مخالفت دولت یازدهم با پروژه پرهزینه اعزام انسان به فضا

دکتر فتح الله امی، مشاور پژوهشی سازمان فضایی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس که در میزگرد

فضانورد ایرانی در حاشیه چهارمین نمایشگاه ملی توانمندی‌های صنایع هوایی و فضایی ایران سخن می‌گفت با بیان این که با توجه به پیشتازی کشورهایی مثل آمریکا و روسیه و چین در این حوزه نمی توانیم جایگاهی میان کشورهای پرتاب کننده داشته باشیم، اظهار داشت: در سال 88 پروژه‌ای را تحت عنوان پروژه پرتاب انسان به فضا به صورت همزمان به دو دانشگاه صنعتی خواجه نصیر و تربیت مدرس ارائه کردیم که هر دو دانشگاه در سال 89 پروژه را به اتمام رساندند که طی آن نتایج یکسانی را به دست آوردند.

مشاور پژوهشی سازمان فضایی افزود: براساس تحقیقات صورت گرفته توسط این دو دانشگاه، 14 سال طول می کشد تا بتوانیم انسان را به فضا پرتاب کنیم و هر دو دانشگاه به این نتیجه رسیدند که زیرساخت‌های این پروژه نیازمند 10 میلیارد دلار هزینه است. همچنین اجرای خود پروژه براساس بررسی دانشگاه تربیت مدرس 2.7 میلیارد دلار و براساس ارزیابی دانشگاه خواجه نصیر 3.2 میلیارد دلار هزینه در پی خواهد داشت که گزارش‌های تهیه شده توسط دو دانشگاه به رییس جمهور وقت نیز ارائه شده بود.

وی با بیان این که دولت جدید در شرایط کنونی کشور معتقد به پیگیری این پروژه نیست، اظهار داشت: در حال حاضر شرایط کشور به نحوی است که هم دولت و هم مجلس در زمینه این پروژه به ما جواب منفی می‌دهند. به عنوان نمونه زمانی که این بحث را با مجلس عنوان کردیم پاسخ شنیدیم که با وجود صد هزار میلیارد تومان کسری یودجه نمی‌تواند بودجه‌ای را به پروژه‌ پرتاب انسان به فضا اختصاص دهد.

امی با اشاره به تست اولین موشک ایران در سال 70 گفت: این موشک که تحقیقاتش از سال 65 آغاز شده بود 13.5 تن تراست داشت و در حال حاضر با گذشت 22 سال از آن موقع توانسته‌ایم که تراست خود را از 13.5 تن به 32 تن افزایش دهیم و درواقع تنها 20 تن آن را ارتقا داده‌ایم.

به گفته وی، برای پرتاب انسان به فضا نیازمند به 400 تن تراست هستیم و در واقع باید از 32 تن به 400 تن تراست برسیم.

وی با طرح این سوال که در شرایطی که طی 22 سال تنها توانستیم 20 تن ارتقای تراست داشته باشیم با وضع اقتصادی فعلی چگونه می توانیم تراست خود را به 400 تن ارتقا دهیم، گفت: نباید در زمینه پروژه پرتاب انسان به فضا برای مردم خود توقع ایجاد کنیم؛ بلکه در وهله اول باید نیازهای موجود کشور در زمینه ماهواره‌ها را رفع کنیم و موبایل‌های خود را با ماهواره‌های موجود پوشش دهیم و در مرحله بعد وارد بحث پرتاب انسان به فضا شویم.

امی با اشاره به برگزاری هشت جلسه در سازمان فضایی گفت: در آنجا نیز عنوان کردم که برای پرتاب انسان به فضا نیازمند توان تکنیکی و بنیه اقتصادی هستیم و در واقع پرتاب انسان با پرتاب موجود زنده متفاوت است.

وی در پایان تاکید کرد: باید آهسته آهسته و گام به گام در این مسیر حرکت کنیم تا بتوانیم به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی دست یابیم.

محمد ابراهیمی، مدیر پروژه اعزام انسان به فضا هم طی سخنانی در این نشست با بیان این‌که کشور چین حدود 30 تا 40 سال برنامه اعزام انسانش به فضا به طول انجامید گفت: کشور ما نیز با توجه به بلوغ جوانانش می‌تواند این برنامه را در زمانی کوتاه‌تر به دست آورد اما باز در این مسیر راهی طولانی دارد.

مدیر پروژه اعزام انسان به فضا با بیان این‌که پروژه پرتاب انسان به فضا هزینه‌ای بالایی را در برخواهد داشت گفت: باید گام‌ها را آهسته برداریم. درمرحله اول بحث اعزام موجود زنده و فضانورد به زیر مدار مطرح است که این بحث نیازمند 800 میلیارد تومان بودجه است و در مراحل باید وارد بحث مدارگرد شویم.

وی با بیان این‌که در سال جاری 145 میلیارد تومان بودجه به طرح اعزام موجود زنده و فضانورد به زیر مدار توسط دولت اختصاص یافت گفت: مجلس نیز با این بودجه موافقت کرد ولی به دلیل شرایط اقتصادی سخت این بودجه تخصیص نیافت.

وی با اشاره به آخرین جلسه صورت گرفته با شریعتمداری معاون توسعه ریاست جمهوری گفت: ایشان به ما عنوان کردند که هر قولی در دولت گذشته در بحث اعزام انسان به فضا داده شده است ما به این قول پایبند هستیم و اگر بودجه‌ی ذکر شده امسال تخصیص نیابد تلاش می کنیم تا سال آینده آن را در اختیارشان قرار دهیم.

ابراهیمی با تاکید بر این‌که پروژه اعزام انسان به فضا مایه اقتدار ملی بوده و باعث توسعه علمی کشور می‌شود گفت: براین اساس انتظار داریم تا همه بخش‌ها دراین زمینه حمایت کنند.

در ادامه این میزگرد، علی اکبر گل‌رو، عضو هیات علمی گروه حقوق هوافضا پژوهشگاه هوافضا نیز طی سخنانی با بیان این‌که با بحث‌های مطرح شده به نظر می رسد اعزام فضانورد به فضا منتفی است و اعزام به زیر مدار خواهد بود به اعتبارات پژوهشی سالانه کشور اشاره کرد و گفت:‌ اگر میزان اعتبارات پژوهشی ایران را سالانه 3.5 میلیارد دلار در نظر بگیریم و تنها یک میلیارد تومان آن را صرف پروژه اعزام انسان به فضا کنیم در واقع 30 درصد اعتبارات صرف پروژه اعزام انسان به فضا خواهد شد.

وی با مقایسه ایران با سایر کشورهای جهان در بحث فضانوردی گفت: به غیر از کشور ایران تمامی کشورهای دیگر یک ماهواره در فضا دارند ولی ایران فاقد ماهواره است همچنین سه کشور چین، روسیه و آمریکا دارای فضانورد نیز می‌باشند.

به گفته گل‌رو، در اروپا 500 میلیون یورو صرف تربیت فضانوردان می شود که به ایستگاه بین المللی فضایی اعزام می‌شوند و کشور ایران نیز با وجود آن که از کشورهای فعال پرتاب کننده به شمار می رود اما بعید است با این 3.5 میلیارد دلاری که صرف بودجه پژوهشی می شود بتوان برای پروژه پرتاب انسان به فضا سرمایه‌گذاری کرد.

همچنین محمود کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر نیز طی سخنرانی دراین مراسم با بیان این‌که بحث پروژه پرتاب انسان به فضا به نوعی یک اقتدار ملی است به جایگاه حوزه فضانوردی در اسناد بالادستی کشور اشاره کرد و گفت: در این زمینه باید متناسب با فرایند بومی سازی فن‌آوری های فضایی و دانش آن در کشور ساماندهی‌هایی صورت گیرد و در راستای ارائه خدمات فضایی پایدار تمرکز باید بر روی بومی سازی فرآوری‌های فضایی باشد.

وی همچنین بر تدوین اهداف کلان فضایی در افق 1404 مبتنی بر اسناد بالادستی تاکید کرد.

در خاتمه این مراسم، ابراهیمی رییس پژوهشکده سامانه‌های هوافضا با تاکید بر این‌که اعزام پروژه انسان به فضا براساس اسناد بالادستی وظیفه ما به شما می رود گفت: با علم به تمامی مشکلات موجود ما باید با گام بندی و فازبندی این پروژه را دنبال کنیم. این که بودجه کشور چه میزان است و ما نیز چه میزان توانمندی داریم باید مورد بررسی قرار گیرد تا در جهت این پروژه حرکت کنیم و در ابتدا در بخش موجودات کوچک، بزرگ، اعزام زیر مدار و ... درنهایت نیز بحث پروژه اعزام انسان به فضا مورد پیگیری قرار گیرد.