اهالی سینما با منتقد ارجمند وداع کردند

مراسم تشییع جمشید ارجمند (منتقد و نویسنده) صبح امروز (27 تیر ماه) با حضور جمعی از اهالی سینما و منتقدان و نویسندگان سینمایی در خانه سینما واقع در خیابان وصال برگزار شد.

 در ابتدای این مراسم جواد طوسی رییس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران ضمن تسلیت به جامعه منتقدان و اهالی فرهنگ و هنر بیان کرد: «زنده یاد جمشید ارجمند در عین ساحت چند وجهی خود، فردی متواضع و فروتن بود. فصل مشترک میان جمشید ارجمند و عزیز تازه از دست رفته زنده یاد عباس کیارستمی هویت‌مندی و اینجایی بودن آنها بود.»

وی افزود: «کیارستمی با وجود اعتبار جهانی‌اش در هر مناسبتی اینجایی فکر می‌کرد و به ریشه‌هایش تکیه می‌کرد. ارجمند نیز یکی از اولین افراد نسل جدی منتقد سینما در دهه ۴۰ بود. او با توجه به توانایی‌های علمی که داشت، می‌توانست به خارج از کشور برود اما برخلاف هم نسلان خود در این سرزمین باقی ماند و درِ خانه کوچکش در دارآباد همواره به روی عاشقان سینما باز بود.»

طوسی ادامه داد: «سوال مهمی که این روزها وجود دارد این است که چرا ما نسبت به افرادی مانند کیارستمی و ارجمند خواسته یا ناخواسته جفا کردیم. در مورد زنده یاد جمشید ارجمند که این جفا به صنف من هم مربوط می‌شود. در واقع تنهایی دوران کهنسالی او می‌توانست رخ ندهد. آیا سیاستگذاران جامعه فرهنگی ما نمی‌توانستند به بهانه‌های مختلف جمشید ارجمند را در یک حوزه فرهنگی جذب کنند و راهی برای بیرون آمدن او از تنهایی ایجاد کنند؟ به عنوان مثال بنیاد سینمایی فارابی که فصلنامه‌های مختلفی را منتشر می‌کند، می‌توانست برای بیرون آمدن از خلوت و تنهایی این منتقد، او را در یکی از این فصل‌نامه‌ها به همکاری بطلبد. شاید بخشی از انزوای ناخواسته جمشید ارجمند به کم‌کاری ما مربوط می‌شود. امیدوارم این پل ارتباطی عاطفی را محدود به مجلس ترحیم نکنیم و از هر فرصتی برای دریافتن این بزرگان استفاده کنیم.»

در ادامه سید رضا میرکریمی مدیرعامل خانه سینما گفت: «طی دو هفته گذشته عزادار همکاران خود در حوزه سینما بودیم و از طرف ما این کمترین کاری است که برای آنها چنین مراسمی را برگزار کنیم و از این طریق با آنها وداع کنیم. البته جای بسیاری از دوستان مانند عباس کیارستمی هیچگاه پر نمی‌شود.»

وی افزود: «در مورد جمشید ارجمند نیز باید بگویم که او یک ادیب واقعی بود. وقتی می‌گوییم کسی ادیب بوده یعنی ویژگی‌ها و مهارت‌های زیادی داشته که از آن جمله می توان به ترجمه، ویراستاری، نقد و شعر نویسی اشاره کرد، این‌ها یک شبه به دست نمی‌آیند. جمشید ارجمند منتقد، نویسنده، مترجم و شاعر بود، او فضل و هنر را با هم داشت و به جرأت می‌شود واژه ادیب را برای او بکار برد، او جلوه‌ای از ادب بود و از فرزانگان با ادب کشور به شمار می‌رفت که ما را ترک کرد.»

مدیرعامل خانه سینما اظهار کرد: «با ادب بودن یعنی قدم زدن در مدار اعتدال و احترام به دیگران. متأسفانه در روزهای اخیر شاهد اتفاقاتی درباره پیگیری پرونده پزشکی عباس کیارستمی بودیم. من از همین جا موضع خانه سینما را اعلام می‌کنم که این موضوع چندان فوری نیست و می‌شود با صبر و حوصله آن را پیگیری کرد و نیازی به رودررو قرار دادن جامعه پزشکی و جامعه هنری نیست.»

وی ادامه داد: «از همه سینماگران می خواهم که اگر قرار است هر کار جمعی یا فردی در این زمینه انجام شود حتما با خانه سینما هماهنگ شود و سعی کنند از مسیری که بزرگان سینما طی کردند، به بهانه بزرگداشت نام این بزرگان خارج نشوند تا به واسطه پیگیری این مساله، شاهد اتفاق ناخوشایند دیگری نباشیم.»

پس از آن علی عباسی تهیه‌کننده سینما بیان کرد: «در دوران جوانی در سن ۱۷ سالگی تلاش داشتم اولین برنامه تلویزیونی درباره سینما را با نام «شما و سینما» اجرا کنم. به همین بهانه به جمشید ارجمند رجوع کردم تا او در این برنامه سنگین سینمایی که در سطح بین المللی بود، من را همراهی کند.»

وی افزود: «از جمشید ارجمند خواستم که یاری‌ام کند و این وجود به معنای واقعی با تمام توان مرا یاری کرد. من هفته‌ای دو رور به منزل او می‌رفتم و مطالب برنامه را از او می‌گرفتم و فردا روی آنتن تلویزیون اجرا می کردم/ حتی گاهی فرصت بارخوانی هم نداشتم. اگر در سازمان سینمایی پیام بزرگانی کارشان را شروع کردند در بن مایه اولیه‌ای بود که در سایه جمشید ارجمند شکل گرفت.»

پس از آن جهانبخش نورایی گفت: «با بوسه بر پیکر جمشید ارجمند و سلام به دوستداران سوگوارش. دیشب که آقای طوسی با من صحبت کرد و گفت که باید در این مراسم صحبت کنم هر چه فکر کردم دیدم حرف‌هایم آن قدر زیاد است که در اینجا مجال گفتنش نیست. بنابراین متنی را نوشتم تا برایتان بخوانم.»

وی در ادامه ضمن بیان اینکه این دومین باری است که در جمع علاقه‌مندان جمشید ارجمند درباره او سخن می گوید نوشته خود را خواند.

در ادامه کامران ملکی توضیح داد: «هر سال انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران یک مراسمی را برگزار می کند که در این مراسم سینماگران بسیاری حضور دارند. سال ۸۶ اولین جشن انجمن برگزار شد و اولین تقدیر و تجلیل انجمن در اولین دوره از این جشن از جمشید ارجمند صورت گرفت. به خاطر دارم که لوح تقدیر او توسط رخشان بنی‌اعتماد و مسعود کیمیایی اهدا شد. خدا را شکر می‌کنم که احترامی را که انجمن باید به یک نویسنده می‌گذاشت به درستی صورت گرفت.»

پس از آن فریدون جیرانی ضمن تسلیت به انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران، خانواده مرحوم ارجمند و خانواده سینما بیان کرد: «دیشب که می‌خواستم متنی را بنویسم به کودتای 28 مرداد رسیدم. برای صحبت از ارجمند باید از یک تاریخ صحبت کرد، تاریخی که متاسفانه از کودتای ۲۸ مرداد آغاز می‌شود. بعد از شکست کودتای 28 مرداد، نسلی که با آرزوی پیروزی نهضت زندگی می‌کردند دور یک دکه روزنامه‌فروشی جمع شدند که با ورود به یک مجله سینمایی به نام «ستاره سینما» این شکست را فراموش کنند.»

وی ادامه داد: «بسیاری از افراد آن جمع در حال حاضر در ایران نیستند و جمشید ارجمند نیز از جمله این افراد بود. او در آن زمان در حوزه سینما فعالیت نمی‌کرد و نقد سیاسی می‌نوشت. او یک فعال سیاسی بود که به زندان هم افتاد.»

جیرانی اظهار کرد: «در سال‌های دهه ۴۰ و اوج نمایش فیلم‌های خارجی و راه افتادن نقد فیلم، نوشته‌های ارجمند بسیار متفاوت بود. او با نگاه اجتماعی به سینما، نقد می‌نوشت. در دهه ۵۰ و با شروع نقدهای سیاسی، ارجمند را از روی نقدهای متفاوتش شناختیم. او منتقدی بود که یک دوره روی ما تاثیر گذاشت اما از سال ۵۷ به بعد خاطره‌ای از او ندارم مگر یک دوره داوری در سال ۸۰ و همان مراسمی که آقای ملکی اشاره کرد.»

وی افزود: «آنچه خاطرات من را از این منتقد بزرگ می‌سازد، این است که او در دوره‌ای که نمی‌شد حرف اجتماعی و سیاسی زد، نقدهای اجتماعی و سیاسی می‌نوشت و چیزهای زیادی به نسل ما آموخت.»

پس از آن فرزاد رسول اف به فعالیت‌های علمی ارجمند از جمله فعالیت در حوزه اقتصاد کشاورزی در ایران و اولین سردبیری نشریات اقتصادی کشاورزی در کشور اشاره کرد و گفت: «او جزو اولین کسانی بود که در مورد اقتصاد کشاورزی می‌نوشت. او اولین سردبیر نشریه اقتصاد کشاورزی و توسعه بود.»

محمدمهدی فخری‌زاده مدیر انتشارات روزنه‌کار نیز در ادامه بیان کرد: «زنده یاد جمشید ارجمند تاثیر بزرگی در کارها و کتاب‌های من داشت. او همیشه توصیه‌ها و راهنمایی‌های خوبی به من می‌کرد. ۳۰ سال از آشنایی من با این منتقد و نویسنده می‌گذرد و طی این سال‌ها متوجه شده‌ام که او با وجود تمام خلوص نیتی از بسیاری از افراد جفا دید. خیلی‌ها باید طی این سال‌ها به دیدنش می‌رفتند، نرفتند. حتی خیلی از کسانی که باید الان اینجا باشند، نیستند؛ کسانی که جمشید ارجمند برای آنها و به اسم آنها کتاب نوشته بود و این مساله مرا خیلی ناراحت کرد.»

در ادامه لیلی گلستان نیز عنوان کرد: «من از سال‌های ۴۷ و ۴۸ با جمشید ارجمند عزیز در مجله تماشا همکار بودم و غیر از خاطره خوش چیزی ندارم که بگویم. برای گفتن از او باید صفاتی همچون مهربانی، شرافت، نجابت، ملایمت، با شعوری، هوش، بافرهنگی، سعه صدر و هر آنچه صفت خوب است استفاده کنم. مجموعه اینها می‌شود جمشید ارجمند.»

وی افزود: «فکر می‌کنم هیچ کس نمی‌تواند جای او را در حوزه نقد بگیرد. زیرا او هنگام نوشتن نقد هیچ یک از مناسبات شخصی‌اش را لحاظ نمی‌کرد. ارجمند بسیار درست و شریف و دوست داشتنی بود و من یکی از بهترین دوستان عزیزم را از دست دادم. به دلیل فوت جمشید ارجمند برای جامعه منتقدان که عادت دارند به دیگران فحش بدهند و فحش بنویسند، متاسفم.»

پس از آن سیروس علی‌نژاد گفت: «گرچه جمشید ارجمند به نقد سینما مشهور است اما او یک روزنامه‌نگار جامع بود و در زمینه‌های مختلفی مانند طنز و مقاله‌نویسی، ترجمه و شعر، آدم توانایی بود و هر وقت می‌خواستیم انتشار مجله‌ای را آغاز کنیم، قبل از هر چیز با او صحبت می‌کردیم. او هر رزونامه و مجله‌ای را در هر حوزه‌ای سردبیری می‌کرد و به بهترین نحو منتشر می‌شد.»

وی ادامه داد: «جمشید ارجمند دبیر و سردبیر توانایی بود از همه زیباتر طنزش بود که این روزها دیگر یادی از آن نمی‌شود. شاید اگر یک صنف یا سندیکای مطبوعاتی داشتیم چنین مجلسی باید در آن صنف برگزار می‌شد. شاید اگر انجمن دبیران و سردبیران وجود داشت باید چنین مراسمی را توسط آن انجمن برگزار می‌کردیم. من روزنامه‌نگاری مثل او ندیدم که در تمام حوزه‌ها بتواند بنویسد.»

طهماسب صلح‌جو نیز از ضمن تسلیت به میترا محاسنی و عزیز ساعتی گفت: «جمشید ارجمند آنقدر جایگاه قدیمی و ارزشمندی در عرصه فرهنگ دارد که فکر نمی‌کنم بتوانم حرفی که در خور او باشد، بیان کنم. همانگونه که آقای ملکی گفت، این یک فاجعه فرهنگی است که وقتی زیر تابوت یک عزیز فرهنگ‌ساز را می‌گیریم، تازه می‌فهمیم که چه کسی را از دست داده‌ایم. امیدوارم این مسئله هر چه سریع‌تر برطرف شود.

وی افزود: «وقتی در دوران نوجوانی عشق به سینما به دلمان افتاد، با خواندن مطالب ارجمند فهمیدم که می‌شود سینما را جدی دوست داشت. جایگاه من این نیست که درباره ارجمند حرفی بزنم. فقط می‌توانم بگویم او پیشکسوت و الگوی ما بود.»

شاهرخ دولکو داماد زنده‌یاد جمشید ارجمند نیز در پایان با بیان اینکه جمشید ارجمند فقط پدر همسرم نبود، او پدر من هم بود، گفت: «از طرف خانواده ارجمند از شما تشکر می‌کنم و آرزوی آرامش برای آن بزرگ مرد دارم.»

بهمن فرمان‌آرا، سید رضا میرکریمی، رخشان بنی اعتماد، محمدمهدی عسگگرپور، مازیار میری، امیرشهاب رضویان، فریدون جیرانی، جهانگیر کوثری، لیلی گلستان، جواد طوسی، طهماسب صلح‌جو، بیژن امکانیان، حبیب اسماعیلی، آناهید آباد، حبیب رضایی، جهانگیر الماسی، امیر اثباتی، هوشنگ گلمکانی، محمد متوسلانی، شاهرخ دولکو، هارون یشایایی، علی اعلایی، کیوان کثیریان، فرامرز روشنایی و... از جمله افراد حاضر در این مراسم بودند.