسیای میانه و حتی آفریقا طرح و اجرا خواهد شد. از این منظر است که معارضان و حتی ترکیه به دنبال تغییر در صحنه مذاکرات آستانه و به طور کلی روند سیاسی فعلی پرونده سوریه هستند.

    در مورد نقش روس‌ها در پرونده سوریه و حتی مذاکرات آستانه باید به این نکته اشاره کنیم که مسکو کاملاً سنجیده و مطالعه ‌شده وارد این بحران شد و بدنه تصمیم‌گیری کرملین توانست تا حدود زیادی مناسب و مقبولانه عمل کند. لذا باید بگوییم راهبرد روس‌ها در این بین درست بوده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه چرا روسیه، «قزاقستان و شهر آستانه» را برای این مذاکرات انتخاب کرد تا حدود زیادی مشخص است. به گونه‌ای که روس‌ها درصدد هستند تا این سیگنال را مخابره کنند که مذاکرات در جغرافیای اروپایی و کشورهای غربی به ثمر نرسیده است و می‌بایست زمین مذاکرات به دلیل دخیل بودن مسکو در پرونده سوریه توسط آنها تعیین شود. از این منظر تغییر نقطه ثقل مذاکرات و پیشنهاد روس‌ها را باید نوعی راهبرد شکلی با افزایش ضریب نفوذ ماهوی قلمداد کرد.