افزایش تنش میان ایران و آمریکا در دوران ترامپ

 مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام با اشاره به نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اظهار کرد: به نظر می رسد در دوره ریاست جمهوری ترامپ، کشورهایی مانند عربستان به آمریکا نزدیک تر می شوند و مواضع نرم تری خواهند داشت اما چالش آمریکا با جمهوری اسلامی ایران بیشتر خواهد شد.

با گزارش ایسنا، سیدحمزه صفوی مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام در همایش "فرصت ها و تهدیدهای پیش روی جمهوری اسلامی ایران در سپهر سیاست خارجی ریاست جمهوری دونالد ترامپ" که در دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: گمانه زنی و تحلیل های زیادی پس از انتخابات آمریکا و روی کارآمدن دونالدترامپ در جهان ایجاد شده که بیشتر آنها حاکی از ضدیت ریشه ای ترامپ با ایران و جهان اسلام است، اما تأثیری که روی کارآمدن ترامپ بر مجموعه جهان اسلام می گذارد، با تأثیری که بر ایران خواهد داشت یکسان نیست.

صفوی با اشاره به تحلیل گفتمان صورت گرفته در موسسه آینده پژوهی جهان اسلام از مناظرات انتخاباتی ترامپ، اظهار کرد: ترامپ در مناظرات انتخاباتی حدودا 72 جمله علیه اسلام و مسلمانان بیان کرده است که آنها را می توان در سه محور اصلی دسته بندی کرد.

وی در تشریح دسته بندی نخست گفت: دسته اول با محور اسلام هراسی است که بیشترین محور از جهت شاخصه تکرار، جملاتی است مانند"یا اسلحه مردم را به کشتن می دهد یا اسلام رادیکال" ،"اسلام رادیکال ضد زن، ضد همجنس گرایی و ضد آمریکاست". "مردم آمریکا، اسلام از شما نفرت دارد". یا جمله دیگری که "ما نباید مسلمانان را به آمریکا راه بدهیم".

مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام ادامه داد:محور دوم مربوط به ایران هراسی است که سند آن جمله معروف ترامپ است که ایران را بزرگترین حامی اسلام افراطی دانسته است. این جمله را باید در سطح راهبردی تحلیل و ارزیابی کرد.

صفوی خاطرنشان کرد: عبارت متناظر با آن، جمله دیگر ترامپ است که گفته "صدام حسین و قزافی آدم های بدی بودند اما جلوی تروریست ها را می گرفتند"، این دومحور نشان از یک راهبرد در گفتمان آقای ترامپ دارد که منحصر به زمان کنونی نیست و باید نتایج این نگاه را در آینده جستجو کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: در مورد اسلام ستیزی ترامپ باید توجه کنیم که گاهی صحبت ها و مواضع، ناشی از اعتقادات خود شخص است و این از یک جهت حائز اهمیت می باشد، اما بحث دیگر تولید فکر از درون تیم و گروه آن فرد است ؛ افرادی که در یک گروه یا سیستم فعالیت می کنند یا افکار یکدیگر را تقویت می کنند یا به آن تعادل می بخشند، در نتیجه به نظر می رسد نگاه اسلام ستیزی در تیم ترامپ، دارای جایگاه ویژه ای است.

وی با اشاره به اینکه شخصیت هایی که گرایشات اسلام ستیزی و ایران ستیزی دارند زودتر از سایرین پیروزی ترامپ را در انتخابات آمریکا تبریک گفتند، افزود:کسانی از روی کار آمدن ترامپ خوشحال شدند که خیلی از آنها با گرایشات اسلام ستیزی یا ایران ستیزی شان شناخته می شوند، مثلا اولین فردی که به ترامپ تبریک گفت "مارین لوپن" رهبر افراط گرای حزب جبهه ملی فرانسه بود که گرایشات تندی نسبت به اسلام و جمهوری اسلامی ایران دارد.

مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام با اشاره به سابقه بازنمایی های منفی غرب از اسلام و ایران اظهار کرد:نظرسنجی های زیادی توسط نهادهای مختلف صورت گرفته است که نشان می دهد بحران ترس از تروریسم و اسلام به دغدغه های جدی مردم آمریکا تبدیل شده است.جملات دسته اول که حاوی مطالب اسلام هراسی بود بیشتر جنبه انتخاباتی داشت و برای پاسخ گویی به نگرانی که در مردم آمریکا نسبت به تروریسم و افراط گرایی اسلامی بوجود آمده بود بیان شده است.

صفوی خاطرنشان کرد: این ترس ناشی از بذر اسلام هراسی است که قبلا در درون افکار عمومی آمریکا پاشیده شده بود و الان به فصل بار دهی خود رسیده است. در این شرایط کاری که دونالد ترامپ انجام داد، موج سواری بود و او خود را پاسخی برای ترس مردم آمریکا و مانعی در برابر تروریسم نشان داد.

صفوی با اشاره به مدل شخصیت شناسی لاسول در حوزه روان شناسی سیاسی گفت: لاسول در مورد تیپ شناسی شخصیت های سیاسی جهان، سه نوع شخصیت "آشوب گر، اصلاح گر و مدیر" را مطرح می کند. لاسول دو شخصیت اول را به عنوان شخصیت های بیمار و شخصیت های مدیر را به عنوان شخصیت سالم در نظر می گیرد. بر اساس مدل لاسول، شخصیت ترامپ حدود 60 درصد به شخصیت آشوب گر نزدیک است.

وی افزود:البته نوع آشوب گر صرفا نمی تواند تبیین کننده شخصیت ترامپ باشد، چراکه به نظر می رسد شخصیت او تلفیقی از شخصیت آشوب گر و اقتدارطلب است و نارسیست .

مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام خاطر نشان کرد: مدیران اقتدارگرا علاقه زیادی به تجملات دارند. خانه اینها معمولی نیست، این نوع شخصیت ها به طلا و جواهر و زرق و برق توجه زیادی دارند و مانند رعد و برق می خواهند به چشم بیایند. بنابراین ما می توانیم در مجموع شخصیت ترامپ را تلفیقی از آشوب گر، اقدارگرا و کمال گرایی بدانیم.

صفوی با تأکید بر لزوم توجه به روان شناسی سیاسی رهبران افزود: از جهت نحوه برخورد در نظام بین الملل، آشنایی با روانشناسی سیاسی رهبران سیاسی به تامین بیشتر منافع ملی کشور ها کمک می کند. بنابراین ما در ایران باید به این نکات دقت کنیم و مواضع مان را طوری تنظیم کنیم که دربرگیرنده متضامن منافع حداکثریمان باشد.

مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام با بیان اینکه اسلام در آمریکا سابقه ای طولانی دارد تاکید کرد: اسلام در آمریکا سابقه زیادی دارد، مسلمانان از قرن 8 میلادی با سرخپوستان در آمریکا ارتباط داشتند، شواهدی است که نشان می دهد در زبان 70 قوم سرخپوست در آمریکا کلمات عربی وجود دارد که این نشان دهنده ارتباط پیشین آنها با اسلام است. روی نقوش و حکاکی هایی که در ایالت نِوِدا پیدا شده، اسماء خداوند به خط عربی حک شده است. بنابراین اسلام در آمریکا سابقه ای دیرینه دارد البته بعد از مدتی محو می شود و در دوره های بعد با مهاجرت های جدید مجددا رو آمده است.

وی با اشاره به جمعیت مسلمانان آمریکا افزود: منابع رسمی جمعیت مسلمانان در آمریکا را 5/2 میلیون نفر برآورد می کنند، در حالیکه اوباما در سال 2009 میلادی، این رقم را 7 میلیون نفر اعلام کرده که بین این دو عدد فاصله زیاد است اما منابع دیگری نشان می دهد که جمعیت مسلمانان بیش از 9 میلیون نفر است.

صفوی با طرح این سوال که با این وضعیت، ترامپ در برابر اسلام چه سیاستی در پیش می گیرد، گفت: ترامپ انسان ایدئولوژی محوری نیست، او وزیر خارجه ای معرفی می کند که در قالب ایدئولوژی و دسته بندی های سیاسی قرار نمی گیرد و بیشتر در دسته بندی اقتصادی مطرح می شود.کشورهای اسلامی به جهت بازار مصرف بزرگی که دارند و به جهت میزان مراوده اقتصادی که با آمریکا دارند، برای آمریکا از جمله ترامپ حائز اهمیت هستند.

وی افزود:اهمیت این نکته زمانی بیشتر می شود که بدانیم صادرات آمریکا در سال گذشته با 57 کشور اسلامی بیش از 128 میلیارد دلار، واردات از کشورهای اسلامی حدود 110 میلیارد دلار و مجموع صادرات و واردات 237 میلیارد دلار بوده است. این عدد شاید به نحوی راهنمایی برای نقشه راه ترامپ با جهان اسلام باشد.

صفوی تأکید کرد:برای ترامپ و گروه او، منطق سرمایه داری اولویت دارد بنابراین به نظر می رسد تضاد درونی با جهان اسلام نداشته باشد.

وی با اشاره به ثبت و فعالیت شرکت های دونالد ترامپ در سراسر جهان افزود:در میان کشورهایی که ترامپ در آنها شرکت و منافع اقتصادی دارد، می بینیم که 5 کشور اسلامی ترکیه، عربستان، قطر، آذربایجان و اندونزی قرار دارند که این نشان دهنده برقراری ارتباط میان ترامپ با این کشورها و منافع اقتصادی او است.

وی تصریح کرد:در بین 5 کشوری که ترامپ با آنها ارتباطات اقتصادی دارد، حداقل سه کشور با ایران زاویه دارند که این نکته مهمی است.هرچند ترامپ اعلام کرده در دوران ریاست جمهوری کار اقتصادی شخصی خود را تعطیل می کند ولی نکته این است که شبکه ارتباطاتی که از پیش و به واسطه شرکتهایی که در آن کشورها داشته شکل گرفته است، دارای پتانسیل تاثیر گزاری سیاسی- اقتصادی برای تصمیم گیری های او باشد.

صفوی تأکید کرد:جمع بندی در مورد ترامپ و سیاست خارجی اش از جمله با جهان اسلام همان است که خود ترامپ در مصاحبه اش با شبکه سی.ان.ان در مورد سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بیان کرده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: وقتی مجری این شبکه از وی سوال کرد که دکترین شما در سیاست خارجی چیست؟ او در پاسخ گفت که من در سیاست خارجی دکترین خاصی ندارم و در هر موقعیت بنابر آن تصمیم می گیرم.