یک پژوهشگر مردم شناسی با اشاره به تنوع آداب و رسوم شب چله در استان سمنان گفت: تنوع اقلیمی و جغرافیایی در این استان به تنوع در آداب و رسوم و فرهنگ‌ها در بخش‌هایی از این استان انجامیده است.
یک پژوهشگر مردم شناسی با اشاره به تنوع آداب و رسوم شب چله در استان سمنان گفت: تنوع اقلیمی و جغرافیایی در این استان به تنوع در آداب و رسوم و فرهنگ‌ها در بخش‌هایی از این استان انجامیده است.فاطمه قلی‌پور اظهار کرد: برگزاری مراسم یلدا آئینی کهن در کشور ما و همچنین استان سمنان به شمار می‌رود.
وی، شب یلدا را یکی از بزرگترین جشن‌های ایرانیان دانست و ادامه داد: واژه یلدا، واژه‌ای سریانی و به معنای ولادت است، ولادت خورشید(مهر، میترا). بنا بر باور پیشینیان در پایان این شب دراز که اهریمن و نامبارکش می‌دانستند، تاریکی شکست می‌خورد، روشنایی پیروز و خورشید زاده می‌شود و روزها رو به بلندی می رود.
قلی پور با بیان اینکه در نقاط مختلف استان سمنان آداب خاصی را در ارتباط با شب چله برپا می‌کنند، گفت: یکی از آداب شب چله، خواندن شاهنامه و تفأل به حافظ در جمع خانواده است. این کار توسط افراد با سواد و خوش صدا و عمدتا پدربزرگ‌ها صورت می‌گیرد، "روستای افتر" در شهرستان سرخه از جمله نقاطی است که شاهنامه خوانی در بین اهالی آن از دیرباز تاکنون متداول است.
این پژوهشگر مردم‌شناسی ادامه داد: نواختن نی همراه با زمزمه ترانه‌ها و ادبیات محلی و نیز انجام بازی‌های محلی در بسیاری نقاط از جمله سرگرمی‌های مردم در بلندترین شب سال بشمار می‌رود.
قلی‌پور "چله‌نشینی" را از آداب و سنن مهم در شب یلدا برشمرد و اظهار کرد: چله‌نشینی یا جمع شدن اعضای خانواده به دور هم در شب یلدا و خوردن آجیل مخصوص، برگه زردآلو، انجیر خشک و انگور ، مویز، توت خشک، نقل، سنجد، کشمش، بادام، هسته زردآلو، تخم کدو، تخم هندوانه، کِنو کُنجی(شاهدانه)حلوای سیاه، شیره انگور، شیره توت، لبو پخته، مغز گردو، حلوا کنجد، حلوای آریشه، حلوای سیاه، هندوانه، خربزه، شلقم، انار، به، سیب و شیرینی که هر یک نمادی به نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی به شمار می‌روند، از آیین‌های مردم استان در شب چله است و از جمله غذاهای این شب نیز "ته چین اسفناج" و "خورش فسنجان" است، همچنین بیدار ماندن تا پاسی از شب از جمله آداب و رسوم شب یلدا در این منطقه است.
وی چله‌کُشی را از سنن کهن در بین مردم استان برشمرد خاطرنشان کرد: در بسیاری از روستاهای استان سمنان مرسوم است که دامداران در شب چله گوسفند پرواری را تحت عنوان "چله کُشی" قربانی کرده و گوشت آن را قرمه می‌کنند. از این گوشت که در شکمبه حیوان ذخیره می‌شود، برای تهیه غذا در فصل سرد سال بهره می‌برند.
کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان شاهرود ادامه داد: برخی بنا بر باوری کهن خوردن چهل نوع میوه را در این شب توصیه کرده و به منظور رفع گرمی در فصل تابستان خوردن هندوانه را لازم می‌شمارند. اهالی روستای "بادله کوه" از توابع دامغان نیز به این شب "شب الله" می‌گویند.
قلی‌پور گفت: سمنانی‌ها نیز هندوانه را در این شب به نیت خنکی و رفع تشنگی در فصل تابستان خورده و زنان برای شام سبزی پلو می‌پزند. شیرینی‌هایی که برای این شب تهیه می‌شود، پشت و پشمک نام دارد.
وی با بیان اینکه کویرنشینان استان سمنان نیز شب چله را "یلدان یلدان" می‌گویند، افزود: " یلدان یلدان" از آداب و رسوم مردمان کویرنشین استان سمنان در شب چله است. ضمن اینکه در این شب شعری بدین مضمون می‌خوانند:
شب یلدا درازه وای بر من/ پری در خواب نازه وای برمن
تو بیدارش نکن مرغ سحر خیز/ عزیزم جان گذاره وای بر من...
این پژوهشگر مردم‌شناسی خاطرنشان کرد: در بسیاری از نقاط کویر، اهالی در این شب پس از خوردن میوه و تنقلات گل یا پوچ یا نخود بازی می‌کنند.
وی ادامه داد: همچنین مرسوم است که بزرگان خانواده یا فامیل در این شب حکایات شیرین از سر گذشت ایل، طایفه یا روستا را برای حاضرین تعریف کرده و نکته‌های پندآموز در این شرح به نسل جوان انتقال می‌یابد.
قلی‌پور افزود: بارش برف، زیبایی و دلچسبی شب یلدا را برای اهالی نقاط مختلف استان سمنان دوچندان می‌کند، زیرا که در صورت بارش برف، خوردن مخلوط برف و شیره(شیره انگور) نیز به بلندی شب یلدا حلاوتی دوچندان می‌بخشد، طلب برآورده شدن حاجات در کنار دعا برای عاقبت به خیری فرزندان از جمله زیباترین آداب شب یلدا در کنار صله رحم و دیدار اعضاء خانواده و فامیل است، همچنین ریش سفیدان قوم و طایفه از چنین مناسبتی برای رفع کدورت و سرآغاز پیوند و وصلتی نیکو به درستی بهره می‌برند و در مقابل کودکان و جوانان نیز طول عمر و سلامتی آنان را از درگاه خداوند مسئلت می‌کنند.
ارسال نظر
