چالش های پیش روی عملیات موصل

 عملیات موصل که از 17 اکتبر گذشته (48 روز قبل) آغاز شد، با آزادی بخش 'حمام العلیل' در جنوب شرق موصل در پنجم نوامبر 2016 (یک ماه قبل) دچار وقفه شده که کارشناسان عراقی علت آن را وجود پاره ای چالش ها و تغییرات در طرح های نظامی عملیات موصل می دانند.

در حال حاضر قوای مسلح عراق که شهر موصل را در شمال، شرق و جنوب محاصره کرده اند، در حال پاکسازی مناطق آزاد شده هستند و نیروهای یگان مبارزه با تروریسم عراق که از یکم نوامبر گذشته (35 روز قبل) وارد اولین محلات بخش شرقی موصل شده اند نیز بیشتر سرگرم پاکسازی خانه به خانه در محلات آزاد شده هستند.

همزمان در محور غربی موصل که نیروهای الحشد الشعبی مستقر هستند نیز بعد از آزادی فرودگاه تلعفر در 17 نوامبر گذشته (17 روز قبل)، عملیات این نیروها نیز محدود به پاکسازی مناطق آزاد شده و همچنین تقویت و گسترش مواضع خود در این مناطق شده است.

نماینده ترکمن تبار پارلمان عراق در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درخصوص ادامه عملیات موصل گفت: سه عامل صیانت و حفاظت از جان شهروندان، تغییرات آب و هوایی و وجود مین ها و تک تیراندازهای داعش عوامل اصلی وقفه در عملیات موصل هستند.

'عباس البیاتی' افزود: قوای مسلح و دولت عراق به شدت بر حفاظت و نجات جان شهروندان و عدم اصابت آنها در جریان عملیات نظامی در استان نینوا در شمال عراق حساس هستند.

به گفته وی، با توجه به شمار زیادی از شهروندان عراقی که داعش همچنان از آنها در موصل و تلعفر به عنوان سپر انسانی بهره می برد، همین امر در پیشروی های نظامی نیروها وقفه ایجاد کرده است.

طبق پاره ای گزارش ها در عراق، در بخش شرقی موصل بالغ بر 800 هزار نفر و در بخش غربی موصل بالغ بر 300 هزار شهروند عراقی همچنان در بند داعش هستند و این گروه تروریستی به آنها اجازه خروج از موصل را نمی دهد.

عباس البیاتی اضافه کرد که تغییرات آب و هوایی و شروع بارندگی ها عملا پرواز نیروی هوایی عراق را که در عملیات آزادسازی موصل نقش مهمی ایفا می کنند، دچار اخلال کرده و این امر نیز در وقفه عملیات موصل بی اثر نبوده است.

وی ادامه داد که مین گذاری ها و بمب گذاری های گسترده ای که داعش در داخل موصل و تلعفر ایجاد کرده و تک تیراندازهای متعددی که در داخل این دو شهر به کار گرفته، باعث شده که قوای مسلح عراق برای جلوگیری از تلفات انسانی در صفوف خود و همچنین مردم موصل، در انجام پیشروی ها کمی تعلل کند.

وی ادامه داد که موصل و تلعفر از حیث نظامی در مدت زمان کوتاهی قابل آزادسازی هستند، اما حضور تعداد زیادی از شهروندان بی گناه در این مناطق یکی از عوامل اصلی وقفه در نبرد موصل است.

از طرفی 'خالد الاسدی' عضو کمیسیون روابط خارجی در پارلمان عراق نیز خاطر نشان ساخت که عملیات موصل متوقف نشده بلکه وقفه ای در آن ایجاد شده، اما عملا قوای مسلح عراق هر روز در حال دستیابی به پیروزی های جدید هستند.

وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، پیش بینی کرد که در روزهای آینده به ویژه در محور تلعفر شاهد عملیات گسترده ای باشیم که نیروهای الحشد الشعبی انجام خواهند داد.

الاسدی اضافه کرد: با توجه به تصویب قانون الحشد الشعبی در پارلمان عراق عملا حیدر العبادی به عنوان فرمانده کل قوای مسلح عراق از این پس می تواند با خیال آسوده تری نیروهای الحشد الشعبی را در ماموریت های نظامی حسب نیاز و ضرورت به کار بگیرد.

به گفته وی، برهمین اساس همه شواهد حاکیست که محور تلعفر که در اختیار الحشد الشعبی گذاشته شده، در روزهای آینده شاهد عملیات گسترده خواهد بود.

در همین راستا 'احمد الاسدی' سخنگوی تشکیلات الحشد الشعبی در جمع خبرنگاران گفت که در حال حاضر نیروهای الحشد الشعبی در صدد آزادی بخش 'تل العبطه' در جنوب تلعفر هستند.

وی اضافه کرد که هدف از آزادی بخش تل العبطه، آزادی مناطق جنوب و جنوب غرب شهر تلعفر و رسیدن نیروهای الحشد الشعبی به شهر 'الحضر' در جنوب غربی موصل است.

اما کارشناس امنیتی عراق درباره وقفه در عملیات موصل و تلعفر گفت که در حال حاضر فرماندهی مشترک عملیات موصل درصدد پاره ای تغییرات در این عملیات است.

سرلشکر بازنشسته 'عبدالکریم خلف' افزود: فرماندهی مشترک اکنون چند گزینه را در عملیات موصل مدنظر قرار داده که مهمترین این طرح ها، انتقال هوایی نیرو به جاده حدفاصل موصل به تلعفر و کنترل کامل این جاده و یا انتقال بخشی از نیروها به بخش جنوب غربی و غرب شهر موصل است.

وی که با تلویزیون 'البلادی' عراق سخن می گفت، اظهار داشت: از ابتدای شروع عملیات موصل تا به امروز، عناصر داعش در بخش غربی این شهر تحت هیچ گونه فشار نظامی قرار نگرفته و بر همین اساس عناصر این گروه تروریستی در بخش شرقی به طور مرتب به نیروهای عراقی متعرض می شوند.

خلف افزود: انتقال بخشی از نیروهای الحشد الشعبی به محور غربی شهر موصل و انتقال نیروهای پلیس مرکزی از جنوب به سمت جنوب غربی و صرف نظر کردن از آزادی فرودگاه موصل در حال حاضر، از جمله طرح های مطرح برای درگیر کردن عناصر داعش در بخش غربی به منظور متشتت کردن قدرت داعش در داخل این شهر است.

به گفته وی، کوچک کردن مناطق درگیری در درون بخش شرقی موصل و رسیدن به رودخانه 'زاب' که بخش شرقی را به دو قسمت جنوبی و شمالی تقسیم می کند، نیز از دیگر طرح های نظامی در این راستا برای کوچک کردن مناطق در داخل بخش شرقی است.

سرلشکر بازنشسته عبدالکریم خلف درباره محور تلعفر نیز گفت: شهر تلعفر از حیث نظامی در محاصر نیروهای الحشد الشعبی قرار گرفته و کاملا در تیررس این نیروها قرار دارد، اما این نیروها قبل از ورود به تلعفر و آزادی آن، در اقدامی صحیح، در حال گسترش دامنه مواضع خود در جنوب تلعفر هستند و عملیات آزادی بخش تل العبطه به سمت شهر الحضر به همین منظور صورت می گیرد.

وی پیش بینی کرد که در روزهای آینده گذرگاه های ویژه ای در جنوب غربی موصل برای اخراج خانواده ها از این شهر ایجاد شود، تا زمینه درگیری با داعش در محور غربی فراهم شده و قدرت نظامی داعش در موصل عملا متشتت و پراکنده شود.

نیروهای الحشد الشعبی در حال حاضر دهها کیلومتر با شهر موصل در بخش غربی فاصله دارند و عملا عناصر و مقر فرماندهی داعش در غرب موصل در طول این عملیات، با کمترین فشار نظامی مواجه بوده است.

نخست وزیر عراق چند روز قبل بار دیگر تاکید کرد که شهر موصل تا قبل از شروع سال جدید میلادی که فقط 25 روز به آغاز آن باقی مانده، آزاد می شود.

وزیر مهاجرت و رانده شدگان عراق هم اخیرا گفته بود که با آغاز عملیات موصل تاکنون 80 هزار نفر از استان نینوا آواره شده اند که 6 هزار نفر بعد از آزادی و پاکسازی مناطق شان به خانه های خود بازگشتند.

'جاسم محمد' افزود: در حال حاضر به طور روزانه بین دو تا سه هزار نفر در جریان عملیات موصل، از خانه و کاشانه خود آواره شده و راهی اردوگاه های آوارگان می شوند.

اقلیم کردستان در شمال عراق تاکنون پذیرای بیشترین آوارگان ناشی از عملیات آزادسازی موصل بوده است که وزارت کشور اقلیم کردستان عراق تعداد آنها را یک میلیون و 800 هزار نفر ذکر کرده است.