ابلاغ قانون موافقت‌نامه بین ایران و آذربایجان

رئیس جمهوری قانون موافقت‌نامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاه های برق آبی مارازاد و اردوباد را برای اجرا ابلاغ کرد.

 این قانون در جلسه علنی روز چهارشنبه -دهم شهریورماه 1395 - مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 24 شهریورماه به تأیید شورای نگهبان رسید.

براساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، متن این قانون به شرح زیر است:

قانون موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد

ماده واحده ـ موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاه های برق آبی مارازاد و اردوباد مشتمل بر یک مقدمه و 23 ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می‌شود.

تبصره ـ در اجرای ماده(22) و (23) این موافقتنامه رعایت اصول یک‌صد و سی و نهم(139)، هفتاد و هفتم(77)، هفتاد و هشتم(78) و یکصد و بیست و پنجم(125) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.

بسم الله الرحمن الرحیم

موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد

دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان که از این پس «طرف ها» خوانده خواهند شد؛
با عنایت به توسعه روابط دوستانه میان دو کشور بر اساس احترام متقابل، تفاهم و حسن همجواری، با احترام به اصول عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، حاکمیت، احترام به تمامیت ارضی و قوانین ملی؛ با ابراز علاقه نسبت به تداوم استفاده مساوی از ظرفیت های آب و انرژی در مناطق مرزی مشترک رود ارس طبق موافقتنامه های معتبر میان دو کشور؛ با تأکید بر اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد؛ با درنظرگرفتن قرارداد ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث مرزی بین دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 24 اردیبهشت 1336 هجری شمسی برابر با 14 می 1957 میلادی؛ با تأکید بر ضرورت رعایت مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 11 آذر 1333 برابر با 2 دسامبر 1954 میلادی و اسناد و نقشه¬های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شکل خطوط مرزی مورخ 1336 برابر با 1957 و با درنظرگرفتن مفاد یادداشت تفاهم پیرامون بهره برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بیـن دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانویه 2005 و تشریفات(پروتکل های)¬ کمیسیون فنی مشترک تشکیل شده بر اساس یادداشت تفاهم مذکور در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد، در موارد زیر توافق نموده اند:

ماده1ـ طرف‌ها درخصوص مطالعه، طراحی، ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد در قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اردوباد در قلمرو آذربایجان که (از این پس «نیروگاهها» خوانده خواهند شد) با استفاده از منابع آبی رود مرزی ارس توافق نموده‌اند.

ماده2ـ طرف‌ها جهت ساخت سد، مخزن و نیروگاه مارازاد در جمهوری اسلامی ایران در محدوده میله‌های مرزی 28/3 تا 29/3 و ساخت سد، مخزن و نیروگاه اردوباد در جمهوری آذربایجان در محدوده میله‌های مرزی 26/4 تا 28/3 توافق نموده اند.

ماده3ـ طرف ها توافق نموده‌اند تا دو سد مشترک برای انحراف آب به سمت نیروگاههای مارازاد و اردوباد بر روی رود ارس احداث نمایند. سد مارازاد برای انحراف آب به سمت نیروگاه مارازاد با هزینه جمهوری اسلامی ایران و سد اردوباد برای انحراف آب به سمت نیروگاه اردوباد با هزینه جمهوری آذربایجان ساخته خواهد شد. مدیریت این دو سد به صورت مشترک خواهد بود و هر یک از طرفها هزینه های نگهداری سد مربوط به نیروگاه خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده4ـ منابع آبی مورد نیاز فعالیت نیروگاههای مارازاد و اردوباد و از منابع آبی رود ارس با رعایت موافقتنامه های معتبر بین دو طرف تأمین خواهد شد.

هر یک از طرفها با توجه به شرایط خاص، اقدامات مقتضی را در هر زمان برای ساخت نیروگاه و سدهای انحرافی در طرف خود بر اساس مفاد این موافقتنامه و بدون توافق طرف دیگر به عمل خواهد آورد.

چنانچه یکی از طرفها از حقوق خود بر اساس این موافقتنامه نسبت به طرف دیگر دیرتر استفاده نماید، این امر به هیچ وجه مانع استفاده آن طرف از حقوق خود نخواهد بود.

ماده5 ـ ساخت و بهره برداری از نیروگاهها، ساخت سدهای انحرافی و تأسیسات آن به گونه¬ای خواهد بود که هیچ گونه تغییری در خط مرز تعیین شده بین دو کشور طبق مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 1333 برابر با 1954 میلادی و اسناد و نقشه های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شکل خطوط مرزی مورخ 1336 برابر با 1957 ایجاد نگردد. پس از ساخت سدها، خط مرز رسمی دو کشور بر روی آنها مشخص خواهد شد.

درصورت هرگونه تغییر در خطوط مرزی، بستر رود بلافاصله براساس مسیرهای تعیین شده که در نقشه¬های تشریفات(پروتکل) پیوست موافقتنامه¬های مذکور در فراز اول همین ماده، با حضور نمایندگان ذی صلاح دو کشور به بستر قبلی بازگردانده و خط مرز رسمی دو کشور بر روی آب علامت گذاری خواهد شد.

پس از تشکیل مخزن پشت سدهای انحرافی، نوار مرز کنونی براساس روشهای به کار برده شده در سد ارس و سد میل مغان، روی سطح آب مشخص و علامتگذاری شده و به عنوان مرز دولتی دو کشور محسوب خواهد شد.

ماده6 ـ ساخت و بهره برداری از نیروگاههای مارازاد و اردوباد هیچ گونه تغییری در حقآبه طرفها از منابع آبی رود ارس ایجاد نخواهد نمود. بر همین اساس، طرفها از نیروگاه ها و تأسیسات آن به نحوی بهره برداری خواهند نمود که حقآبه ها در محدوده مرزی مشترک طبق موافقتنامه ها و تشریفات(پروتکل های) میان دو کشور رعایت گردد.

طرف‌ها متعهد هستند که جهت استفاده در نیروگاه ها از رود ارس منحرف می‌کنند به همان اندازه و با همان کیفیت به مسیر رود بازگردانند.

ماده7ـ مقام های صلاحیتدار طرف‌ها برای اجرای این موافقتنامه به شرح زیر می باشند:

*از طرف جمهوری اسلامی ایران: وزارت نیرو

*از طرف جمهوری آذربایجان: وزارت انرژی

ماده 8ـ طرفه ا توافق نموده‌اند مسائل مربوط به ساخت و بهره‌برداری از جمله مطالعه و طراحی نیروگاه های مارازاد و اردوباد توسط کمیسیون فنی مشترک که براساس یادداشت تفاهم پیرامون بهره‌برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بین دولت‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانویه 2005 تشکیل شده (از این پس «کمیسیون» نامیده می شود) انجام شود.

طرف‌ها در صورت ضرورت می توانند ترکیب کمیسیون را تغییر دهند و مراتب را به صورت رسمی به یکدیگر اعلام نمایند.

ماده9ـ نشست‌های کمیسیون دائمی در زمان ساخت نیروگاه‌ها، هر سه ماه یک بار و پس از اتمام ساخت، سالی یک بار و به صورت نوبه‌ای به میزبانی یکی از طرف‌ها برگزار خواهد شد. نشست های فوق العاده به درخواست هر یک از طرف ها برگزار می‌گردد. این نشستها به میزبانی طرف درخواست کننده برگزار می‌گردد.

ماده10ـ وظایف کمیسیون به شرح زیر می‌باشد:

ـ تکمیل بررسی طرح‌های ساخت؛

ـ نظارت بر روند ساخت، حفاظت و بهره‌برداری از سدها و شبکه (کانال) های انتقال به نیروگاه‌ها؛

ـ تهیه قواعد بهره‌برداری و حفاظت از سدها و نیروگاهها و در صورت لزوم دستورالعمل ها وسایر اسناد مورد نیاز؛

ـ محافظت از کیفیت آب و بوم شناسی رود و تهیه جدول استفاده از آب و همکاری میان طرفها به شکل مستمر درباره دبی آب منتقل شده به نیروگاه ها؛

ـ بررسی تکمیل ساخت سدها و نیروگاهها و اعلام تاریخ آغاز بهره‌برداری از آن‌ها؛

ـ بررسی مشکلات فنی احتمالی که در آینده بروز خواهد نمود و ارائه پیشنهادهایی درباره حل آن‌ها؛

ـ تعیین میزان خسارات وارده به طرفها بر اثر ساخت سد و محدوده آب گرفتگی؛

ـ انجام سایر امور مربوط به ساخت و بهره‌برداری از سدها و نیروگاه‌ها

ماده11ـ هر یک از طرف‌ها هزینه های مربوط به ساخت، حفاظت، بهره برداری و تعمیر نیروگاه، تجهیزات و تأسیسات در قلمرو خود را پرداخت خواهد نمود.

ماده12ـ خسارت وارده بر اثر ساخت سدها، نیروگاه‌ها و استغراق اراضی پس از تعیین و تأیید آن توسط کمیسیون از سوی طرف واردکننده خسارت، به طرف خسارت دیده پرداخت خواهد شد.

ماده13ـ به منظور طراحی، ساخت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری سدها، محدوده مشترک توسط کمیسیون تعیین گردیده و ایمنی این محدوده توسط طرفها تأمین خواهد شد.

مقررات مربوط به ورود کارکنان، روش‌های فنی، تجهیزات و مصالح در محدوده مشترک در زمان ساخت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری، توسط مرزبانان دو طرف به طور مشترک تعیین خواهد شد.

ماده14ـ به منظور پیش بینی حوادث غیرمترقبه طبیعی(سیل، زلزله و غیره) و غیرطبیعی (آتش سوزی، انفجار، ریزش سازه ها و غیره) احتمالی در مخزن ها و نیروگاه‌ها و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اقدامات ضروری در مورد تأثیرات منفی و اطلاع رسانی به مردم، هماهنگی لازم برای موارد فوق از طریق ایجاد سامانه هشدار و پایش فعال انجام خواهدشد. برنامه اقدام مشترک تهیه و با نظارت کمیسیون اجراء خواهد گردید.

ماده15ـ طرف ها، مسئولیت حفاظت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری از نیروگاه و سدهای انحرافی، مخزنها، تجهیزات و بناهای موجود در قلمرو خود را برعهده دارند و از انجام هر اقدامی که به بهره برداری عادی نیروگاه خللی وارد کند، اجتناب خواهند نمود.

ماده16ـ طرف‌ها می‌توانند براساس توافق متقابل، نسبت به تبادل انرژی آبی از طریق نیروگاه‌ها اقدام نمایند.

ماده17ـ طرف ها جهت تسهیل در ساخت نیروگاه‌ها می‌توانند از فرصت‌های فنی یکدیگر در چهارچوب قوانین دو کشور استفاده نمایند.

ماده18ـ طرف‌ها حق برداشت آب از سدهای انحرافی، مخزنها، آب بَر(کانال) ها، نیروگاه‌ها و آب بَر (کانال) برگشت آب به رود ارس را جز برای اهداف مندرج در این موافقتنامه ندارند.

ماده19ـ طرف ها از انجام هر فعالیتی که باعث آلودگی آب رود ارس در محدوده نیروگاه‌ها، سدهای انحرافی و مخزن‌ها می شود جلوگیری خواهند نمود و اجازه کاهش ظرفیت خودپالایی رود در پایین دست را نخواهند داد. در صورت آلوده شدن رود ارس در نتیجه¬ ساخت و بهره برداری از نیروگاه‌ها و مخزن‌ها و سدهای انحرافی توسط یکی از طرف‌ها، طرف مذکور آلودگی را رفع و خسارات وارده را پس از تعیین توسط کمیسیون جبران خواهد کرد.

ماده20ـ طرف ها، آبگیری مخزن ها را پس از پاکسازی بستر رود، انجام عملیات زیست محیطی، آماده سازی محدوده آبگیری و تأیید آن توسط کمیسیون، شروع خواهند نمود.

ماده21ـ طرف‌ها بدون اطلاع یا اخذ موافقت کتبی طرف دیگر، بهره‌برداری از نیروگاه را به طور کلی یا جزئی به کشور ثالث واگذار نخواهند کرد.

ماده22ـ هرگونه اختلافی که ممکن است از اجراء یا تفسیر این موافقت‌نامه ناشی شود، از طریق مذاکره و رایزنی بین طرفها حل و فصل خواهد شد.

ماده23ـ این موافقتنامه برای مدت نامحدود منعقد شده است و از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی توسط طرف‌ها مبنی بر تأیید تکمیل تشریفات داخلی مربوط به خود برای لازم الاجراء شدن این موافقتنامه، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.

این موافقتنامه از طریق توافق کتبی میان طرف‌ها قابل اصلاح خواهد بود. اصلاحیه‌ها طبق فراز اول این ماده لازم الاجراء خواهد شد.

این موافقتنامه در یک مقدمه و بیست و سه ماده در شهر تهران در تاریخ 20 فروردین ماه 1393 هجری شمسی برابر با 9 آوریل 2014 میلادی در دونسخه اصلی به زبان‌های فارسی، آذربایجانی و انگلیسی که تمامی آن‌ها دارای اعتبار یکسان می باشند، تنظیم گردید در صورت اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.

از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران: وزیر نیرو، حمید چیت چیان

از طرف دولت جمهوری آذربایجان: وزیر اقتصاد و صنایع، شاهین مصطفی اف