آنچه در اجلاس امسال - برخلاف سال‌های گذشته و با وجود تلاش‌های فراوان برخی کشورها - دیگر در فهرست دغدغه‌ها و «معضلات بین‌المللی» قرار ندارد، موضوع «بحران هسته‌ای» و مسأله‌ای به نام ایران است.
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم رضا نصری کارشناس مسائل بین‌المللی نوشت:اگر از منظر «جهانی» به اجلاس مجمع عمومی سازمان‌ملل نگاه کنیم، خواهیم دید که فضای حاکم بر اجلاس امسال بشدت متأثر از چند رویداد مهم است: یکی بحران سوریه و تحولات پیرامونی آن؛ یکی بحران «پناهندگان» و چالش‌های «انسانی» مرتبط با آن؛ یکی بحران رشد جریان‌های راستگرا و ناسیونالیست افراطی در جوامع غربی (از جمله در بریتانیا که با مسأله برگزیت نمود پیدا کرد؛ و در خود امریکا که با رشد جریان متصل به دونالد ترامپ قابل مشاهده است)؛ یکی مسأله ثبات خاورمیانه که با موضوع تروریسم عجین است؛ و دیگری موضوع انتخابات قریب‌الوقوع ایالات متحده امریکا که می‌تواند بزودی تأثیر مهمی بر آرایش اتحادها و دینامیسم بین‌المللی داشته باشد.
آنچه در اجلاس امسال - برخلاف سال‌های گذشته و با وجود تلاش‌های فراوان برخی کشورها - دیگر در فهرست دغدغه‌ها و «معضلات بین‌المللی» قرار ندارد، موضوع «بحران هسته‌ای» و مسأله‌ای به نام ایران است.
این وضعیت جدید از دو جهت برای ایران بسیار حائز اهمیت است: اول اینکه در اجلاس امسال، نمایندگان و مقامات کشور به عنوان «حلال مشکلات» و «جزیی از راه‌حل» مورد رجوع و رایزنی سایر کشورها قرار خواهند گرفت و این جایگاه می‌تواند به تنهایی فرصت‌ها و اهرم‌های جدیدی برای کشور فراهم آورد؛ و دیگر اینکه خروج ایران از کانون بحران بین‌المللی، این فرصت را به دیپلمات‌های کشور خواهد داد تا نیرو و تمرکز بیشتری را برای رسیدگی به مسائل واقعی، فوری و «ملی» ایران معطوف کنند.
به‌عنوان مثال، در اجلاس امسال یکی از مسائلی که مقامات کشور - در کنار مسائل کلان منطقه‌ای و بین‌المللی - فرصت طرح آن را خواهند داشت، موضوع سلب «مصونیت قضایی» ایران در دادگاه‌های ملی امریکا و کاناداست که تا به حال منجر به مصادره قریب به دو میلیارد دلار از دارایی‌های کشور شده است. این موضوعی است که پیش از این وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل از آن به تفصیل سخن به میان آورده و متعاقباً در دیوان بین‌المللی دادگستری (دادگاه لاهه) نسبت به آن اقدام کرده بود. این روزها، به دلیل جایگاه جدید کشور، مقامات ایران فرصت و مجال طرح این موضوع را از تریبون مجمع سازمان ملل - یا در مذاکرات حاشیه‌ای این اجلاس - خواهند داشت. موضوع دیگر، بحث وضعیت «برجام» و انتظارات ایران از طرف مقابل برای بهینه‌سازی شیوه اجرای این معاهده بین‌المللی است. در این راستا، حضور در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل امسال، فرصت مناسبی است تا دیپلمات‌های کشور نسبت به شکستن «فضای روانی» حاکم بر سرمایه‌گذاران خارجی و اِعمال فشار به دولت ایالات متحده برای اجرای صحیح تعهدات خود اقدام کنند.
موضوع بعدی - که مستقیم به منافع ایران در منطقه باز می‌گردد - مسأله تنش میان ایران و عربستان سعودی است. دکتر ظریف، پیش از عزیمت به نیویورک، مقاله مهم و کم‌نظیری در نشریه نیویورک تایمز منتشر کرد که بواسطه آن زمینه مناسبِ رسانه‌ای و روانی برای طرح مسائل بنیادی میان دو کشور - از جمله نقش وهابیت در ایجاد و ترویج تروریسم - فراهم شد. حال، وزیر امور خارجه و رئیس جمهوری ایران فرصت دارند تا از فضای ایجاد شده برای کشاندن عربستان سعودی به کانون توجه بین‌المللی، اِعمال فشار دیپلماتیک و سیاسی به این کشور و سپس زمینه‌چینی برای تأمین خواسته‌های ایران بهره‌برداری کنند.
در این راستا، موضوع حادثه منا، پیشنهاد تشکیل یک کمیسیون حقیقت‌یاب و دریافت غرامت برای خانواده قربانیان؛ موضوع «حج» و تبعات حقوقی، معنوی و شرعی محروم کردن ایرانیان و سایر شیعیان از زیارت خانه خدا؛ موضوع حمایت عربستان‌سعودی از گروه‌های تروریستی و معاند ایران (مانند گروه رجوی)؛ موضوع «جنایات جنگی» عربستان سعودی در یمن و سوریه؛ موضوع مسئولیت عربستان‌سعودی در قبال خشونت‌های بی‌رویه گروه‌های مورد حمایت آن؛ و موضوع فروش سلاح به عربستان سعودی با وجود نقش مخرب آن در نقض قوانین جنگ و ترویج تروریسم؛ همگی از مسائلی هستند که دیپلمات‌های ایرانی می‌توانند از آن - با قدرت مانور بیشتری نسبت به سال‌های گذشته - برای فشار به رژیم آل سعود و تأمین منافع ملی استفاده کنند.
موضوعات ضروری دیگری که امسال از جانب ایران قابل طرح است، مسأله همکاری‌های بین‌المللی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر از مسیر افغانستان به اروپا؛ موضوع توافق برای بازگشت پناهندگان ایرانی به کشور؛ موضوع اصلاح قانون ویزای امریکا برای اروپایی‌هایی که به ایران سفر می‌کنند؛ مسأله حقوق اساسی شهروندان ایرانی تبار در کشورهای غربی؛ و مسأله آینده برجام در پس‌ِ انتخابات امریکا و یافتن راهکارهای مناسب برای حُسن اجرا و تداوم این معاهده بین‌المللی است. به واقع، امسال که غبار بحران هسته‌ای فرونشسته و ایران از کانون معضلات بین‌المللی خارج شده است و حال که موضع تدافعی گذشته کشور - که بیش از هر چیز مبتنی بر ضرورت «مدیریت بحران» بود - به یک موضع عاملانه تغییر یافته است، دولت روحانی فرصت دارد تا از سازوکارها و همکاری‌های بین‌المللی برای حل و فصل مسائل فوری و ملی - که در امنیت و کیفیت زندگی مردم تأثیر مستقیم دارد - استفاده کند. ایجاد این فرصت خود گام مهمی بود. حال وقت بهره‌برداری است.
ارسال نظر
