تراز تجاری مثبت غیرنفتی برای اولین بار پس از انقلاب

کارنامه تجارت خارجی ایران در سال 1394 با 916 میلیون دلار تراز مثبت بسته شد که در تاریخ این حوزه بی سابقه بود. تراز تجاری ایران در سال 1393 منفی 2.7 میلیارد دلار بود که بهبود چشمگیری نسبت به منهای 7.9 میلیارد دلار در سال 1392 داشت.

براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، مثبت شدن تراز تجارت خارجی ایران در سال 1395 نیز ادامه یافت و مازاد تراز تجاری 2میلیارد و 399 میلیون دلاری برای پنج ماه نخست امسال ثبت شد.

ارزش صادرات غیرنفتی کشور در پنج ماه نخست امسال 19 میلیارد و 108 میلیون دلار بود که 10.22 درصد افزایش نسبت به رقم 17 میلیارد و 336 میلیون دلار مدت مشابه سال قبل ، افزایش داشت.

میزان واردات کشور در پنج ماه نخست امسال 16 میلیارد و 709 میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش 2.85 درصد کاهش نشان می دهد.

تجارت خارجی ایران پیش از آغاز فعالیت دولت یازدهم بطور عمده تحت تاثیر دو عامل اساسی تحریم های بین المللی و افزایش نرخ ارز بوده است. از یکسو تحریم ها (به ویژه درحوزه بانکی) ابزارهای معمول مبادلات تجاری نظیر گشایش اعتبارات اسنادی (LC) را دچار مشکل کرد و از سوی دیگر، به دلیل نبود تعادل عرضه و تقاضای ارز، نرخ ارز افزایش یافت. چنین شرایطی موجب شد حجم مبادلات تجاری به میزان زیادی تحت تاثیر قرار گیرد.

براساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران میزان صادرات (با احتساب میعانات گازی) و واردات در6 ماه نخست سال 1392(زمان تحویل دولت) به ترتیب افزون بر 19.4 میلیارد دلار و 20 میلیارد دلار بوده است.

صادرات غیرنفتی (با احتساب میعانات گازی) در سال 1393 نزدیک به 50 میلیارد دلار بود که نسبت به سال 1392 حدود 20 درصد رشد داشت. در سال 1394 صادرات غیرنفتی (با احتساب میعانات گازی) به حدود 42.4 میلیارد دلار رسید که نسبت به 1393 نزدیک به 16 درصد کاهش داشت.

براساس گزارش گمرک، کاهش قیمت نفت خام و به تبع آن کاهش قیمت میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در سطح جهانی و رکود بازار جهانی آهن و فولاد، عمده ترین دلیل کاهش ارزش صادرات غیرنفتی به ویژه صادرات میعانات گازی در سال گذشته بوده است.
ارزش واردات کالا در سال 1393 افزون بر 53.6 میلیارد بود که در همسنجی با سال 1392 حدود 7.7 درصد افزایش یافته است.

در سال 1394 واردات کالا به حدود 41.4 میلیارد دلار رسید که نسبت به 1393 حدود 22.5 درصد کاهش داشته است.

از مهم ترین دلایل این امر می توان به کاهش درآمدهای نفتی کشور و کاهش قیمت کالاهای وارداتی بویژه قیمت غلات و مواد غذایی اشاره کرد.

براساس گزارش گمرک، تعداد طبقات تعرفه ای از 14 طبقه در سال 1392به 10 طبقه در سال 1394 و 6 طبقه در سال 1395 کاهش یافته است، ضمن این که زمان تشریفات گمرکی از 26 روز در سال 1392 به چهار روز در سال 1394 کاهش یافته است.

** مهم ترین اقدامات انجام شده

در سه سال فعالیت دولت یازدهم اقدام های اساسی ذیل برای رونق تجارت خارجی انجام شد:

- تسریع در ترخیص کالاها بویژه مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی از طریق کاهش برخی مراحل ترخیص

- ایجاد امکان ترخیص غیرنقدی مواد اولیه واحدهای تولیدی، بازبینی در ضوابط واردات ماشین آلات دست دوم

- بازنگری مقررات مربوط به اعتبار اسناد ارزی و محدود شدن سهم آورده فرد تا 35 درصد

- کاهش تعرفه و نیز طبقات تعرفه ای برای واردات کالاها

- افزایش سرمایه صندوق ضمانت صادرات ایران به مبلغ 200 میلیون دلار در اجرای بند «ز» تبصره 5 قانون بودجه سال 1394 کل کشور از محل وصولی اقساط حساب ذخیره ارزی

- استرداد حقوق ورودی مواد اولیه وارداتی به کار رفته در کالاهای صادراتی و مالیات بر ارزش افزوده صادرکنندگان

- اختصاص 200 میلیارد ریال یارانه سود کارمزد تسهیلات صادراتی به بانک توسعه صادرات ایران به منظور افزایش صادرات خدمات فنی و مهندسی و کالاهای غیر نفتی با ارزش افزوده بالا (6 درصد تخفیف سود تسهیلات)

- اختصاص 200 میلیون دلار خط اعتباری به بانک توسعه صادرات ایران در راستای حمایت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی در کشور عراق

- حذف فرایند دریافت گواهی استاندارد از صادرات کالاهایی که دارای نشان استاندارد ملی هستند

- کاهش زمان تشریفات گمرکی

- پیشبرد مگاپروژه تسهیل تجارت فرامرزی با ایجاد پنجره واحد تجارت فرامرزی