صدای ضدهوایی در مناطقی از تهران شنیده شد

 پس از حدود ٣٠ سال، صدای ضدهوایی دوباره در مناطقی از تهران شنیده شد؛ اما این‌بار نه برای هواپیماهای عراقی، بلکه برای ورود یک «کوادکوپتر» به منطقه ممنوعه پرواز تهران؛ محدوده میدان انقلاب، خیابان جمهوری. در ابتدای وقوع اتفاق، معاون امنیتی استانداری تهران گفت که قرارگاه ثارالله گزارش داده که این «هلی‌شات» متعلق به صداوسیما بوده؛ ولی ساعاتی بعد، یک مقام صداوسیما گفت این شئ پرنده به سازمان متبوعش تعلق نداشته است. درعین‌حال معاون استاندار تهران از پیگیری ماجرا ازسوي «قرارگاه ثارالله» خبر داد. بااین‌حال ساعاتی پس از این اتفاق روابط‌عمومی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) ارتش در بیانیه‌ای، پرنده ناشناس بر فراز تهران را یک فروند «کوادکوپتر» اعلام کرد که برای ساخت یک مستند مورد استفاده قرار گرفته بود. طبق این بیانیه، «کوادکوپتر»ها برای فیلم‌برداری و عکس‌برداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شرح ماجرا

حدود ساعت ١٠ صبح دیروز تعدادی از کاربران توییتر از شنیده‌شدن صدای تیراندازی شبیه به صدای ضدهوایی در محدوده خیابان ولیعصر(عج) و میدان انقلاب تهران خبر دادند. دقایقی بعد «ایلنا» هم خبر این کاربران را تأیید کرد و نوشت: «برخی از شهروندان تهرانی در تماس با ایلنا اعلام کردند که در محدوده‌های فاطمی، امیرآباد، انقلاب و ستارخان این صدا را شنیده‌اند». این خبرگزاری در ادامه به نقل از یک منبع آگاه نوشت که این پرنده ناشناس متعلق به یک گروه مستندساز دارای مجوز فیلم‌برداری به صورت غیرعمد از محدوده مجاز خارج و به سمت منطقه ممنوعه پرواز كرد و به‌همین‌دلیل از سوی پدافند هوایی مورد اصابت قرار گرفته و منهدم شد. دقایقی بعد «ایسنا» به نقل از دبیرخانه شورای تأمین فرمانداری تهران اعلام کرد که «اقدام به تیراندازی توسط پدافند هوایی به یک دستگاه هلی‌شات در محدوده پروازممنوع میدان انقلاب در ساعت ٩:٤٥ دقیقه صبح جمعه انجام شده است».

معاون امنیتی استانداری: بی‌دقتی کردند

اما با گسترش خبر، پیگيری خبرگزاری‌ها ادامه پیدا کرد؛ «محسن همدانی»، معاون امنیتی استانداری تهران، با چند خبرگزاری دراین‌باره صحبت کرد. او به «خبرگزاری صداوسیما» گفت: «پرواز انواع کوادکوپترها باید با هماهنگی قرارگاه ثارالله صورت گیرد». او ادامه داد: «در نگاه اول قرارگاه ثارالله در گزارش خود اعلام کرده که این پرنده متعلق به او نیست و در نگاه دوم درمی‌یابیم كه احتمالا متعلق به یک گروه مستندساز صداوسیما یا یک گروه دانشجویی بوده که به علت شرایط جوی هوا دچار انحراف و وارد منطقه پروازممنوع شده است». او افزود: «به‌هرحال منطقه خیابان جمهوری و حوالی خیابان کارگر و ولیعصر جزء مناطق ممنوعه پرواز به حساب می‌آید و دوستان استفاده‌کننده از این نوع پرنده‌های تصویربرداری هم بی‌دقتی کرده‌اند که با هوشیاری پدافند هوایی و بدون اینکه مسامحه‌ای در آن خصوص داشته باشند، آن را هدف قرار داده‌اند». همدانی با بیان اینکه جای هیچ‌گونه نگرانی‌اي از بُعد امنیتی درخصوص این موضوع وجود ندارد، گفت: «نقطه قوت این اتفاق، هوشیاری سامانه پدافند هوایی کشور است که به محض ورود این شیء کوچک پرنده به منطقه پروازممنوع ساقط شده است». او در این مصاحبه که عصر جمعه انجام شد، گفت: «تا لحظه مخابره خبر، لاشه این کوادکوپتر پیدا نشده است».
متعلق به صداوسیما بوده
 برای تصویربرداری از نماز جمعه می‌رفته
معاون امنیتی استانداری تهران در گفت‌وگوهای جداگانه با «تسنیم» و «ایسنا» این شیء پرنده را متعلق به سازمان صداوسیما دانست، اما معاون امنیتی استانداری تهران در گفت‌وگو با «ایسنا» نکاتی گفت که واکنش سازمان صداوسیما را در پی داشت. همدانی علاوه بر تأکید به تعلق‌داشتن این پهپاد به صداوسیما گفت: «قرارگاه ثارالله گزارش داده که این هلی‌شات متعلق به صداوسیما بوده است». او افزود: «این هلی‌شات به دنبال تصویربرداری هوایی از محل نماز جمعه تهران بوده، اما به منطقه پروازممنوع بی‌توجهی کرده و وارد این منطقه شده و ازسوي پدافند هوایی مورد شلیک قرار گرفته است». او همچنین گفت: تیمی که مسئول پرواز این هلی‌شات بوده است، باید به طول و عرض جغرافیایی منطقه و محدوده پروازممنوع توجه می‌کرده که در این زمینه دچار سهل‌انگاری شده است. این تیم نسبت به محدوده پروازممنوع بی‌اطلاع بوده است». همدانی درباره انهدام یک پهپاد در آسمان تهران، به «تسنیم» گفت: «آن شیء پهپاد نبوده، بلکه یک هلی‌شات متعلق به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بوده است». معاون امنیتی استانداری تهران تصریح کرد: «طبق قوانین و دستورالعمل‌ها، این هلی‌شات مورد هدف قرار گرفته و موضوع نیز امنیتی نبوده است». او با بیان اینکه احتمالا هلی‌شات برای تهیه یک برنامه تلویزیونی به پرواز درآمده بود، گفت: «به‌هرحال منطقه خیابان جمهوری جزء مناطق ممنوعه پرواز به حساب می‌آید و دوستان صداوسیما نیز بی‌دقتی کرده‌اند». همدانی افزود: «این شیء یک شیء کوچک بوده و پیداکردن آن سخت است و موضوع نیز همان‌گونه که گفتم، اصلا امنیتی نبوده و قرارگاه ثارالله تهران نیز پیگیر ماجراست».
صداوسیما: به ما تعلق نداشته
تصویربرداری هوایی نماز جمعه معمول نیست
ساعاتی پس از این اظهارات، «محمدمهدی رحمتی»، مدیرکل برنامه‌ریزی و مالی معاونت توسعه و فناوری صداوسیما، در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما تعلق این کواد کوپتر به سازمان متبوعش را رد کرد و گفت: «کوادکوپتری که جمعه در آسمان تهران ساقط شد، متعلق به صداوسیما نیست». او با اشاره به انتشار اخباری درخصوص تعلق این پرنده به سازمان صداوسیما افزود: «ترابری هوایی سازمان در این زمان، نه برنامه‌ای برای پرواز داشته و نه در آن محل پرنده‌ای را در حال پرواز داشته است». او گفت: «ما امروز (جمعه) درخواستی را برای پرواز ثبت نکرده‌ایم و هیچ‌کدام از پرنده‌های سبک سازمان در آن منطقه در حال پرواز نبودند». رحمتی افزود: «ممکن است تهیه‌کننده‌ای شخصا، پرنده سبکی داشته و آن را در آن منطقه پرواز داده است که این موضوع هم خیلی بعید به نظر می‌رسد که چنین اتفاقی در محدوده ممنوعیت پروازی خاص در تهران رخ دهد». او ادامه داد: «همه کسانی که با پرنده‌های سبک کار می‌کنند، محدودیت‌های اصلی و ممنوعیت‌های پروازی تهران را می‌شناسند و اصولا نمازجمعه‌های تهران هیچ‌وقت با پرنده‌های سبک ضبط نمی‌شود، به جز ایام ویژه مانند روز قدس، راهپیمایی ٢٢ بهمن یا نمازجمعه‌ای که مقام معظم رهبری در آن حضور دارند». رحمتی افزود: «به غیر از این موارد ما معمولا تصویربرداری هوایی از نمازجمعه نداریم و این موضوع در برنامه معمول سازمان نیست». علاوه بر این نمازجمعه این هفته تهران در مصلای تهران در محدوده خیابان شهید بهشتی تهران به امامت حجت‌الاسلام «صدیقی» برگزار شد.

قرارگاه پدافندی: برای مستند‌سازی بوده

در همین رابطه روابط‌عمومی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) ارتش هم بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه آمده است: «با توجه به اعلام قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) ارتش مبنی بر ضرورت هماهنگی هرگونه اقدام پروازی، صبح امروز (جمعه) یک فروند پرنده که بدون هماهنگی اقدام به پرواز بر فراز شهر تهران کرده بود مورد اصابت سامانه‌های پدافندی قرارگاه پدافند هوایی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) ارتش قرار گرفت. پس از بررسی‌های به‌عمل‌آمده این پرنده یک فروند «کوادکوپتر» بود که معمولا برای مصارف فیلم‌برداری و عکاسی مورد استفاده قرار گرفته و در پرواز فوق نیز در جهت ساخت یک مستند مورد استفاده قرار گرفته بود».

محدوده پروازممنوع

محدوده پروازممنوع در تهران دیروز در صدر اخبار خبرگزاری‌ها قرار داشت. جایی به‌طور رسمی از این محدوده صحبت نشده ولی با توجه به گفته‌های مقامات، می‌توان این محدوده را حدس زد؛ میدان انقلاب، خیابان جمهوری و خیابان کارگر. محدوده‌ای که در آن مراکز حساس حاکمیتی حضور دارند؛ از جمله نهاد ریاست‌جمهوری، قوه قضائیه، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و البته حسینیه امام خمینی(ره).  
قرارگاه پدافندی
به نوشته پایگاه اطلاع‌رسانی قرارگاه پدافندی خاتم‌الانبیا(ص) به دستور مقام معظم رهبری در سال ١٣٧١، مسئولیت هماهنگی فعالیت‌های پدافند هوایی ارتش و سپاه را عهده‌دار شد. قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) در ساختار تشکیلاتی جدید با تحویل‌گرفتن کامل یگان‌های پدافند هوایی نیروی هوایی و اعمال فرماندهی کامل بر یگان‌های مذکور، با دراختیارگرفتن فرماندهی اطلاعات و شناسایی، شبکه راداری، موشکی و توپخانه‌ای و دیده‌بانی و سامانه‌های پشتیبانی رزمی و عمومی یگان‌های مذکور، مسئولیت کنترل عملیات هوایی کشور را بر عهده دارد و کلیه جنگ‌افزارها و یگان‌های پدافند هوایی سپاه و ارتش تحت فرامین عملیاتی قرارگاه پدافند هوایی عمل می‌کنند. امیر «فرزاد اسماعیلی» از سال ١٣٨٩ با حکم مقام معظم رهبری فرماندهی این قرارگاه را برعهده دارد. از فعالیت‌های این قرارگاه می‌توان به هدف‌قراردادن پهپاد و همچنین اخطار به آنها و همچنین نشاندن پرواز ناتو از افغانستان به دوبی که بدون مجوز وارد آسمان ایران شده بودند، اشاره کرد. شهریور ١٣٩٣ بود که پهپاد اسرائیلی «هرمس» قصد ورود به منطقه هسته‌ای «نطنز» را داشت و به وسیله پدافند مستقر در منطقه حفاظت‌شده، ساقط شد. آذر ماه ١٣٩٣ هم امیر «فرزاد اسماعیلی» فرمانده این قرارگاه گفت: «در نقطه‌ای از کشور به هواپیمای جاسوسی و پیشرفته یو-۲ اخطار داده شد و سامانه موشکی نیز برای هدف‌قراردادن آن آماده شد اما هواپیما به‌محض دریافت اخطار، بازگشت». شهریور ماه ١٣٩٥ هم امیر «اسماعیلی» از تکرار چنین اخطاری به هواپیمای یو-٢ آمریکایی خبر داد. شهریور ١٣٩٣ هم یک فروند هواپیمای بویینگ ٧٣٧ ناتو حامل ١٠٤ آمریکایی و سرباز ناتو وارد فضای ایران شد؛ این هواپیما از پایگاه هوایی آمریکا در بگرام افغانستان به مقصد دوبی به پرواز درآمد و در نیمه راه به دلیل معرفی جعلی خود به سامانه پدافند ایران برای بررسی و احراز هویت مجبور به فرود در بندرعباس شد.

آخرین فعالیت قرارگاه پدافندی خاتم‌الانبیا هم که رسانه‌ای شد، در مرکز تهران اتفاق افتاد؛ شلیک به پرنده مشکوک.