شکل گیری روابط عاشقانه در فضای مجازی

  امروزه و با روی کار آمدن فضای مجازی زندگی انسان‌ها دچار تغییراتی شده است. از خریدهای اینترنتی تا روابط پیچیده‌ای که در این دنیای مجازی شکل می‌گیرد. در گذشته «چَت‌روم» های شبکه های پیام‌رسان «یاهو مسنجر» دارای کاربران زیادی بود که در آن افراد با یکدیگر آشنا می‌شدند؛ این مقوله تنها به تبادل اطلاعات نوشتاری ختم نشده و با تبادل عکس و با داشتن یک «وبکم» حتی به تبادل ویدئوهای شخصی نیز رسید. مقوله‌ای که با افزایش برنامه‌های نرم افزاری وایبر، تلگرام، وی‌چت و فیسبوک و ... رنگ تازه‌ای گرفت که می‌توان آن را «عشق های مجازی» نامید چرا که بسیاری از آن ها به ازدواج طرفین ختم شده است.

نامه نگاری های عاشقانه در دهه هفتاد با آمدن اینترنت جنبه مجازی پیدا کرد و دوست‌یابی ها در دهه هشتاد و نود با پیشرفت تکنولوژی رنگ جدیدی به خود گرفت. چَت کردن یکی از کارهای روزانه ما شده است. تلفن همراه به دست می‌گیریم و در تاکسی، اتوبوس، خانه و محل کار به صحبت با دیگران می‌پردازیم. افرادی که شناسایی ما از آن‌ها از صفر تا صد است؛ یکی از اعضای خانواده‌مان و یا یک فرد غریبه که هیچ اطلاعاتی از او نداریم.

پایگاه‌های مجازی مختلف اعم از یاهو، گوگل، مایکروسافت و بسیاری از شبکه های مجازی امروزه به دنبال این هستند که نرم افزار خود را ارتقاء داده تا روابط اینترتی را نزدیک و نزدیک‌تر کنند. بسیاری از روابط دوستی و حتی همسریابی ها نیز در دهه اخیر از این طریق انجام می‌شود. در این میان به گفته کارشناسان حوزه فضای مجازی، دختران بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند. از کلاهبرداری‌های تصویری و انتشار تصاویر و یا تهدید به آن تا کلاهبرداری‌های احساسی زیادی که در این بین انجام می‌شود. با وجوداین تمایل دختران به دلیل احساس خطر در ملاقات‌های حضوری با جنس مخالف، بیشتر از پسران است. ترجیح دختران این است که روابط خود را بیشتر معطوف به اینترنت کنند. روابطی که به عقیده بسیاری شانس به نتیجه رسیدن آن پنجاه و پنجاه است.

عشق های مجازی یک هنجار اجتماعی نیست

نادر صادقیان، جامعه شناس در این باره می گوید: «فرآیند رابطه های مجازی یه سری فرآیند فزاینده است که نمی توان آن را کامل دانست. موضوع رابطه های عاشقانه مجازی یک مسئله اجتماعی است که می توان با دانستن آمارها اطلاعات زیادی از آن استخراج کرد. نکته قابل تاکید این است که این موضوع یک مسئله اجتماعی بوده و نمی توان نام هنجار را روی آن گذاشت.»

وی با اشاره به این موضوع که در سال های اخیر و با افزایش کاربران شبکه های اجتماعی بر شمار اینگونه روابط افزوده شده است، می افزاید: «ضعف در اقتصاد خانواده ها و همچنین بعد های فرهنگی و اجتماعی به طور مستقیم بر این موضوع تاثیر دارد. باید توجه داشته باشیم که بسیاری از روابطی که بطور سنتی به ازدواج ختم می شود نیز در دهه کنونی با عدم موفقیت همراه بود که آمار بالای طلاق در کشور شاهد این موضوع است. با وجود این موضوع سوالی که مطرح می شود این است که سرنوشت عشق های مجازی چه خواهد شد؟»

جذابیت های کاذب نوشتاری و تصویری

براساس اطلاعات موجود بیش از 40 میلیون کاربر در شبکه پیام رسان تلگرام فعالیت دارند. فعالیت هایی که دوستی های موقت زیادی را به وجود آورده و بسیاری از آن ها نیز منجر به کلاهبرداری شده است. هرچند نمی توان از ازدواج های شکل گرفته از این طریق چشم پوشید. یک کاربر فضای مجازی که تاریخچه حضور خود در فضای اجتماعی و دوستی را حدود 15 سال می داند در ارتباط با رابطه های شکل گرفته خود در فضای مجازی به «ابتکار» می گوید: «در گذشته فضای اجتماعی کشور به این حد آزادانه نبود. پسر و دختر به راحتی نمی توانستند با یکدیگر رابطه برقرار کنند. این بود که با روی کار آمدن اینترنت و کانال های ارتباطی همچون Yahoo360 و Orkuافراد زیادی به این شبکه ها پیوسند.»

به عقیده این کابر بیشتر جذابیت های نوشتاری و تصویری باعث جذب نفرات به این شبکه ها می شد؛ ارتباط هایی که به عنوان «لانگ دیتانس» و یا همان روابط از راه دور و از طریق خطوط مجازی رخ می داد نیز شکل تازه ای در آن دوران به خود گرفت.

این کاربر می افزاید: «اقشار مختلفی در این فضا حضور دارند که بی پروا به ارائه پیشنهاد می پردازند و به گونه ای باعث می شود که حریم شخصی افراد پایمال شود.»

او می گوید: «جذابیت های نوشتاری موجب می شود اینگونه فکر کنیم که شخصی که در آن طرف خط مجازی قرار گرفته فرد باشخصیتی است و یا ارائه چند عکس تصور زیبایی شخص را القا کند.»
باتوجه به خبرهای حوادث و کلاهبرداری هایی که در فضاهای مجازی صورت می گیرد، نیاز های مالی و حتی جنسی در این میان از همه پرنگ تر هستند. از هتک حیثیت تا تهدید به انتشار عکس اشخاص و بسیاری دیگر از نتایج بسیاری از روابط مجازی عنوان می شود.

صادقیان در ادامه گفت و گو با خبرنگار اجتماعی «ابتکار» می افزاید: «بیشتر افرادی که وارد این حیطه از روابط می شوند، کمبود های در زمینه هایی اقتصادی و اجتماعی خود دارند. به عبارت دیگر غرایزی وجود دارد که فرد به دنبال تامین آن است.»

این جامعه شناس گفت: «بسیاری از افراد که نوعی ناپختگی و درک ناقصی از زندگی در جامعه کنونی دارند درگیر این نوع روابط می شوند که در بسیاری از موارد به نتایج بدی منجر می شود که به ضرر خود شخص است.»

صادقیان عدم اعتماد به نفس افراد و علی الخصوص در دختران جامعه را از دلایل تمایل به ایجاد روابط مجازی می داند. او می گوید: «آگاه سازی در این رابطه به عهده پلیس و رسانه ها است. کتمان آسیب های مربوط به این موضوع دردی را دوا نمی کند بلکه با آموزش های صحیح می توان از همین روابط اینترنتی نیز نتایجی معقول و قابل استناد حاصل کرد.»