روزانه چند قطار در جاده ها به هم برخورد می‌کنند؟

سانحه برخورد دو قطار مسافرتی به یکدیگر در منطقه هفت خوان سمنان و کشته شدن ۴۸ مسافر آن در طول روزهای گذشته فضای صنعت حمل و نقل ایران را به طور قابل توجهی تحت‌الشعاع خود قرار داده است. موضوعی که هرچند اهمیت بسیار زیادی دارد اما نباید به دنبال آن اصلی‌ترین عامل مرگ و میر در حمل و نقل ایران فراموش شود.

 با وجود تمام برنامه‌ریزی‌هایی که در طول سال‌های گذشته وزارت راه و شهرسازی و دیگر سازمان‌های ذی‌ربط برای کاهش آمار تصادفات جاده‌ای به کار بسته‌اند، همچنان راه‌های ایران یکی از خطرناک‌ترین جاده‌های جهان به شمار می‌رود. این در حالی است که از سال ۸۴ تاکنون آمار تلفات جاده‌ای ایران روند کاهشی پیدا کرده اما همچنان با استانداردهای بین‌المللی فاصله زیادی دارد.

ادامه‌دار بودن ماجرای تصادف‌های شدید در جاده‌های کشور باعث شده افکار عمومی ایران نسبت به این ماجرا حساسیت کمتری در قیاس با دیگر وسایل حمل و نقل نشان دهد. هرچند وقتی یک هواپیمای مسافرتی سقوط می‌کند، برای چند ماه در آن رابطه صحبت و گمانه‌زنی مطرح می‌شود و هرچند وقتی برخورد دو قطار مسافرتی با یکدیگر به استعفای معاون وزیر و فشار سنگین بر مجموعه وزارت راه و شهرسازی ختم می‌شود، اما کمتر در رابطه با وضعیت خطرناک جاده‌های ایران سخنی به زبان می‌آید.

طبق آمارهای رسمی در طول یک سال نزدیک به ۱۸ هزار ایرانی در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهند. عواملی مانند خطای انسانی راننده‌ها، وضعیت خطرناک جاده‌ها و نبود اهرم‌های نظارتی لازم در برخی مسیرها اصلی‌ترین شاخص‌هایی هستند که میزان تلفات جاده‌ای ایران را به شکل قابل توجهی بالاتر از نرخ جهانی قرار داده‌اند.

تفکیک این میزان تلفات به تعداد روزهای سال نشان می‌دهد در جاده‌های ایران در طول ۲۴ ساعت ۴۹ ایرانی کشته می‌شوند. عددی که نسبت به آنچه در حادثه برخورد دو قطار به یکدیگر اتفاق افتاد همچنان یک کشته بیش از این حادثه دارد.

در شرایطی که حادثه برخورد قطارها باعث شده بخش قابل توجهی از توجه جامعه به سمت حمل و نقل ریلی جلب شود، اما همچنان به نظر می‌رسد جاده‌های ایران اصلی‌ترین عامل خطرناک در مسافرت‌های داخلی به شمار می‌آید.

راه آهن با اضافه کردن فناوری‌های روز به ناوگان خود و البته نوسازی واگن‌های فعلی توانسته بخش زیادی از ریسک تصادفات در حرکت قطارها را کاهش دهد. این موضوع در آینده با نوسازی خطوط ریلی قدیمی و البته رسیدن ریل‌های جدید می‌تواند به حداقل خود برسد و با سیستم کنترل هوشمند قطار می‌توان انتظار داشت نقش خطای انسانی در حوادث اینچنینی به حداقل خود کاهش یابد. اما همچنان جاده‌های ایران با سوال‌های بزرگی روبه‌رو هستند که پاسخ دادن به آن‌ها شاید به سال‌ها زمان احتیاج داشته باشد.

هرچند داغ سنگین مرگ ۴۸ ایرانی در تصادف اخیر قطارها هرگز فراموش نخواهد شد اما تصادف هزاران خودرو در طول سال با یکدیگر و مرگ نزدیک به ۱۸ هزار نفر در طول یک سال داغی بزرگتر است که نمی‌توان از کنار آن به راحتی عبور کرد. داغی که تنها با برنامه‌ریزی‌های کلان و پیگیری‌های جدی همه جانبه تسکین خواهد یافت.