بررسی هزینه‌های تحصیل برای خانوارهای ایرانی

براساس بررسی‌ها، با هر میزان افزایش هزینه‌های تحصیلی در جامعه ایران، خانواده‌ها در دهک‌های پایین به‌واسطه سهم کمی که تحصیل در سبد هزینه‌ای آنها دارد، آسیب بیشتری می‌بینند.

هزینه‌های تحصیل در ایران ‌گران است. این واقعیت تاکنون بارها در آمارهای رسمی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نمود داشته است و همزمان بررسی‌های میدانی هم نشان می‌دهد، تهیه لوازم و نیازهای موردنیاز دانش‌آموزان برای خانواده‌ها هزینه‌های بالایی را می‌تراشد.

بااین‌حال، آخرین آمار بانک مرکزی از هزینه‌های تحصیل خانوار‌های ایرانی نشان می‌دهد، دهک اول جامعه شهری در ایران به‌طور متوسط سالانه ۴۰ هزار تومان خرج تحصیل می‌کند و دهک دهم که بالاترین میزان درآمدی را در جامعه شهری ایران را دارد، سالانه یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان خرج تحصیل می‌کند.

در نگاه اول، شاید این میزان هزینه‌ها غیرواقعی و اندک به نظر برسد که علت آن قدیمی‌بودن آمار بانک مرکزی و لحاظ‌شدن هزینه‌های کلی‌تر در این آمار‌گیری است. بااین‌حال، آنچه در این بررسی دهک به دهک به چشم می‌خورد، آسیب‌پذیری دهک‌های پایین جامعه از میزان هزینه‌های تحصیل در جامعه شهری ایران است.

به طوری‌که با هر میزان افزایش هزینه‌های تحصیلی در جامعه ایران، خانواده‌ها در دهک‌های پایین به‌واسطه سهم کمی که تحصیل در سبد هزینه‌ای آنها دارد، آسیب بیشتری می‌بینند. هزینه‌هایی مانند نوشت‌افزار، کفش و پوشاک، حمل‌و‌نقل، دریافت‌های غیرقانونی در مدارس دولتی و... که پنج دهک نخست جامعه را می‌تواند با چالش‌های جدی همراه کند. همزمان براساس بررسی آمار‌های بانک مرکزی، پنج دهک اول جامعه جمع هزینه‌هایی که برای تحصیل می‌کنند به ‌اندازه دهک دهم جامعه شهری ایران است.

از سوی دیگر، براساس اعلام بانک مرکزی در سال ۱۳۹۳، میزان هزینه‌های تحصیلی در این سال در مقایسه با سال ۱۳۹۲، 23,6 درصد افزایش داشته و در سال ۱۳۹۲، این هزینه‌ها در مقایسه با سال ۱۳۹۱، 18,3درصد افزایش داشته است درصد‌هایی که نشان می‌دهد، میزان هزینه‌های تحصیلی در سال‌های اخیر همواره روند رو به رشدی داشته، مگر آنکه کاهش درصد بودجه در سال ۱۳۹۴ و چهارماهه نخست سال ۱۳۹۵ منجر به کاهش هزینه‌های تحصیلی شود و در گزارش بانک مرکزی از سال ۱۳۹۴ که هنوز منتشر نشده، نمود داشته باشد.

بااین‌حال و همزمان، بررسی‌های میدانی نشان از افزایش میزان هزینه‌های تحصیلی خانوارهای ایرانی دارد. در این بین، شهریه‌های مدارس یکی از مهم‌ترین مصادیق افزایش هزینه‌های تحصیلی است که در گزارش‌های رسمی مانند گزارش بانک مرکزی به آنها اشاره نمی‌شود.

درحال‌حاضر، بر‌اساس بررسی‌های میدانی صورت‌گرفته در خبرآنلاین، میانگین شهریه‌های مدارس غیرانتفاعی به شرح زیر است: مدرسه غیرانتفاعی ابتدایی درجه‌یک، ۶ میلیون‌تومان؛ مدرسه غیرانتفاعی ابتدایی درجه‌دو، ٥ میلیون‌تومان؛ مدرسه غیرانتفاعی راهنمایی درجه‌یک، ۶ میلیون‌تومان؛ مدرسه غیرانتفاعی راهنمایی درجه‌دو، 5,6 میلیون ‌تومان؛ مدرسه غیرانتفاعی دبیرستان درجه‌یک، ٩‌ میلیون ‌تومان و مدرسه غیرانتفاعی دبیرستان درجه‌دو هفت‌میلیون‌ تومان (کمتر یا بیشتر از این رقم شهریه‌ها نیز وجود دارد اما این ارقام به‌صورت میانگین است).

 بر‌این‌اساس، می‌توان گفت خانواده‌ها با هزینه‌های جاری دانش‌آموز در کمترین حالت، متحمل هزینه ٧٠٠‌هزار ‌تومانی می‌شوند و در مدارس غیرانتفاعی با میانگین شهریه‌های هفت‌میلیون ‌تومانی، هزینه‌های جاری و هزینه‌های سرویس مدارس، رقمی حدود ١٠‌میلیون ‌تومان صرف فرزندان خود برای نشستن سر کلاس درس می‌کنند.

روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: درباره سرویس مدارس نیز با توجه به مسافت، نرخ‌ها متغیر است اما براساس آخرین نرخ مصوب کمترین مسافت ماهی صدهزار تومان است که در یک سال تحصیلی، حدود یک میلیون تومان می‌شود و بیشترین مسافت حدود سالی دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.