احساسی شبیه قدرت در دختران با یک نخ سیگار!

دختر نخ سیگار را در میان انگشتان دست چپش گرفته و پُک محکمی به آن می زند، وقتی می خواهد دودش را از دهان خارج کند احساس رضایت می کند، احساسی شبیه قدرت و یا توهم آن.

 این روزها استعمال دخانیات که به عنوان یکی از مهمترین عوامل ابتلا به انواع بیماری ها از جمله سرطان شناخته شده است رو به افزایش است. در این میان گرایش جوانان و نوجوانان و متاسفانه دخترها به سیگار و قلیان زنگ خطر را برای مسئولان به صدا درآورده است. زنگ خطری که اگر شنیده نشود آسیب های زیادی را برای جامعه در پی خواهد داشت.

آمارهای غیررسمی حکایت از افزایش مصرف دخانیات در بین جوان ها دارد. هرچند که ظاهر امر نیز بر این آمار صحه می گذارد اما سهولت دسترسی و چرایی مصرف از جمله نکاتی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

در این میان خود جوان ها و دخترها نیز از وابسته نبودن به آن می گویند. آنها معتقدند که هیچ وابستگی به دخانیات ندارند و هر زمان که اراده کنند می توانند آن را ترک کنند. اما چرایی گرایش دخترها به استعمال دخانیات از جمله سیگار و قلیان که امروزه قبح آن ریخته شده است از زبان خودشان شنیدنی است. یکی از سرگرم کردن خود با سیگار می گوید، دیگری برای رفع استرس نسخه مصرف آن را برای خود می پیچد و دیگران بی دلیل به سیگار و قلیان پک می زنند.

اما همیشه اقداماتی مقطعی و واکنش هایی ضربتی را در جمع آوری قلیان ها از سفره خانه ها و یا طرح ممنوعیت استعمال آن در مکان های عمومی را شاهد هستیم. فارغ از این قسمت موضوع، سوال هایی در ذهن خطور می‌کند و آن اینکه حال که استعمال قلیان و سیگار در زنان که از آسیب پذیری بیشتری برخوردار هستند روبه افزایش است و می تواند دروازه ورود به معضلی بزرگتر شود، چه باید کرد؟ آیا با علم بر این موضوع که آسیب وارده از استعمال این مواد در بین دختران، جامعه را تهدید می کند بستن چشم ها و پشت گوش انداختن بهترین اقدام است یا ساده ترین آن؟ و آیا ... .

با علم بر این موضوع به سراغ دکتر علیرضا احمدیان دکترای مشاوره و کارشناس تشخیص و درمان اعتیاد و سوء مواد مصرف می رویم .

سیگار دروازه ورود به اعتیاد

دکتر علیرضا احمدیان با اشاره به اینکه چند سالی است که قبح استعمال سیگار و قلیان در دختران ایرانی و حتی خانواده های آنها شکسته شده است، می گوید: این روزها شاهد افزایش استعمال دخانیات در بین زنان و دختران ایرانی هستیم . استعمالی که از نظر رفتارشناسی یک نوع رفتار نمایشی تلقی می شود که ناشی از کمبود اعتماد به نفس و یا وجود عقده های حقارت در این افراد است. در حقیقت این افراد می خواهند با استعمال سیگار یک نوع اعتراض و یا رفتاری که بدون برنامه ریزی است را به نمایش بگذارند. نمایشی که در آن، خود را به صورت موجودی قدرتمند، قوی و مستقل معرفی می کند که این امر با هنجارهای جامعه در ستیز است.

این مشاور راههای ورود به دنیای دخانیات را اینگونه معرفی می کند: اغلب اولین تجربه با حضور در جمع دوستانی که مصرف کننده سیگار و سایر مواد هستند شروع می شود. اولین استعمال معمولا به مذاق مصرف کننده خوش می آید و این شیرینی تجربه باعث تکرار و تکرار می شود تا به مرز عادت می رسد.

وی در این زمینه اضافه می کند: ترس از تحقیر شدن و ترد شدن از جمع دوستان و مورد تمسخر و انتقاد قرار گرفتن و همنوا شدن با آنها از جمله دلایل جواب مثبت دادن به تعارف به استعمال سیگار و استعمال اولین نخ محسوب می شود.

احمدیان نقش کافی شاپ ها و سفره خانه ها را در گرایش دخترها به سیگار را پررنگ می داند و می گوید: ظهور کافی شاپ ها، سفره خانه و قهوه خانه ها در شکستن قبح سیگار و قلیان کشیدن دخترها به عنوان محیطی امن و دور از دید همگان نقش بسزایی ایفا می کند.

او با تاکید بر این موضوع که امروزه سیگار کشیدن به یک ژست اجتماعی در بین جوانان تبدیل شده است ادامه می دهد: آنچه که جای نگرانی دارد این است که سیگار کشیدن دخترها به یک الگوی رفتاری تبدیل شود که در نهایت خود یک بحران اجتماعی است . این در شرایطی است که در پس زمینه اذهان اجتماعی ما زن سیگاری و قلیانی هنجارشکن است.

این روان شناس با ابراز نگرانی از شکستن قبح استعمال زنان ایرانی اضافه می کند: در صورت شستن قبح استعمال توسط زنان احتمال اعتیاد به مواد مخدر در این گروه 10 برابر بیشتر از حالت عادی می شود. این در شرایطی است که با توجه به تفاوت در مکانیزم های رفتاری در زنان و مردان، استعداد زن های سیگاری در اعتیاد به مخدر بیشتر از مردان است و به عبارتی سهم زنان سیگاری در اعتیاد به مخدر بیشتر از مردان است.

خطر سیگار کشیدن در خانم ها

احمدیان با تاکید بر این موضوع که سیگار و قلیان کشیدن کاری خشن است و جنس ظریف دختران آمادگی اینگونه حرکت های خشن را ندارد به عوارض ناشی از استعمال دخانیات اشاره می کند و می گوید: ضعف، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و احساس گناه و مشکلات فیزیولوژیکی ناشی از دریافت مواد نیکوتین دار و مشکلات روانی از جمله عوارض استعمال این مواد است.
این کارشناس تشخیص و درمان اعتیاد و سوء مواد مصرف ادامه می دهد: بیشتر افرادی که به دخانیات و مخدر روی می آورند زمینه رفتارهای بیمارگونه داشته و یا حامل بیماری های روان شناختی هستند و این در شرایطی است که خود از آن بی خبرند.

راهش این است

احمدیان پیشنهاد می دهد: باید خانواده و نظام سلسله مراتب در خانواده ها تقویت شود ولو اینکه از زیربنای تخریب و گسست خانواده و تنزل قدرت والدین اقدام کنیم . باید به گونه ای تدبیر کنیم که آسیب های اجتماعی با تقویت نقش والدین در نظام خانواده و شیوه فرزندپذیری کاهش یابد و ریشه های اجتماعی و شبکه ای از اقوام و خویشاوندان مستحکم تر شود چرا که نظام های پرقدرت خانواده در گذشته همانند حلقه پرقدرت یکی از موانع بروز این ناهنجاری ها و آسیب ها به افراد خانواده ها بوده است.

وی در این زمینه می گوید: علاوه بر خانواده، آموزش و پرورش، نهادهای اجتماعی که در محلات فعالیت می کنند، رادیو و تلویزیون و رسانه ها با اصالت خود و توسعه فرهنگ اجتماعی سالم و فرهنگ سلامت زیستن کمک کنند که جامعه از آسیب های روانی فاصله گیرد و در کالبد گذشته خود جانمایی شود چرا که امروزه شاهد انحرافاتی در کالبد جدید هستیم.