توسعه گردشگری حلال البته در ایران با موافقان و مخالفانی مواجه است. موافقان می‌گویند این نوع گردشگری فرصت خوبی را برای ایران فراهم می‌کند که گردشگران مسلمان را از کشورهای اسلامی و غیراسلامی به خود جذب کند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، بارها از برنامه‌ریزی ایران بر توسعه گردشگری حلال سخن گفته و اعلام کرده است که کشورمان می‌خواهد به بهشت گردشگران مسلمان تبدیل شود. براساس تعاریف بین‌المللی، گردشگری حلال در واقع همان گردشگری اسلامی است که در آن خدمات و محصولاتی مانند هتل، رستوران، بازار و مکان‌های تفریحی در سفرها، مطابق با احکام شریعت ارائه می‌شوند. گردشگری حلال در واقع مفهوم جدیدی را در توریسم، به‌عنوان مقصد‌ها و سرویس‌های گردشگری برای مسلمانان، تعریف کرده است.توسعه گردشگری حلال البته در ایران با موافقان و مخالفانی مواجه است. موافقان می‌گویند این نوع گردشگری فرصت خوبی را برای ایران فراهم می‌کند که گردشگران مسلمان را از کشورهای اسلامی و غیراسلامی به خود جذب کند. در همین حال مخالفان معتقدند گردشگری حلال در شرایطی معنا پیدا می‌کند که موردی مقابل آن نیز وجود داشته باشد و گردشگران امکان انتخاب داشته باشند. در عین حال، مدیر اجرایی شورای گردشگری مالزی (MTC)، بر این باور است که پتانسیل‌های ایران برای توسعه در این زمینه بالاست. اما «زل‌کفلی داوود» هم چنین تاکید می‌کند ایران تا تبدیل شدن به یک مقصد مسلم توریسم حلال، فاصله زیادی دارد. داوود که خود اهل یکی از موفق‌ترین مقاصد گردشگری حلال یعنی مالزی است، در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد»، دو پیشنهاد عمده را برای توسعه گردشگری حلال ایران ارائه می‌کند؛ نخست افزایش تبلیغات موثر برای گردشگری ایران و دوم به‌کارگیری استانداردهای حلال و استفاده از گواهی‌های حلال بودن محصولات و خدمات گردشگری.
او در این گفت‌وگو، جایگاه گردشگری حلال را در ایران ارزیابی و به نقاط ضعف و قوت ایران در جذب گردشگران مسلمان نیز اشاره می‌کند.
جناب آقای زل‌کفلی داوود، پتانسیل ایران برای توسعه گردشگری حلال را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایران پتانسیل‌های زیادی در صنعت گردشگری دارد و به‌عنوان یک کشور اسلامی مبتنی بر شریعت، مدیریت و اداره می‌شود. این موضوع دلگرمی زیادی برای گردشگران مسلمان ایجاد می‌کند؛ زیرا آنها میتوانند بدون نگرانی، از محصولات و خدمات ارائهشده در ایران استفاده کنند. همچنین حدود 99درصد مردم ایران مسلمان هستند و همین موضوع باعث جذب بیشتر گردشگران مسلمان برای دیدن خواهران و برادران مسلمانشان می‌شود. از سوی دیگر میراث اسلامی زیادی در ایران وجود دارد و بدون شک همه گردشگران در دنیا علاقهمند به بازدید از این مکانها هستند.
به باور شما، ایران در راستای توسعه گردشگری حلال چه اقداماتی را باید صورت دهد؟
در قدم اول ایران باید خودش را به دنیا معرفی کند. اینکه ایران یک کشور مسلمان است، به تنهایی برای توسعه گردشگری حلال و جذب گردشگران مسلمان کافی نیست. بدون یک تبلیغ عظیم در این زمینه هیچکس متوجه نمی‌شود که ایران نیز مکان جذابی برای گشتوگذار است. ایران باید امکانات و جذابیتهایش را به دنیا نشان دهد؛ حتی اگر این جذابیت در یک تکه سنگ کوچک و خاص در صحرا است، باید به روشهای هوشمندانه به دنیا معرفی شود. درنتیجه این معرفی، مردم جهان تصمیم می‌گیرند که از ایران بازدید کنند. اما بیشک ایران جذابیتهایی فراتر از یک تکه سنگ برای جذب گردشگران دارد. میتوان گفت معرفی شدن در دنیا کلید موفقیت در توسعه گردشگری ایران است.
وضعیت فعلی گردشگری حلال را در ایران چگونه ارزیابی میکنید؟
ایران محصولات و خدمات حلال زیادی برای گردشگران به خصوص گردشگران مسلمان دارد؛ اما جهان اسلام از آنها آگاه نیست. به همین دلیل درآمد حاصل از صنعت گردشگری هنوز در ایران در مقایسه با بقیه کشورهای اسلامی مانند مالزی، ترکیه و امارات بسیار کمتر است. طبق شاخص جهانی سفرهای مسلمانان در سال 2015، ایران بعد از کشور کوچک و مسلمان برونئی است؛ کشوری که در جنوب شرقی آسیا قراردارد. براساس مطالعات و آمارهایی که توسط نهادهای مختلف مانند مسترکارت، شاخص سفرهای جهانی مسلمانان (GMIT) و سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) منتشر شدهاست، ایران باید برای پیدا کردن جایگاه مناسب و محبوب در صنعت گردشگری به سختی تلاش کند.
از نظر شما ایران چه ضعفهایی دارد که مانع توسعه گردشگری حلال می‌شود؟
به نظر من ضعف ایران در صنعت گردشگری حلال، ناشی از ضعف در فروش و تبلیغات است. همانطور که میدانید گردشگری نوعی تجارت است و در تجارت، فروش مهم‌ترین بخش است. اطمینان از فروش، با تبلیغات به‌دست میآید. در واقع هرچقدر هم محصولات خوبی تولید شوند، بدون آگاهی دادن به مردم امکان فروش آن پایین خواهد بود. این اتفاق در صنعت گردشگری نیز به همین شکل است، یعنی نمیتوان بدون تبلیغات در زمینه گردشگری تعداد گردشگران را افزایش داد.
چه راهکارهایی وجود دارند تا ایران بتواند به مقصد گردشگری حلال در منطقه تبدیل شود؟ و چگونه میتوان با محوریت ایران یک کریدور گردشگری حلال در منطقه شکل داد؟
پتانسیل‌های زیادی در ایران وجود دارد برای اینکه این کشور به مقصد مهمی در گردشگری حلال در منطقه خاورمیانه تبدیل شود. از طرفی ایران در رقابت با کشورهای توریستی مانند اماراتمتحدهعربی، عربستان سعودی و قطر است. دبی تلاشهای زیادی کرده است تا جایگاه خود را در منطقه به‌عنوان مقصد گردشگری حلال به خصوص در بخش «ماموریت کاری» به دستآورد. عربستانسعودی نیز به دلیل قرار گرفتن شهر‌های مکه و مدینه درآن، هر ساله به طور نسبی تعداد گردشگران ثابتی را دارد. در واقع میتوان گفت این دو کشور جایگاه مخصوص خود را در منطقه دارند. بنابراین اگر ایران بخواهد به‌عنوان یکی از کشورهای مطرح گردشگری حلال در منطقه جایگاهی به‌دست آورد، باید قطب خاصی را به خود اختصاص دهد و به نظر من آنچه در کشورهای دیگر منطقه وجود ندارد، فراوانی میراث اسلامی در ایران است. ایران با بهرهگیری از این ویژگی میتواند محصولات خاصی را به گردشگران ارائهکند. اما باید این محصولات را با روشهای درستی ارائهکند تا توجههای زیادی را به سمت خود جلب کند.
همچنین ایران باید استانداردهای بهتری را برای خدمات اسلامیاش به مسلمانان پیشنهاد دهد. خدماتی مانند غذای حلال، محل نماز و امکانات خاص گردشگران مسلمان. اگرچه به دلیل اسلامی بودن ایران، گردشگران به صورت پیشفرض همه چیز را حلال فرض میکنند اما باید گواهی استاندارد حلال بودن محصولات و مراکز اقامتی وجود داشته باشد که شک گردشگران را در مورد حلالیت به یقین تبدیل کند. بنابراین، باید در ایران سازمان شناخته شدهای برای صدور گواهی حلالیت خدمات و امکانات گردشگری وجود داشتهباشد. از دیگر سو، استانداردهای گردشگری حلال باید در ایران توسعه پیدا کنند تا در صنایع به‌عنوان مرجع استفاده شود و توسط جامعه جهانی مسلمانان شناخته شده باشد. در واقع اگر «اندازهگیری استاندارد» و «کیفیت استاندارد» حلال برای خدمات و محصولات وجود نداشته باشد، صنعت حلال نمیتواند به تنهایی بر پایه انتظارات مشتریان یا گردشگران رشد کند. در نتیجه اگر چنین برنامهریزیهایی وجود نداشته باشد، نمیتوان ایران را به‌عنوان یک قطب حلال در منطقه در نظر گرفت.
آیا به نظر شما ایران اکنون در آسیا به‌عنوان یک مقصد مهم حلال شناخته می‌شود؟
در میان کشورهای آسیایی ایران کشوری است که با نام اسلامی و قوانینی منطبق با دین اسلام شناخته می‌شود، به همین دلیل اعتماد به اجرای قوانین اسلامی بسیار بالاست و گردشگران مسلمان نسبت به خدمات و امکانات حلال در ایران احساس اطمینان دارند و از این بابت ایران کشور شناخته شدهای است اما همانطور که تاکید کردم نباید فراموش کرد که وجود گواهی حلال‌بودن محصولات و مراکز اقامتی در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای توریستی اسلامی و غیراسلامی ضروری است.
به نظر شما، خصوصیت بارز ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری چیست؟
ایران با میراث فرهنگی و طبیعتش در جهان شناخته شدهاست. ایران بیش از هر کشوری در خاورمیانه آثار تاریخی دارد و حدود 21 مکان تاریخی ایران در یونسکو ثبت شدهاست. بعضی از مکان‌های ایران قدمت 2500 ساله دارند؛ مانند پرسپولیس (تخت جمشید) و همچنین بازار تاریخی تبریز. این مقصد‌ها برای گردشگران بسیارجذاب است.
به‌عنوان سوال آخر، چه توصیههایی برای توسعه صنعت گردشگری ایران دارید؟
در زمینه توسعه گردشگری، ایران کارهای زیادی میتواند انجام دهد که مهم‌ترینش تبلیغات است. بازاریابی گردشگری و فروش محصولاتی که در ایران وجود دارند، کار سختی است که نیاز به رسانههای خاصی دارد؛ رسانههایی که به‌صورت حرفهای این تبلیغات را انجام دهند. در قدم بعدی ایران نیاز به تقویت زیرساختهایش، مخصوصا درسیستم حمل و نقل دارد. گردشگران باید بتوانند بسیار راحت به تمامی مکان‌های دیدنی، درون شهری و حتی درون کشوری سفرکنند. درواقع باید شبکهای در ایران طراحی شود که تمامی این نقاط را به یکدیگر متصل کند که این شبکه بخشی از سیستم حملو نقل کشوراست.
مورد بعدی، امکانات اقامتی است. کشوری که می‌خواهد پذیرای گردشگران خارجی شود باید هتلهایی با اتاقهای کافی برای پذیرایی از آنها داشته باشد، بنابراین ساخت هتلهای خوب یکی از اولویت‌های مهم در توسعه گردشگری است. همچنین توسعه اقامتگاههایی که برای گردشگران طبقه متوسط مناسب است نیز باید مورد توجه قرارگیرد. بسیاری از گردشگران ترجیح میدهند در خانههای محلی و در خانه مردم مناطق مختلف ایران اقامت کنند تا هم تجربه نابتری به‌دست آورند و هم سفر ارزانتری را تجربه کنند. در پایان باید تاکید کنم، برای ارتقای گردشگری حلال، شما نیاز به توسعه صنعت حلال دارید.
منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
