تبلیغات زود هنگام؛از تخلف تا ضرورت

این روزها شائبه‌های بسیاری پیرامون آغاز زودهنگام برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی برخی کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری ایجاد شده است. دامنه این شائبه‌ها تاجایی گسترش یافته است که چندی قبل وزیر کشور و معاون سیاسی وی در این مورد به برخی افراد تذکر شفاهی دادند. روز گذشته نیز چاووشی معاون سیاسی اجتماعی استانداری تهران در این مورد گفت که «برخی بی‌قانونی‌ها از سوی افراد ذی‌نفوذ یکی از مشکلات ما در استان تهران است. هرگونه تجمع نیازمند دریافت مجوز است ولی این روزها شاهد برگزاری برخی جلسات بدون مجوز بوده‌ایم که ما آنها را مصداق فعالیت انتخابات زودرس تلقی می‌کنیم و وزارت کشور هم تذکر داده است. این جلسات جزو مواردی است که بعداً در مسیر تایید صلاحیت‌ها موردرسیدگی قرار می‌گیرد.» بعد از این هشدار قابل تامل به برخی کاندیداهای احتمالی که این روزها اقداماتشان زیر ذره‌بین همگان قرار گرفته‌ است این موضوع اهمیت ویژه‌ای می‌یابد که شاخصه‌های تعیین‌شده در قانون برای تشخیص انتخاباتی بودن برخی برنامه‌ها و سخنرانی‌ها چیست؟

آن هم در حالی که به نظر می‌رسد ابهام در این زمینه، جای دور زدن و یا شکستن قانون را برای نامزدهای احتمالی باز می‌گذارد. در نتیجه دو راه باقی می‌ماند؛ یا ابهام‌های قانون برطرف شود و یا قانون فرصت بیشتری برای آغاز برنامه‌های انتخاباتی قائل شود.

کارشناسان سیاسی و قانونگذاران مجالس نهم و دهم با بیان اینکه قانون انتخابات در تعیین این شاخصه‌ها دارای ابهاماتی است به این مهم اشاره کردند که هر حضور و سخنرانی در یادواره‌ها یا برنامه‌های مناسبتی از سوی برخی که به‌نظر می‌رسد در انتخابات آتی حضور پیدا می‌کنند را نمی‌توان برنامه انتخاباتی تلقی کرد. ضمن‌اینکه اگر مدت‌زمان رسمی برای تبلیغات کاندیداها افزایش یابد به افزایش شور و هیجان در ایام انتخابات کمک می‌کند. آنها به این نکته هم اشاره کردند که بهتر است زمان‌بندی برای تبلیغات انتخاباتی برای هر کاندیدا در هر دوره از انتخابات انجام شده در کشور مطابق با جمعیت آن منطقه و تعدد شهر و روستا در هر حوزه انتخابیه افزایش یابد. اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس دهم با اعلام این خبر که در قانون جامع انتخابات که مهرماه به این کمیسیون و در نهایت صحن مجلس می‌آید ابهامات موجود رفع خواهد شد این موضوع را که باید مدت‌زمان تعیین‌شده برای هر کاندیدا متناسب با جمعیت و شرایط حوزه انتخابیه آنها تعیین شود رد کرده و افزایش مدت‌زمان رسمی برای تبلیغات انتخاباتی را دلیلی برای ایجاد بداخلاقی‌های سیاسی و خدشه به سایر برنامه‌های کشور دانستند.

افزایش زمان تبلیغات به شور و هیجان اجتماعی دوران انتخابات کمک می‌کند

عبدالله ناصری عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان و عضو بنیاد باران در مورد سخنرانی در برنامه‌های مختلف از سوی برخی که کاندیدای احتمالی انتخابات آتی هستند به «ابتکار» گفت: این پدیده جدیدی در کشور نیست به این معنا که پیوسته در عرصه‌های مختلف انتخاباتی به‌ویژه انتخابات ریاست جمهوری که در سطح ملی صورت می‌گیرد از چندین‌ماه قبل از تقویم برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی رسمی کشور که مراجع ذیصلاح تصویب کردند ممکن است رفت و آمدها و نشانه‌هایی از نامزدشدن افراد مختلف مشاهده شود. وی افزود: آنچه که قانون تحت‌عنوان زمان تبلیغات انتخاباتی مشخص کرده به‌مدت زمان تعیین‌شده بعد از ثبت‌نام رسمی و تعیین صلاحیت‌ها برمی‌گردد که برای همه این مساله جا افتاده است البته تعیین این زمان به این معنا نبوده که افراد قبل از ثبت‌نام برای انتخابات به‌ویژه انتخابات ریاست جمهوری که در سطح ملی گسترده است اگر احیانا قصد حضور در این عرصه را دارند در تکاپو نباشند.این کارشناس امور سیاسی تصریح کرد: نظر شخصی بنده این است که به هیچ‌وجه چنین رفت و آمدهایی چون نشان و منطق رفتاری خاص برنامه‌های تبلیغاتی را طبق جدول قانونی خود ندارد قابل‌پیگیری هم نیست اما در این زمان و به جهت حساسیتی که برای انتخابات ریاست جمهوری سال 96 پیدا کرده است اگر افرادی تبلیغات زودهنگامی را آغاز کرده باشند کمااینکه ذهن جامعه نیز معطوف یک نفر مشخص است نسبت به وی حساسیت وجود دارد و اینطور احساس می‌شود که این شخص در نظر دارد فضای اجتماعی را به نفع خود تسخیر کند لذا از زمان بیشتری استفاده می‌کند. وی عنوان کرد: بنده معتقدم این اقدامات اگر هم به نیت خاص تبلیغات انتخاباتی صورت بگیرد در نهایت به شور و هیجان اجتماعی برای دوران انتخابات کمک می‌کند و نباید هیچ نوع مانعی را برای این افراد به کار برده شود.این فعال سیاسی اصلاح‌طلب یادآورشد: اگر فردی که حرکت خاصی را انجام داده یا به سفرهایی رفته و در آنجا سخنرانی می‌کند یا نقدی بر دولت کرده یا از جامعه مطلوب خود صحبت می‌کند و سیاست‌هایی را با جامعه در میان می‌گذارد نمی‌توان گفت که مصداق مر جدول و آن ایام خاص انتخاباتی موردنظر است بنابراین با هر گونه حساسیت نشان‌دادن از سوی حوزه سیاسی و قدرت در کشور با وی مخالف هستم.

ناصری بیان کرد: سخنگوی شورای نگهبان نیز مطرح کرده است که قانون انتخابات یک سری مواد به منزله قوانین موضوعه هستند همچون قانون اساسی که حتی می‌شود بعد از هر دوره از انتخابات هم ممکن است بر اساس تجربه‌ای که ایجاد می‌شود همچون انتخابات 88 در مورد تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری از طریق رسانه‌ها تجدیدنظری کرد یا نگاه خاصی را داشت. وی اظهارکرد: نامزد یا فردی که اعلام می‌کند قصد سفر برای گفت‌وگوی سالانه با مردم جامعه دارم ولی اعلام نامزدی رسمی نکرده است زمانی می‌تواند مشمول قانون انتخابات باشد که به‌طور رسمی نامزدی ریاست جمهوری خود را اعلام کرده باشد.ناصری تاکیدکرد: اگر ما بخواهیم چنین برداشتی داشته باشیم با توجه به اینکه ذهن جامعه روی برخی افراد حساس شده طبیعی است افرادی همچون آقای احمدی‌نژاد یا افرادی که شبهه کاندیداتوری برای آنها در انتخابات سال 96 در ذهن جامعه ایجاد می‌کند اگر دست به یک‌سری فعالیت‌هایی بزنند خودبخود جامعه و رسانه‌ها این برداشت را می‌کنند که یک مانور تبلیغاتی برای انتخابات است.وی تشریح کرد: البته بنده به این موضوعات از این منظر نگاه می‌کنم که فردی که به‌طور رسمی حضور خود در انتخابات را اعلام نمی‌کند بنابراین رفت و آمد و حضور وی در جامعه هیچ منعی نباید داشته باشد و نکته اصلی این است که باید در نقطه مقابل دید که چرا این امکان برای برخی فراهم است اما برای برخی فراهم نیست و همیشه این مشکل اصلی جامعه ما و نظام‌های مربوطه که باید در این مورد تصمیم بگیرند، بوده است.ناصری گفت: برای این موضوع می‌توان این مثال را آورد که برای برگزاری کنسرت‌ها وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان مرجع قانونی مجوز کنسرتی را تایید می‌کند در هر کجا از کشور برگزار می‌شود اما یک مقامی می‌گوید برگزاری یک کنسرت در یک شهر خاص مشروط به این است که اگر مسئولیت تامین امنیت را دستگاه برگزارکننده همچون وزارت ارشاد یا فرمانداری بپذیرد اجازه برگزاری آن را می‌دهیم کجای قانون نوشته شده است؟ از قدیم برای برقراری امنیت هر نوع تجمعی همچون مسابقات فوتبال همزمان با انجام بازی فوتبال در ورزشگاه متصدی وجود دارد و به‌طور قطع هیچ نهادی به غیر از نیروی انتظامی مسئول آن نیست و هیچ اتفاقی هم غیر از این هم نمی‌افتد که به جای نیروی انتظامی دستگاه دیگری متولی برقراری امنیت باشد بنابراین این موارد در قانون به‌طور کامل مشخص شده است.وی افزود: اینکه ما استثناهایی را قائل شویم برای افراد یا موضوعات خاص با پشتوانه فضاسازی‌های خاص آن، موردی است که با فکر جامعه و قوانین جاری و ساری کشور مغایرت پیدا می‌کند.

قانون انتخابات درمورد شاخصه‌های تبلیغات زودهنگام ابهام دارد

دخیل‌عباس زارع‌زاده‌مهریزی کارشناس امور سیاسی با بیان اینکه قانون انتخابات در مورد شاخصه‌های یک برنامه تبلیغاتی زودهنگام دارای ابهاماتی است به «ابتکار» گفت: اگر تبلیغات زودهنگامی آغاز شد باید چه برخوردی با آن صورت بگیرد و اصلا مفهوم تبلیغات زودهنگام چیست؟اگر جایی تجمعی صورت وجوددارد فردی بدون اشاره به موضوع انتخابات سخنرانی کند تبلیغات زودهنگام محسوب می‌شود یا اینکه به‌طور حتمی باید در این تجمع فضای انتخاباتی حاکم شده باشد؟وی افزود: این موارد باید در قانون شفاف شده و مصداق این نوع تجمع نیز مشخص شود البته هم‌اکنون فضا برای انتخابات ریاست جمهوری تا حدودی متفاوت شده است و شخصیت‌هایی که در جاهایی سخنرانی می‌کنند یا تجمع‌هایی که ایجاد می‌شود دارای عنوان تبلیغات نبوده و به انتخابات هم هیچ اشاره‌ای نمی‌شود کمااینکه ممکن است یادواره یا مناسبتی باشد که شخصیتی بر مبنای دعوت گروهی در آن سخنرانی می‌کند.نماینده ابرکوه، بافق، بهاباد، خاتم و مهریز در مجلس نهم اظهارکرد: این موضوع که بتوان به این تجمع‌ها عنوان انتخاباتی داد مشکل است مگر اینکه به‌طور رسمی عنوان انتخابات اشته باشد یا در آن بحثی علیه رئیس جمهور کنونی مطرح شود یا درباره اعلام برنامه های آینده خود در سمت رئیس جمهور صحبتی کند ولی در مورد تنها بیان دیدگاه نسبت به وضعیت موجود کشور اعم‌از اقتصادی و اجتماعی بعید می‌دانم که بتوان مطابق با قانون با این فرد برخورد کرد.این فعال سیاسی اصولگرا تصریح کرد: این موضوع در گذشته هم اتفاق می‌افتاد که وقتی تجمعی صورت می‌گرفت شخصیت‌هایی را برای سخنرانی در این برنامه‌ها دعوت می‌کردند بنابراین هم‌اکنون نیاز است که در این موارد در قانون انتخابات به‌طور دقیق چارچوبی تعیین شده و مفاهیم آن روشن شود تا بتوانند به مصداق برسند کمااینکه تاکنون این موارد در قانون شفاف‌سازی نشده است.وی در مورد ضرورت افزایش زمان تبلیغات انتخاباتی یادآورشد: در انتخابات ریاست جمهوری به این دلیل که ملی و فراگیر است افرادی که برای کاندیداتوری معرفی می‌شوند ناشناخته نیستند و از حوزه سیاسی بین مردم شناخته‌شده هستند و برخی از آنها تجربیاتی در این عرصه دارند و رسانه هم با زمان‌بندی در اختیار آنها قرار می‌گیرد. زارع‌زاده‌مهریزی عنوان کرد: البته لازم است که زمان تعیین‌شده برای برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی شوراها و ریاست جمهوری مورد تفکیک قرار بگیرد چراکه شوراها اقلیمی بوده و محیط تعریف شده دارند و جمعیت فراوانی آنها هم زیاد هستند ولی در ریاست جمهوری تعداد کاندیداها از سه یا چهار نفر تجاوز نمی‌کند و در این خصوص برای تهران و شهرستان‌ها معرفی افراد با هم متفاوت بوده کمااینکه در شهرستان‌ها محیط کوچک‌تر است و روستاها هم نیاز به تبلیغات خاصی ندارد بنابراین باید این موارد در قانون همگون دانسته نشده و برای هرکدام بر اساس نیازی که وجود دارد ضروری است زمان‌بندی خاصی به‌منظور برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی صورت بگیرد.وی بیان کرد: این اقدام باعث می‌شود که هرکدام از کاندیداها به‌طور کامل خود را به مردم معرفی کنند اما برنامه‌های تبلیغاتی برای ریاست جمهوری یک استثناء است چراکه افراد شناخته‌شده فعال در عرصه سیاست در آن حضور پیدا می‌کنند.

افزایش زمان تبلیغات وبداخلاقی‌های سیاسی

اصغر سلیمی عضو هیات رئیسه کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس دهم با اعلام این خبر که مجلس در قانون جامع انتخابات که مهرماه به این کمیسیون و در نهایت صحن می‌آید ابهامات موجود را برطرف می‌کند به «ابتکار» گفت: هم‌اکنون باید ببینیم چه شاخصه‌هایی در قانون برای تبلیغات زودهنگام انتخاباتی تعریف شده است چراکه بسیاری از احزاب و گروه‌ها برنامه‌های هفتگی دارند که ممکن است در محیط‌های سربسته مشورت‌هایی با هم در جهت معرفی چهره‌های مورد نظر انتخاباتی خود داشته باشند که نمی‌توان آن را برنامه تبلیغات انتخاباتی دانست.وی افزود: البته باید با برنامه‌های تبلیغاتی که در فضای باز و مجامع عمومی شائبه تبلیغات را ایجاد می‌کند برخورد شود چراکه از هم‌اکنون نباید کشور را به سمت انتخاباتی‌شدن برده و قصد تخریب وجود داشته باشد.

نماینده سمیرم در مجلس شورای اسلامی یادآورشد: همانطور که می‌دانید هم‌اکنون فضاهایی برای تخریب علیه برخی کاندیداهای احتمالی برای حضور در انتخابات آتی شروع شده است که مناسب کشور نیست چراکه بحث اقتصاد و توسعه کشور را دچار خدشه می‌کند و اینجاست که باید صبر داشته باشیم تا قانون جامع انتخابات تصویب شده و این موارد در آن لحاظ شود.عضو فراکسیون ولایت مجلس در مورد پیشنهاد برخی برای ایجاد تغییر در قانون انتخابات برای افزایش مدت زمان تبلیغات انتخاباتی اظهارکرد: اگر شهری دارای جمعیت بیشتری باشد نمی‌توان برای آن زمان بیشتری به‌منظور انجام تبلیغات انتخاباتی اختصاص داد کمااینکه در شهر تهران مردم لیستی و به یک تفکر خاص رای می‌دهند و لازم است که احزاب برای معرفی خود در شهرهای بزرگ فعالیت بیشتری داشته باشند تا بتوانند خود را به‌طور کامل در جامعه معرفی کنند بنابراین یک هفته زمان خوبی برای این مناطق است.سلیمی تاکیدکرد: در مناطقی که جمعیت کمتری داشته و به‌صورت قومی و قبیله‌ای زندگی می‌کنند کاندیداها ناچار هستند که به تک تک شهرها و روستاها مراجعه کنند اینجا لازم است که قانون را به‌منظور افزایش مدت‌زمان تبلیغات انتخاباتی تغییر داده و برای آنها امتیاز قائل شویم چراکه نیاز به کار بیشتری دارند.وی تصریح کرد: البته اگر مدت‌زمان تبلیغات بیشتر از یک هفته افزایش یابد متاسفانه تخریب‌ها و بداخلاقی‌های اجتماعی در ایام تبلیغات بیشترشده که هزینه‌های انتخاباتی را افزایش می‌دهد بنابراین باید همه جوانب امر را در نظر بگیریم بعد برای تعیین مدت‌زمان لازم جهت انجام برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی کاندیداها تصمیم بگیریم.