شتاب نبرد حلب به سوی فرجام

 خبرها در روزهای اخیر گویای پیشروی ارتش سوریه و نیروهای وفادار به دولت دمشق در شرق حلب است. نیروهای دولتی با حمایت هوایی روسیه، ضربات سختی را به پیکارجویان تروریست در شرق حلب وارد کرده اند. بنا به گفته برخی منابع میدانی، ارتش سوریه موفق شده تاکنون محله های مهمی چون «کرم الطرب»، «القاطرجی»، «کرم الجزماتی» و «المیسر» را از وجود تروریست ها پاکسازی کند.

آخرین تحولات میدانی نبرد حلب مربوط به تصرف ناحیه «الشعار» در بخش قدیمی حلب است که دیروز (سه شنبه شانزدهم آذرماه) گروه موسوم به ناظر حقوق بشر سوریه خبر آن را اعلام کرد. گفته می شود با تحولات میدانی روزهای گذشته نزدیک به 70 درصد حلب شرقی از تصرف اشغالگران بیرون آمده و در اختیار دولت سوریه قرار گرفته است. هدف ارتش سوریه آزادی کامل شهر حلب است.

بیش از پنج سال از آغاز ناآرامی ها در سوریه می گذرد. شاید در نخستین روزها کمتر کسی این احتمال را می داد که بحرانی چنین پیچیده و چندلایه از دل آن ناآرامی ها زاده شود. اگرچه تروریست ها در ابتدا و با حمایت حامیان منطقه ای و بین المللی خود توانستند قسمت های مهم و وسیعی از خاک سوریه را اشغال کنند اما در یک سال و نیم گذشته با پیشروی ارتش و نیروهای مقاومت، کفه ترازوی تحولات میدانی به نفع دولت دمشق سنگین تر شده است. نیروهای سوری با مدد پشیبانی هوایی روس ها و مشاوره نظامی ایران توانستند افزون بر تحکیم کنترل خود در شهرهایی چون دمشق و لاذقیه، دیگر شهرها مانند حمص و حماه را در اختیار بگیرند.

با برگشتن ورق تحولات میدانی به سود دولت سوریه، در تیرماه سال جاری عملیات آزادسازی حلب به طور جدی کلید خورد. بدون شک نبرد سرنوشت ساز حلب، از نظر اهمیت و دشواری با هیچ یک از عملیات هایی که تاکنون انجام شده قابل مقایسه نیست.

پرسش این جا است که چرا حلب و کنترل بر این شهر تا این اندازه مهم است؟ صرف نظر از اینکه حلب دومین شهر مهم سوریه پس از دمشق و پایتخت اقتصادی این کشور محسوب می شود، تسلط بر این شهر هم برای گروه های تروریستی و هم برای دولت دمشق، از یک موقعیت نمادین، انگیزه بخش و از نظر میدانی ویژه برخوردار است.

از همان آغاز ناآرامی ها و اوج گرفتن فعالیت پیکارجویان مسلح در سوریه، آنها اشغال حلب را به عنوان نقطه ای کانونی در دستور کار داشتند چرا که با توجه به اهمیت این شهر می خواستند از رعب سقوط حلب به منظور سقوط خودکار دیگر شهرها استفاده کنند و مسیر اشغالگری را برای خود هموار سازند. اکنون ارتش سوریه نیز با درنظر گرفتن همین ملاحظات، پاکسازی کامل حلب را با سرعت و جدیتی فراوان دنبال می کند با این امید که با آزادی این شهر، مسیر آزادی دیگر شهرهای اشغالی را به طور طبیعی و دومینو وار هموار کند.

روشن است که با آزادی حلب، هنوز سوریه به طور کامل در کنترل دولت دمشق نخواهد بود و همچنان مناطقی در شرق (رقه و دیر الزور)، جنوب (درعا) و شمال غرب (ادلب) در اشغال تروریست ها است و روشن است که پس از حلب نوبت به ادامه نبرد در این مناطق فرا می رسد؛ اما در خصوص اهمیت آزادسازی حلب سه نکته مهم مطرح است؛

نخست اینکه، هیچ کدام از این مناطق اشغالی، نه از نظر وسعت و نه از نظر جمعیت قابل مقایسه با حلب نیستند. به عنوان مثال جمعیت منطقه شرق اشغالی یعنی رقه و دیرالزور کمتر از یک سوم یا وسعت ادلب تنها حدود یک هشتم حلب است. به عبارت بهتر اگرچه مبارزه در سوریه متوقف نمی شود اما به اعتقاد اغلب کارشناسان هرگز به دشواری نبرد در حلب نخواهد بود و با در اختیار گرفتن حلب روحیه نیروهای سوری برای تداوم نوار پیروزی های اخیر و آزادسازی دیگر مناطق اشغالی افزون خواهد شد.

نکته دوم این است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن حلب در مرز سوریه با ترکیه، بازپس گیری حلب باعث قطع ارتباط تروریست ها با دنیای خارج می شود که در عمل امکان تجهیز و تقویت قوای آنها را از طریق مرزهای ترکیه ازبین می برد. با این حساب آنها هر روز ضعیف و ضعیف تر خواهند شد و این وضعیت کار را برای نیروهای دولتی سوریه در عملیات آزادسازی دیگر مناطق تسهیل خواهد کرد.

موضوع سوم اینکه برخی منابع از بروز اختلاف های شدید میان مخالفان مسلح و گروه های تروریستی در شرق حلب خبر می دهند. این مساله نیز در شکست خطوط دفاعی و در نهایت سقوط آنها بسیار موثر است. بر اساس برخی گزارش ها نیروهای وابسته به «جبهه النصره» و «کتائب ابوعماره»، پایگاه های متعلق به گروهک های «فیلق الشام» و «جیش الشام» را در بخش شرقی حلب بمباران کرده اند.

با در نظر گرفتن تمام مواردی که گفته شد به نظر می رسد حلب شرقی به زودی آزاد شود و ساکنان آن بتوانند به خانه و کاشانه خود بازگردند. در این پیوند، برخی منابع سوری ابراز امیدواری کرده اند تا جشن سال نو را در این شهر برگزار کنند.

فرجام سخن آنکه با آزادی تمام و کمال حلب، دومینوی سقوط گروه های تروریستی با سرعت هرچه بیشتر رو به جلو حرکت می کند. البته نباید تصور کرد تروریست ها با از دست دادن مناطق اشغالی در سوریه و عراق، دست از اقدامات تخریبی و فعالیت های دهشت افکنانه خود بر می دارند. پرواضح است که دیر یا زود آنها موقعیت فعلی را از دست می دهند و دیگر جای پای محکمی در زمین نخواهند داشت اما تهدیدی به نام تروریسم از نوعی داعشی یا غیرداعشی آن تمامی ندارد. مادامی که این دست گروه های تروریستی، حامیانی برای تجهیز و تامین خود داشته باشند، پس از خروج از یک سرزمین، از نقطه دیگری سر بر می آورند، رنگ عوض می کنند و با نام جدیدی اقدام های پیشین خود را از سر می گیرند. اینجا است که همکاری و صداقت کشورها در آزمون بزرگ مبارزه با تروریسم و افراطی گری در دوره ها گوناگون محکی جدی خواهد خورد.