دشمن افسردگی فصلی زمستان چیست؟

در فصل سرما به دلیل کمبود نور خورشید، تمامی ریتم های بیولوژی بدن دستخوش تغییرات گسترده ای می شوند که می تواند منجر به افسردگی فصلی شود.

به گزارش تبیان، در فصل زمستان، خیلی ها دچار افسردگی می شوند که به دلیل کمبود نور خورشید و ابری بودن هواست.

محققان فرانسوی معتقدند نور و به طور دقیق تر رنگ نور می تواند نقش بسزایی را در روحیه و همینطور رفتارهای انسانی ایفا کند. آنها برای مقابله با افسردگی به خورشید درمانی روی آورده اند.

آنها معتقدند یکی از دلایل خودکشی و شیوع افسردگی در فرانسه و سایر کشورهای اروپایی این است که مدت زمان زیادی در سال هوا ابری است.
این محققان در یک مطالعه افرادی را که مبتلا به افسردگی های مزمن یا احساس خودکشی بودند، مورد بررسی قرار داده و با کمک طیف های مختلفی از نور به بررسی تغییرات روحی و روانی در آنها پرداختند.

نتیجه تحقیق نشان داد که بیش از 83 درصد از بیماران مبتلا به افسردگی با دریافت طیف قابل توجهی از نور درمان شدند.
محققان معتقدند نورها با رنگ های مختلف می توانند تاثیرات متفاوتی را بر انسان ها داشته باشند و به تنظیم هورمون خواب (ملاتونین) یا میزان افسردگی در آنها کمک کنند.

دکتر ماکسیم ال باز با اشاره به تاسیس بیمارستانی که بیماران افسرده از هوای ابری را با طیف های نور خورشید درمان می کند می گوید: طول درمان سه هفته است و البته افسردگی دلایل دیگری هم دارد که به اقتصاد و بحران های اجتماعی برمی گردد.

در همین حال بازار فروش لامپ های خورشیدی رونق گرفته و عینک های ویژه نورگرافی نیز کم کم عرضه می شوند.

نوردرمانی برای افسرده ها
نتایج یک تحقیق دیگر نیز نشان می دهد برای افراد مبتلا به افسردگی، استفاده از نور روشن، به تنهایی یا همراه با تجویز یک داروی ضدافسردگی، می تواند به درمان این وضعیت کمک کند.

در این مطالعه هشت هفته ای که روی 122 بیمار مبتلا به افسردگی ماژور انجام شد، محققان دریافتند که بیماران درمان شده با نور روشن به تنهایی یا همراه با داروی ضدافسردگی، نسبت به افرادی که با دارونما درمان شدند، بهبودی بیشتری پیدا کردند.

در مقایسه، افرادی که با داروی ضدافسردگی درمان شدند (بدون نوردرمانی)، هیچ پیشرفتی را نسبت به دریافت کنندگان دارونما نشان ندادند. البته این موضوع، مساله عجیبی نیست که داروهای ضدافسردگی یا هر درمانی برای افسردگی، از نظر آماری برتری بر دارونما نداشته باشد.
از سوی دیگر، این موضوع هم شناخته شده که افراد مبتلا به افسردگی که در کارآزمایی های بالینی شرکت می کنند، حتی به دارونما هم پاسخ درمانی می دهند. این احتمال وجود دارد که تماس با تیم درمانی و ویزیت های منظم که همگی قسمتی را از هر کارآزمایی تحقیقاتی تشکیل می دهند، مسوول پاسخ درمانی به دارونما باشد.

همه ی افراد به نوعی رد پای زمستان را در خلق و خوی خود حس می کنند، اما برخی ها در طول زمستان به طور جدی گرفتار افسردگی شدید می شوند. این عارضه، اختلال عاطفی فصلی (SAD) نام دارد

در نتیجه این حقیقت که در این مطالعه، نوردرمانی بهتر از دارونما یا حتی فلوکستین، برای درمان بیماران مبتلا به افسردگی بوده، واقعا نشان نمی دهد که این اثر بزرگ بوده است.
در طول 8 هفته مطالعه، بیماران به 4 گروه تقریبا مساوی تقسیم شدند. گروه اول، باکس نور فلورسنت دریافت کرده و به آنها گفته شد، به محض بیدار شدن از خواب در صبح، به مدت نیم ساعت آن را روشن کنند. همچنین به آنها نیز فلوکستین داده شد. گروه دوم، تحت نوردرمانی قرار گرفتند، اما به جای فلوکستین، دارونما گرفتند. به گروه سوم، داروی ضدافسردگی و وسیله دارونما به جای باکس نور داده شد. به آنها گفته شد، این وسیله، یک ژنراتور یونی است. در واقعیت، ژنراتور غیرفعال بود و یونی ایجاد نمی کرد، اما موقع روشن شدن، صدایی تولید می کرد. به گروه چهارم هم دارونما داده شد.

محققان در طول این مطالعه دریافتند که 76 درصد افرادی که هم نور و هم داروی ضدافسردگی دریافت کرده بودند، با بهبود 50 درصدی در علایم خود روبرو شدند. این میزان بهبود فقط در 50 درصد بیمارانی دیده شد که نوردرمانی و دارونما دریافت کرده بودند. همچنین 33 درصد افراد دریافت کننده داروی ضدافسردگی و دارونما، و 29 درصد افرادی که دارونما دریافت کرده بودند، هم به این میزان بهبود دست یافتند.
افسردگی فصلی

عادله قلاسی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی درباره تاثیر کمبود نور خورشید در بروز افسردگی می گوید:

«همه ی افراد به نوعی رد پای زمستان را در خلق و خوی خود حس می کنند، اما برخی ها در طول زمستان به طور جدی گرفتار افسردگی شدید می شوند. این عارضه، اختلال عاطفی فصلی (SAD) نام دارد.

نشانه های SAD از اواخر پاییز و هنگامی که مدت روشنایی روز کمتر می شود یا به اصطلاح، روزها کوتاه تر می شوند، بروز می کند و تا اواخر زمستان و اوایل بهار پابرجا می ماند.
بیشتر مبتلایان به اختلال عاطفی فصلی را زنان تشکیل می دهند، این اختلال بیشتر در مناطقی از کره زمین که عرض جغرافیایی بیشتر و نور آفتاب کمتری دارند، وجود دارد.
افرادی که در محیط هایی کار می کنند که دسترسی کمتری به نور طبیعی دارند، ممکن است این اختلال را در تمام طول سال تجربه کنند.
هنگامی که نور از طریق چشم ها عبور می کند و به مغز می رسد، سروتونین آزاد می شود. در طول پاییز و زمستان، روشنایی روز کمتر از بهار و تابستان است و این امر باعث پایین آمدن سطح سروتونین در بدن می شود.
سروتونین، ماده شیمیایی مهمی در مغز بوده که به عنوان «انتقال دهنده عصبی» شناخته می شود. انتقال دهنده عصبی، مولکولی در مغز است که به سلول های عصبی کمک می کند که با یکدیگر کار کنند. سروتونین باعث نشاط و شادی می شود.

کاهش روشنایی روز، باعث افزایش تولید هورمون خاصی در بدن به نام ملاتونین می شود که به فرآیند خوابیدن کمک کند، چون بدن آن را در شب و در خلال خواب، آزاد می کند.

این دو باهم، یعنی کمبود سروتونین که باعث هماهنگی و همکاری سلول های عصبی می شود و افزایش ملاتونین که بدن را به حالت خواب می برد باعث اختلال عاطفی فصلی می شود.

علائم اختلال عاطفی فصلی
درمان اولیه اختلال عاطفی فصلی، نوردرمانی است. این روش هم توسط انجمن پزشکی آمریکا و هم انجمن روان پزشکی آمریکا توصیه شده که نوردرمانی یعنی افزودن نور بیشتر به محیط است
میل شدید به مصرف کربوهیدرات ها و قند، کاهش تمایل جنسی، مشکل در تمرکز کردن، کاهش کارآیی، مشکل در بیدار شدن در صبح ها، خستگی، لذت نبردن یا کاهش علاقه نسبت به فعالیت های دلخواه ، احساس افسردگی یا غمگینی، بی حوصلگی، رخوت و خواب آلودگی، کاهش دمای بدن، خوابیدن به مقدار زیاد، کناره جوئی از فعالیت های اجتماعی، نشانه های اختلال عاطفی فصلی است.
درمان اختلال عاطفی فصلی
روش های درمان اختلال عاطفی فصلی شامل نوردرمانی، داروهای ضدافسردگی و سایر ایده های خود درمانی است.

درمان اولیه اختلال عاطفی فصلی، نوردرمانی است. این روش هم توسط انجمن پزشکی آمریکا و هم انجمن روان پزشکی آمریکا توصیه شده که نوردرمانی یعنی افزودن نور بیشتر به محیط است.
نوردرمانی باید از اواسط شهریور و پیش از شروع نشانه ها و عوارض آغاز شود. نوردرمانی معمولاً هر روز صبح و درست پس از بیدار شدن از خواب باید انجام شود.

داروهای ضدافسردگی نیز می توانند به همراه نوردرمانی استفاده شوند.

مصرف کمتر کربوهیدرات ها، کنترل استرس، ورزش کردن بیشتر، افزودن نور طبیعی به محیط کار و زندگی با کنار زدن پرده های خانه یا قطع شاخ و برگ های درخت هایی که مانع از رسیدن نور خورشید هستند، نیز در درمان افسردگی فصلی موثرند.

داشتن یک برنامه خواب منظم، نشستن در کنار پنجره در صورت امکان، راه رفتن در روزهای آفتابی حتی در روزهای سرد زمستان، سفر کردن به شهرهای گرم و آفتابی به هنگام تعطیلات نیز از راه های درمان افسردگی فصلی است.»