نگاهی به چرخش موضع ترکیه درباره سوریه

سیر تحولات سوریه به سود نظام این کشور، افزایش خطر گروه‌های تروریستی در داخل ترکیه و قدرت یابی کردها از عواملی هستند که مقام های سیاسی ترکیه را مجبور به بازنگری سیاست خارجی خود به ویژه درباره سوریه کرده اند.

 به نقل از تارنمای «النشره» لبنان، از زمانی که «بن علی ییلدریم» پس از «احمد داوود اوغلو» به عنوان نخست وزیر جدید ترکیه انتخاب شده آنکارا در سیاست خارجی خود وارد مرحله تازه ای شده است. نخستین نشانه های آن در تلاش آنکارا برای پایان دادن به بحران در روابط با مسکو خود را نشان داد.  تغییر موضع ترکیه در این سطح باقی نماند بلکه این کشور تمایل دارد روابط خود کشورهای همسایه به ویژه سوریه و عراق را از سرگیرد و سیاست پایان دادن به همه مشکلات با همسایگان (به صفر رساندن مشکل) را به کار بندد. سیاست به صفر رساندن تنش با همسایگان پس از آغاز انقلاب های جهان عرب به دلیل بلندی پروازی های «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه که به دنبال احیای دولت عثمانی جدید بود از بین رفت.

بینالی ییلدریم نخست وزیر ترکیه به طور آشکار اعلام کرد که کشورش برای از سرگیری روابط طبیعی با سوریه و عراق اطمینان کامل دارد. او بر این مساله تاکید کرد که برای رویارویی با داعش باید در سوریه و عراق ثبات حاکم شود. این نخستین بار نیست که نخست وزیر ترکیه چنین موضعی را در پیش گرفت، بلکه پیش از این نیز او اشاره کرد که آنکارا دلایلی زیادی برای اختلاف با کشورهای همسایه ندارد.

اکنون این سوال مطرح می شود که علت واقعی تغییر موضع ترکیه چیست؟

تنها چند ماه پیش ترکیه بازیگر اساسی در تحولات منطقه خاورمیانه بود. اما اوضاع تغییر پیدا کرد به طوری که در نتیجه تحولات منطقه این کشور خود را نخستین زیان دیده می بیند. امنیت ملی این کشور به طور گسترده ای تهدید می شود. این کشور برای برداشتن هر گام سودمندی در این زمینه ناتوان است. آمریکا همپمیان ترکیه هم در راستای منافع آنکارا عمل نمی کند بلکه واشنگتن خطوط قرمز ترکیه درباره برپایی دولت خودمختار کردها در مرزهای سوریه را نادیده گرفته است.

قدرت یابی کردها و افزایش حمله های تروریستی گروه داعش در داخل ترکیه از برجسته ترین عواملی بودند که سبب شده اند ترکیه در سیاست خارجی خود به ویژه درباره سوریه بازنگری کند. این کشور که پیش از این بر کناره گیری «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه از قدرت تاکید می کرد و از مخالفان سوریه همه گونه حمایت سیاسی و نظامی می کرد به دلیل وجود اطلاعاتی درباره هماهنگی آن با جبهه النصره  و القاعده در عرصه بین الملل با انتقادهای بسیاری روبرو شد.

خطر گروه تروریستی داعش و کردها از دید رهبران ترکیه چالشی است که وجود ترکیه را تهدید می کنند. زیرا این دو عامل می توانند بر اوضاع امنیتی و اجتماعی ترکیه تاثیر گذار باشند. همچنین این عوامل می توانند بر اوضاع اقتصادی ترکیه هم اثر گذارند. آنکارا بر بخش گردشگری به عنوان یک منبع اساسی اقتصاد خود نگاه می کند و بر این مساله تاکید می کند که گردشگر به کشوری که انفجارهای تروریستی را شاهد باشد، سفر نخواهد کرد. از این رو باید پیش از اینکه بحران به وجود آید، خلا را پر کرد. گام های نخست ترکیه در سیاست خارجی با عادی سازی روابط با مسکو و تل آویو رخ داد.