مسعود ده نمکی: شرمنده مخاطب نیستم

 کارگردان رسوایی ۲ گفت: شرمنده مخاطب نیستم، زیرا عقب‌تر از زمان خود نبودم و روزی که احساس کنم حرفی برای گفتن ندارم، فیلم نمی‌سازم.

چهارمین روز برگزاری جشنواره بین‌المللی مقاومت، کارگاه انتقال تجربه با حضور مسعود ده‌نمکی برگزار شد.

در این کارگاه، ده‌نمکی با مطرح کردن شرایط سخت ساخت فیلم در حوزه جنگ گفت: بهتر است برای انتقال تجربه بیشتر و مناسب‌تر به نسل جوان از کارهای جنگی پشت صحنه‌های قوی ساخت تا بتوان در کارگاه‌ها به صورت عملیاتی و اجرایی مخاطبان اصلی کارگاه‌ها را همراه کرد و انتقال تجربه به درستی صورت گیرد.

وی درباره ایده ساخت اخراجی‌های یک گفت: زمانی که جنگ به اتمام رسید و پرونده جنگ بسته شد، من 6 ماه در جبهه‌های جنگ باقی ماندم و احساس می‌کردم صدام ما را بازی می‌دهد، زمانی که در قطار نشستم و به تهران بازگشتم، تصمیم گرفتم درباره افرادی که در جنگ دیدم، یا بنویسم و یا به تصویر بکشم. در آن دوران مجبور شدم نشریه منتشر کنم و وقایع آن روز را در نشریه ارائه دهم. در همان زمان ایده اولیه را با چند کارگردان مطرح کردم، اما دیدم تمایلی برای ساخت وجود ندارد، تصمیم گرفتم همانطور که جنگیدیم، فیلم هم بسازم.

وی ادامه داد: متأسفانه در فیلم‌های جنگی، عراقی‌ها را به گونه‌ای نمایش دادیم که جنگ هشت ساله‌مان زیر سؤال برود و از واقعیت دور باشد. سرباز عراقی بعد از هفت سال تجربه (سربازی) به مرحله جندی و درنهایت جیش‌الشعبی می‌رسد، پس کاملاً با تجربه به نبرد آمده بود.

کارگردان اخراجی‌ها ادامه داد: باید به درستی افراد جنگ از جمله افرادی که مثل حاجی، لات، پاپتی و... که جنگ، ترس و شجاعت را تجربه کردند، به درستی روایت می‌شد. شوخی‌هایی که در جنگ وجود داشت، در خاطرات افراد منتشر شده، اما همان زمان اگر می‌خواستیم این شوخی‌ها را تصویر کنیم، با ممانعت روبه‌رو می‌شدیم.

* براساس وظیفه وارد عرصه‌های مختلف شدم/ برای اصلاح جامعه باید به معنویت و اخلاق بازگردیم

وی در ادامه برای حضورش در حوزه فیلمسازی گفت: من در همه عرصه‌ها همانگونه که یاد گرفته بودم جای خالی را پر کردم، روزنامه‌نگار نبودم، نشریه منتشر کردم، فیلمساز نبودم، مستند فقر و فحشا ساختم، عملاً براساس وظیفه کار انجام دادم و به بهترین شکل سعی کردم با مخاطبم در هر عرصه‌ای ارتباط برقرار کنم و کار تکراری دیگران را انجام نمی‌دهم. صریح‌ترین مستند را ساختم و در رسوایی 2 صریح‌ترین نقد را به جامعه فرضی ارائه دادم که اگر درست به فیلم توجه کنیم، خواهیم دید صریح‌ترین نقدها را در آثارم ارائه داده‌ام و در رسوایی 2 به این مهم می‌رسیم؛ برای اصلاح جامعه باید به معنویت و اخلاق بازگردیم.

مسعود ده‌نمکی در ادامه کارگاه، تأکید کرد: برای اینکه بتوانیم به درستی مفهوم دفاع را ارائه دهیم، نسل جدید باید با پژوهش و تحقیق به دفاع مقدس نزدیک شوند، تنها با دیدن چند فیلم جنگی که برخی از آنها مضامین ضدجنگ هم دارند نمی‌توان در این حوزه موفق عمل کرد. این حوزه به رؤیاپردازی و تخیل نیاز ندارد، ما هنوز قهرمانان جنگ‌مان زنده هستند و نیازی به تخیل نیست.

وی در ادامه به طرح رد شده اخراجی‌های 2 در انجمن سینمای ایران و دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: در همین انجمن، طرح اولیه اخراجی‌های 2 را رد کردند، به این دلیل که تخیلی است، در حالی که دوستان اطلاع دقیقی نداشتند، در سال 64 هواپیمایی ربوده شد و اخراجی‌های 2 کاملاً براساس واقعیت بود، یا برخی معتقدند اردوگاه اخراجی‌های 2 به واقعیت نزدیک نیست، در حالی که کاملاً براساس تحقیقات میدانی اردوگاه طراحی شد و لباس‌های اسرا در جنگ 10 مدل بود.

وی در ادامه به همه عزیزانی که علاقه دارند در سینمای جنگ حاضر شوند توصیه کرد برای صحنه‌های جنگی از استوری‌برد استفاده کنند و تأکید کرد: اخراجی‌ها را به صورت کامل با استوری‌برد سرصحنه رفتم و برای اخراجی‌های 2 صحنه‌های جنگی را استوری‌برد طراحی کردیم، زیرا نمی‌توان ریسک کرد. حتماً باید با دکوپاژ سر صحنه رفت و این را برای اولین‌بار می‌گویم و صحنه‌های جنگی معراجی‌ها از 8 دوربین استفاده کردیم تا بتوانیم به ریتم درست برسیم و صحنه‌های درستی را خلق کنیم.

* معراجی‌ها با 8 دوربین فیلمبرداری شد

ده‌نمکی به تفاوت رمان و فیلمنامه اشاره کرد و گفت: هر رمان‌نویسی می‌تواند فیلمنامه نویس باشد، زیرا رمان، زبان تفصیل است، اما فیلمنامه زبان اجمال. همین جا این نکته را یادآور می‌شوم، ایده اولیه فیلمنامه مهم است، اما فیلمنامه باید به صورت اجرایی و تولیدی نوشته شود. مدیریت فرهنگی باید به گونه‌ای عمل کند تا ماشین‌های آن دوران (پیکان، ژیان، رنو) اوراق نشود، بلکه برای ارائه هر چه بهتر واقعیت انقلاب و جنگ در جایی نگهداری شود.

* برای رسیدن به فروش اخراجی‌های 2 فیلم باید 45 میلیارد بفروشد

وی در ادامه به فروش فیلمهایش اشاره کرد و گفت: در طول این سالها مخاطب فیلم‌های من توانست با آثار ارتباط برقرار کند و اخراجی‌های 2 در سالی که اکران شد با 4 میلیون و 500 هزار مخاطب ارتباط برقرار کرد، با بلیت 2 هزار تومانی اگر این روز بخواهد به مخاطب اخراجی‌ها دست یابد، باید 45 میلیارد تومان بفروشد. مخاطب سینمای من مخاطبی است که مفاهیم ارزشمند انقلاب و دفاع مقدس را در قالب‌های مختلف (کمدی و جدی) دنبال می‌کند. در اخراجی‌های 1 تلخ‌ترین صحنه‌های جنگ را می‌بینیم. در معراجی‌ها عملیات ایذایی کربلای 4 و شهادت غواص‌ها که خشن‌ترین صحنه‌های جنگ است را شاهدیم. سعی کردم زبان جدی و کمدی را در کنار هم قرار دهم که از سخت‌ترین کارهاست. نمایش جنگ سخت‌ترین ژانر سینماست و در کنارش کمدی، تراژدی را به نمایش گذاشتن، سخت‌تر از گونه‌های دیگر سینماست.

کارگردان فیلم رسوایی‌های 2 گفت: برای اینکه سر صحنه فیلم‌های جنگی برویم باید وصیتنامه بنویسیم، زیرا امکانات فعلی بسیار خطرپذیر است. بچه‌های جلوه های ویژه، کارگردان و بازیگران ریسک بزرگی می‌کنند که در آثار جنگی حاضر می‌شوند. زیرساخت را باید نظام فراهم کند تا در شرایط امن بتوانیم آثار درخور توجه بسازیم. سینمای جنگ را نمی‌توان با جلوه‌های ویژه کامپیوتری باورپذیر ساخت. اگر اینگونه به شما سفارش دهند، حتماً کار و صحنه‌های جنگی کارتونی می‌شود.

وی در ادامه به جلوه‌های ویژه رسوایی‌های 2 اشاره کرد و گفت: در رسوایی‌های 2 با همت و تجربه کارشناسان ایرانی صحنه‌هایی را ساختیم که داوران نتوانستند آن را با واقعیت و مستند تشخیص دهند و جایزه را به فیلمی دادند که جلوه‌های ویژه چندانی نداشت.

وی در خاتمه به این مهم اشاره کرد اگر خداوند بخواهد عزت دهد، هر چقدر تلاش کنند فرد به زمین نمی‌خورد. لطف خداوند را بعد از سال‌های جنگ بیشتر دیدم. سال 67 پرمخاطب‌ترین مجله را منتشر کردم، بعد فقر و فحشا را ساختم که در آن سال 10 میلیون نسخه قاچاق شد و همه اعتبارم را برای عدالتخواهی، اسرا، بچه‌های دفاع مقدس، حاجی گرینوف‌ها که ارزش‌های مملکت را به باد می‌دهند، هزینه کردم. در شرایطی که دست به دست هم دادند که رسوایی 2 دیده نشود، مخاطب آن را دید. در مقابل مخاطب شرمنده نیستم، زیرا عقب‌تر از زمان خود نبودم. روزی که احساس کنم حرفی برای گفتن ندارم فیلم نمی‌سازم.