حاصل کودتا؛ اردوغان قدرتمندتر، ترکیه ضعیف‌تر

اگرچه شکست کودتای نظامی اخیر در ترکیه فاجعه‌ای را رقم زد اما موفقیت آن فاجعه بزرگ‌تری را در پی داشت؛ چنانچه کودتاچیان، رجب طیب اردوغان را می‌کشتند و یا بازداشت می‌کردند نیروهای امنیتی و حامیان اردوغان درگیر می‌شدند و جنگ داخلی اجتناب‌ناپذیر بود.

روزنامه ایندیپندنت در گزارشی درباره تبعات کودتای 15 ژوئیه در ترکیه می‌نویسد: «در حال حاضر فاجعه در ترکیه این است که دیگر برای ترک‌ها مقاومت در برابر اراده اردوغان برای انحصار قدرت بسیار دشوار شده است، زیرا وی با ایستادگی در مقابل کودتا به عنوان یک رهبر منتخب، مشروعیت خود را تقویت کرد و دیگر مخالفان حکومت وی به عنوان حامی تروریسم بازداشت و مجازات می شوند.

یک منتقد اردوغان دراین باره می‌گوید: حقوق بشر و دموکراسی ضعیف‌تر می‌شود. دیگر انتقاد از اردوغان به عنوان کسی که توسط توطئه گران ارتش مورد تهدید قرار گرفته بسیار دشوار خواهد بود.

هیچ گونه تردیدی وجود ندارد که این کودتا توسط طرفداران فتح الله گولن که از سال 1999 در ایالت پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند، انجام شده است. حتی اگر اعترافات توطئه گران را کنار بگذاریم، باز هم مشخص است که تنها طرفداران گولن این توانایی را دارند که بتوانند واحدهای بسیاری از نیروهای امنیتی را علیه اردوغان به خدمت بگیرند.

منتقد اردوغان با اشاره به کودتای نافرجام  در ادامه اضافه می‌کند،: فتح الله گولن نه تنها کمکی به مخالفان نکرد بلکه ما را کشت، وی کاملا ما را در دستان اردوغان قرار داد.

وی ادامه می‌دهد: طرفداران گولن در دو مسیر متفاوت حرکت می‌کنند: از یک سو یک چهره عمومی میانه رو در مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و انجمن‌های تجاری از خود نشان می دهند اما از سوی دیگر به عنوان یک سازمان مخفی در ارتش، پلیس و سرویس‌های امنیتی عمل می کنند.

تحلیل‌گران براین باورند که این کودتا بسیار بد سازماندهی شده بود و به همین دلیل هرگز موفق نمی‌شد. اما اولین واکنش دولت اردوغان به کودتا بسیار احمقانه بود. اردوغان اعلام کرد که اولین خبر از کودتا را از شوهر خواهرش شنیده است. او مدعی شد: وی در ساعات 4 و 30 / 4  عصر به من زنگ زد و گفت: سربازان خودروها را در کنار کاخ "بیلربیی" متوقف کرده‌اند.

ظاهرا در ساعات اولیه اردوغان در درک این که چه اتفاقی رخ داده، دچار مشکل شده و یک فضای سردرگمی حاکم بوده است. اما نکته جالب این است که علاوه بر شکست سازمانی توطئه گران، آنها یک اشتباه محاسباتی داشته‌اند. به باور آنها ترک‌ها به دو گروه تقسیم شده بودند:  یک طرف موافقان اردوغان و یک طرف نیز مخالفان وی. اما در حین انجام کودتا، توطئه گران هیچ حمایتی دریافت نکردند، زیرا به قول یک فعال کرد: " بدترین سیاستمدار بهتر از بهترین ژنرال‌ است."

اکنون اردوغان شکست کودتای اخیر را بهانه‌ای فرستاده شده از آسمان برای کنار گذاشتن تمامی کسانی که حامی وی نبودند، تلقی می‌کند. به نظر می‌رسد سرکوب‌های صورت گرفته در دوره سه ماهه وضعیت فوق العاده فراتر از افراد دخیل در کودتا و یا افراد مرتبط با گولن انجام شود. در این میان ممکن است واکنش بیش از حد دولت به عنوان یک اقدام عمدی برای بهره بردن از بحران تلقی شود اما یک نگرانی همراه با بدبینی نسبت به این که کودتا کاملا تمام نشده وجود دارد. در همین راستا حامیان دولت دیروز در پیامهایی توئیت کردند که ممکن است کودتای دومی رخ دهد و برخی از واحدهای نظامی به پایگاه‌هایشان اعزام شده‌اند.

به گزارش ایسنا، هفته‌های آتی نشان خواهد داد که آیا اردوغان خواهد توانست تمام مخالفت‌ها را کنار بگذارد یا این که باعث تقسیم بندی‌های عمیق تر در کشور خواهد شد. ممکن است وی در مبارزه علیه شبه نظامیان کرد در جنوب شرق ترکیه دچار مشکل شود زیرا در حال تصفیه ارتش است. داعش نیز از سیاست جدید در ترکیه سود خواهد برد زیرا مقامات کشور به دنبال دستگیری طرفداران گولن خواهند بود تا یافتن مخفی گاه‌های افراد داعش. همچنین داعش از فضای ضد آمریکایی به وجود آمده در ترکیه بعد از کودتا بهره خواهد برد زیرا دولت و بسیاری از افراد جامعه قانع شده‌اند که این کودتا کار آمریکا بوده است. در همین راستا داعش تلاش خواهد کرد که این فضای ضد آمریکایی را گسترش دهد. روابط واشنگتن و آنکارا نه تنها همانند گذشته خوب نیست بلکه بدتر شده است.

در نهایت ، اردوغان می‌تواند از این کودتا برای اتحاد تمام ترکها استفاده کند یا به گونه‌ای عمل کند که باعث تعمیق شکاف‌ها شود. نمی‌توان در این باره چندان خوش بین بود.»