آمارهای بهزیستی از دختران فراری

 معاون اجتماعی سازمان بهزیستی می‌گوید: مطالعاتی که در ایران درباره فرار دختران انجام شده نشان می‌دهد 90 درصد علت فرار دختران در خانه است و تنها 10 درصد به عوامل بیرونی مربوط می‌شود.

بهزیستی، یکی از سازمان‌هایی است که در حیطه وظایفش فعالیت‌های گسترده‌ای قرار دارد. یکی از این فعالیت‌ها بهبود وضعیت زنان آسیب‌دیده اجتماعی است. با این وصف، این سازمان برای زنان آسیب‌دیده و در معرض خطر چه می‌کند؟

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی به خبرآنلاین می‌گوید: زنانی که ممکن است تحت خشونت خانگی باشند از گروه‌های مهمی هستند که به فکر آنها هستیم. هم اورژانس اجتماعی را برای آنها تدارک دیده‌ایم و هم خانه‌های امن. بعضی انتقادها با خانه امن مطرح می‌شود اما وقتی زنی در خانه‌اش احساس امنیت ندارد و ممکن است مورد آزار واقع شود، لازم است جایی را داشته باشد نه این که در خیابان باشد و تهدیدهای بزرگتری در انتظارش باشد. در سازمان بهزیستی و معاونت اجتماعی ما در کنار خانواده هستیم نه این که در برابر خانواده باشیم. تمام تلاشمان را می‌کنیم که مشکلاتی که در خانواده هست برطرف شود نه این که بخواهیم خانواده منحل شود. این اقداماتی که انجام می‌دهیم مانند خانه امن، قرار نیست اعضای خانواده را از هم دور کند بلکه هدف اول ما این است که خانواده دوام خودش را در سلامت حفظ کند.

این متخصص پزشکی اجتماعی در کافه خبر چنین توضیح می‌دهد: در حال حاضر در 18 استان خانه امن ایجاد شده که دو خانه امن در تهران است و تلاش می‌کنیم این عدد را بیشتر کنیم. هیچکس به مرکز ما نمی‌آید مگر این که در مدت 24 ساعت حکم قاضی را درباره او بگیریم و هیچکس از مرکز ما بیرون نمی‌رود مگر به حکم قاضی. یعنی اقداماتی که انجام می‌دهیم همه بر اساس قوانین و ضوابطی است که وجود دارد. زنان در معرض خشونت می‌توانند در این خانه‌ها اسکان پیدا کنند و حمایت‌های اجتماعی، حقوقی، روانشناسی و ... از آنها انجام می‌شود.

او درباره زنان آسیب‌دیده اجتماعی که به آنها زنان ویژه یا روسپی هم می‌گویند، اضافه می‌کند: برای آنها 24 مرکز در کشور داریم که دو مرکز در تهران است. این زنان عمدتا 25 تا 40 ساله هستند. پذیرش‌ این افراد از طریق اورژانس اجتماعی یا ناجا است که به این مراکز معرفی و پذیرش می‌شوند؛ البته افراد خودمعرف هم داریم. این زنان ممکن است بیماری‌های مختلف جسمی یا روانی داشته باشند که توانمندسازی آنها در زمینه‌های مختلف اهمیت دارد. تنها قرار نیست در موضوع اقتصادی آنها کار کنیم بلکه از نظر روانی هم باید آنها را آماده کنیم که از این شرایط خارج شوند. این زنان معمولا شش ماه تا یک سال در مراکز ما می‌مانند، البته مواردی هست که بیشتر هم می‌مانند چون جای دیگری را ندارند. وقتی به آنها حرفه‌آموزی می‌شود، ودیعه مسکن می‌گیرند و زندگی مستقلی را تشکیل می‌دهند؛ اما بعد از آن هم ارتباطشان با سازمان حفظ می‌شود و بر بهبود وضعیت آنها نظارت می‌شود.

به گفته مسعودی فرید، همانطور که خانه امن شامل موارد همسرآزاری می‌شود که افراد متاهل و با فرزندشان در آنجا اسکان داده می‌شوند، خانه‌های سلامت مخصوص دختران مجرد را هم داریم که دخترانی را که از خانه فرار کرده‌اند در «خانه سلامت» اسکان می‌دهیم. مشکلی که درباره آنها وجود دارد این است که خانواده این افراد، آنها را نمی‌پذیرند و از مشکلاتی که با آن مواجهیم این است که درباره آسیب‌های زنان نسبت به مردان، خانواده‌ها پذیرش کمتری نسبت به این افراد دارند. در حال حاضر 31 خانه سلامت برای دختران داریم و سالیانه نزدیک حدود 1000 نفر را پذیرش می‌کنیم.

معاون اجتماعی بهزیستی درباره این که در سال‌های اخیر،‌ تعداد دختران فراری از خانه افزایش یا کاهش داشته و سن، سطح سواد و موقعیت خانوادگی و اجتماعی آنها رصد می‌شود یا نه می‌افزاید: تقریبا در این چند سال، این میزان ثابت مانده است. مطالعاتی که در ایران درباره فرار دختران انجام شده نشان داده 90 درصد علت فرار دختران در خانه است و تنها 10 درصد به عوامل بیرونی مربوط می‌شود. این که علت فرارشان در خانه است این است که یا عشق در خانواده وجود ندارد،‌ یا خشونت خانگی و اعتیاد هست، نظارت وجود ندارد یا نظارت زیادی بر آنها اعمال می‌شود. از نظر سواد هم عمدتا این افراد تفاوتی با سطح معمول جامعه دارند. آنها عمدتا کم‌سواد هستند و از جایگاه اقتصادی و اجتماعی پایینی برخوردارند.

او توضیح می‌دهد: تحقیقاتی که داشته‌ایم نشان داده در مواردی مانند متکدی‌گری، معتادان متجاهر، کودکان کار و خیابان و زنان ویژه، عمدتا بیشتر این افراد اهل آن کلانشهرها نیستند و از شهرهای مختلف به شهرهای بزرگ و پایتخت می‌آیند. البته اینطور نیست که خود کلانشهرها چنین افرادی را ندارند بلکه معمولا چنین افرادی مهاجرت می‌کنند که در شهر جدید ناشناس باشند. از دلایل این موضوع که بیشتر به تهران می‌آیند هم این است که تهران، کلانشهری است که مردم می‌توانند بدون شناسایی شدن از طرف دیگران راحت‌تر به این اعمال دست بزنند، اقتصاد در شهرهای بزرگ بیشتر جاری است و مردم بیشتر و راحت‌تر ممکن است برای چنین مواردی پول بدهند، ضمن این که ممکن است برای دلایل دیگری مهاجرت کرده باشند اما در دام این موارد گرفتار شوند و به اعمال خلاف قانون دست بزنند.