نمی توان کشور را با پول نفت اداره کرد

با توجه به اینکه اقتصاد کشور در مسیر تبدیل شدن به اقتصاد دانش‌بنیان قرار دارد، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور معتقد است که توسل به نیروی انسانی و کارآفرینی می‌تواند راهکار اصلی برای دستیابی هرچه سریع‌تر به این هدف باشد.

سورنا ستاری در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه کشور دارای یک نیروی انسانی فوق‌العاده است، اظهار کرد: ایران چهارمین تولیدکننده مهندس دنیا و دارای 4.8 میلیون دانشجو است که این مساله نشان از زیرساخت‌های جدید کشور مبنی بر اهمیت نیروی انسانی دارد.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه نیروی انسانی پایه اقتصاد است، افزود: در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان بخشی از کار مربوط به شرکت‌های های‌تک بوده که ایده را به ثروت تبدیل می‌کنند اما احتیاج به سرمایه‌گذاری دارند. ولی از سوی دیگر قسمتی از کار نیز به بخش‌هایی همچون IT مربوط می‌شود که فعالیت‌های کارآفرینی را توسعه می‌دهد.

وی تصریح کرد: در حوزه IT و بیوتکنولوژی، بزرگترین شرکت‌های منطقه را داریم که در حوزه صادرات کار می‌کنند و پس از برجام نیز اقدام به ثبت دارو در اروپا کرده‌ایم که این مسائل حاصل فرهنگ‌سازی‌های جدید است.

ستاری با بیان اینکه فرهنگ جدید کارآفرینی بیش از آنکه به پول نیاز داشته باشد به نیروی انسانی با اعتماد به نفس و مبتکر نیاز دارد که با ادبیات اقتصاد گذشته کشور متفاوت است، گفت: زمانی صنعت را فقط در بخش‌هایی همچون سیمان، معادن و غیره می‌دیدیم اما صنعت کنونی حاصل یک ایده و تفکر است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور افزود: شرکت‌هایی که اکنون در فضای اقتصاد کشور فعالیت می‌کنند از روز اول سرمایه‌گذاری کلان نداشتند اما با کارآفرینی توانستند به فروش میلیاردی دست یابند.

وی با اشاره به اینکه یک ریال صادرات بیوتکنولوژیک معادل صادرات 200 بشکه نفت است و شرکت‌های صادرکننده بیش از 40 درصد سود می‌کنند، اظهار کرد: اقتصاد دانش‌بنیان یعنی اینکه ما در حال حاضر پنج داروی ثبت‌شده در روسیه داریم که یکی از این داروها صد درصد بازار روسیه را در اختیار گرفته است.

وی افزود: همچنین در حوزه نانوتکنولوژی از نظر تعداد مقالات، دارای رتبه ششم دنیا هستیم که به احتمال زیاد تا پایان سال میلادی به رتبه 5 ارتقاء می‌یابیم.

ستاری افزود: در حوزه نانو 150 شرکت و 450 محصول در بازار داریم که جزء معدود کشورهایی هستیم که تا این میزان در حوزه نانو کار کرده‌ایم به گونه‌ای که خروجی سال گذشته نانوتکنولوژی 310 میلیارد تومان بود که البته عدد بزرگی نیست ولی 200 درصد رشد داشته است که تخمین زده می‌شود امسال نیز به حدود 700 تا 800 میلیارد تومان برسد.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه کشور پتانسیل فوق‌العاده‌ای در نیروی انسانی باهوش، خودباور و متفکر دارد، گفت: اقتصاد دانش‌بنیان یعنی اینکه از هر معضل اجتماعی یک تجارت درست کنیم، در واقع جوانان باید به این نتیجه برسند که از طریق کارآفرینی پول کسب کنند نه اینکه از طریق استخدام و کار برای دولت پول خلق کنند.

وی در ادامه با بیان اینکه مباحث مربوط به معاونت علمی و فناوری در نقشه جامع علمی کشور را پیاده‌سازی کرده‌ایم، گفت: معاونت علمی نرم‌افزاری روی سخت‌افزار کشور است تا جایی که بودجه این معاونت از بسیاری از دانشگاه‌های کشور کمتر بوده البته امیدواریم امسال بودجه خوبی را برای بخش پژوهش اختصاص دهیم.

ستاری با تاکید بر اینکه اشتباهات از جایی شروع شد که پژوهش و دانش تجارت با هم ادغام شدند، اظهار کرد: جاهایی که بخش خصوصی می‌تواند برای سرمایه‌گذاری ورود کند دولت نباید در آن حوزه‌ها دخالت کند. در واقع با توجه به اینکه نوع پژوهش‌های مورد نیاز صنعت تجاری و رقابتی است بخش خصوصی باید به این حوزه ورود کند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه در پژوهشگاه دولتی در پی تربیت محققان مبتکر هستیم، گفت: محققانی که وارد پژوهشکده‌های دولتی می‌شوند بعد از مدتی در صورت کسب دستاورد، می‌توانند از پژوهشکده خارج شده، به صورت مستقل فعالیت کنند. در واقع پژوهشکده‌های دولتی همانند قفسی بوده که محققان با توسل به ایده همراه با تکنولوژی می‌توانند از این قفس خارج شوند.

به گفته ستاری، بخش صنعت از پژوهشکده‌ها راضی نبوده چراکه دولت همواره با پژوهشکده‌های کشور حرکت کرده است در صورتی که اقتصاد کنونی ما نیازمند ایده‌های خلاقانه است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور گفت: برای اینکه از یک اقتصاد مبتنی بر منابع زیرزمینی و طبیعی به سمت اقتصاد دانش حرکت کنیم نیازمند یک کار فرهنگی هستیم و کشورهایی همچون تایوان، سنگاپور و ژاپن هیچ‌گونه منابع زیرزمینی ندارند اما با توسل به کارآفرینی و نیروی انسانی توانسته‌اند به اوج اقتصاد برسند که برای دستیابی به چنین اقتصادی همه سیستم‌های کشور باید با هم همکاری داشته باشند.

وی افزود: مثلا در نظام بانکی باید سرمایه‌گذاری خطرپذیر، پذیرفته شود و برای تعیین سود روی منابع انسانی تمرکز شود که البته طی دو سال اخیر بانک‌های متعددی فعالیت‌هایی را در این زمینه آغاز کرده‌اند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه یکی از عوامل فعال شدن کارآفرینی نگاه جدید کشور به نیروی انسانی است، اظهار کرد: ادبیات جدید اقتصاد این است که سرمایه کشور متکی به نیروی انسانی بوده و نفت و منابع طبیعی نقشی در این زمینه ندارند.

وی تصریح کرد: دولت توان تشخیص نیروی انسانی متفکر را ندارد بلکه سرمایه‌گذار بخش خصوصی در راستای افزایش راندمان پژوهش می‌تواند در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد. در واقع تا زمانی که بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری وارد پژوهش نشود نمی‌توان راندمان را بالا برد.

ستاری با تاکید بر اینکه بخش‌های مربوط به تجاری‌سازی و فرهنگ‌سازی را به طور جدی پیگیری می‌کنیم، گفت: قدرت یک سیستم به تعداد ساختمان‌هایش نیست بلکه ابتکار، مدیریت، تفکرات و نیروی انسانی، عامل قدرت یک سیستم می‌شود.

وی در خصوص اینکه چرا در حوزه فضایی اقدام بخصوصی انجام نشده است، اظهار کرد: پیش از این تبلیغات زیادی در حوزه‌های مختلف می‌شد به عنوان مثال داروهای زیادی رونمایی می‌کردیم ولی تنها تعدادی از این داروها تجاری و وارد بازار می‌شدند. این مساله در راستای افزایش خودباوری ملی خوب بود ولی اگر تبلیغات بدون پشتوانه باشد ایراداتی به وجود می‌آید. در حوزه فضایی مشکلاتی بود که رفع کردیم اما رفع این مشکلات بدون انجام تبلیغات بود.

وی در ادامه با بیان اینکه برای دستیابی به اهداف افق 1404 همه دستگاه‌های کشور باید با هم همکاری کنند و یک تفکر و فرهنگ دانش‌بنیان در جامعه حاکم شود، گفت: در راستای پیاده‌سازی تفکر دانش‌بنیان، دستگاهی مربوط به حوزه نانوتکنولوژی به کره صادر کردیم و همچنین تجهیزاتی مختص مدارس را نیز به کشور چین صادر کردیم که این مساله یک جهت‌گیری جدید در فضای اقتصاد کشور است.

ستاری تصریح کرد: ما برای شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلاتی همچون معافیت‌های مالیاتی و گمرکی را در نظر گرفته‌ایم که این موضوع همچون چتری جهت رشد شرکت‌های دانش‌بنیان عمل می‌کند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه باید نظام مدیریتی در کشور تثبیت شود، اظهار کرد: با پول نفت نمی‌توان کشور را اداره کرد البته هم‌اکنون نیز وابستگی بودجه به نفت 20 درصد بوده ولی با روش‌های سنتی نمی‌توان به مسائلی همچون اشتغال‌زایی و کارآفرینی دست یافت.

به گفته ستاری، در فضای صداوسیما و فضای مجازی در تولید محتوای علمی و معرفی کارآفرینان طی دو سال گذشته اقدامات مثبتی انجام شده است و جوانان به این موضوع رسیده‌اند که با کارآفرینی می‌توان تولید ثروت کرد و استخدام دولت بودن نمی‌تواند در حوزه فرهنگی و نوآوری تحولی ایجاد کند.