پیکر آهنگساز ایرانی با صدای شهرام ناظری تشییع شد

 آیین تشییع پیکر مصطفی کمال پورتراب - آهنگساز و تئوریسین موسیقی ایران - صبح روز جمعه، چهارم تیرماه، با حضور چهره‌های موسیقی، معاون هنری وزارت ارشاد، مدیرعامل خانه موسیقی و علاقه‌مندان به این هنرمند از مقابل تالار وحدت برگزار شد.

شهرام ناظری - خواننده و استاد آواز - در این مراسم اظهار کرد: من ۳۷ سال تنها کار کردم و در همه این مدت به صدا و سیما نرفتم. با این حال کسانی مثل پورتراب بودند که در آن‌ها عشقی احساس می‌کردم و از وجودشان انرژی می‌گرفتم. وقتی شنیدم مصطفی کمال پورتراب از دنیا رفته است، خیلی دلم گرفت. او کسی بود که با یک دیدار کوتاهش انرژی می‌گرفتم.

او افزود: پورتراب جزو نسلی بود که من به این نسل می‌گویم شکوهمند. نسلی که معرفت بالا و طبع بزرگی دارند. او همه وجودش عشق بود. ما وقتی کسی می‌میرد و می‌خواهد جهان را ترک کند زیاد حرف می‌زنیم، اما هیچ‌وقت پند نمی‌گیریم. ای کاش نسل ما و نسل‌های بعدتر از معرفت و شکوهمندی وجود استاد پورتراب درس می‌گرفتیم و این طرز فکرهای پایین و ذهن‌های کوتوله را کنار می‌گذاشتیم. اما هیچ‌وقت یاد نمی‌گیریم. در نسل‌های بعد از نسل او شاهد افت بودیم و شاید از حاصل تربیت این جامعه بیشتر از این نمی‌توان توقع داشت.

ناظری ادامه داد: پورتراب یکی از کسانی بود که عاشقش بودم. وقتی او را می‌دیدم روحم شاد می‌شد و از شکوهمندی وجودش و یکرنگی او لذت می‌بردم و انرژی می‌گرفتم.

ناظری سپس در کنار پیکر پورتراب به آوازخوانی پرداخت.

در بخش دیگری از این مراسم محمد سریر - عضو هیأت مدیره خانه موسیقی - با بیان اینکه آثار پورتراب ماندگار و پشتوانه فرهنگی مهمی هستند، اظهار کرد: مصطفی کمال پورتراب استاد بیش از سه نسل از کسانی بود که در حوزه فرهنگ و هنر خدمت می‌کردند و در ادامه نیز همچنان از او می‌آموختند. علاقه‌مندی، کشش و کوشش او در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری و حافظه گسترده و دانش وسیعش آموزنده بود. این‌ها مواردی بود که شاید به ندرت در استادان دیگر دیده بودیم. او به مباحث مختلفی همچون موسیقی ملی و جهانی، زبان‌های مختلف، شریعت و مبانی دینی، ریاضیات، فلسفه، زبان‌شناسی و کاربرد کامپیوتر اشراف داشت.

او افزود: پورتراب افق‌هایی را به جوان‌ها نشان می‌داد که معنای آن‌ها این بود که همیشه می‌شود هر کاری کرد؛ فقط باید تلاش و پشتکار داشت. او نمادی از کوشش و تلاش و بهره‌گیری از همه فرصت‌های زندگی بود. تا روزهای آخر زندگی‌اش سه، چهار ساعت مطالعه توأم با نوشتن داشت. در همین چند سال اخیر چند کتاب از او منتشر شده بود.

سریر همچنین بیان کرد: او همیشه نگران شاگردانش بود و همه را به اسم می‌شناخت و به وجود آن‌ها افتخار می‌کرد. پورتراب غرق در آرزوی سرفرازی کشور و مردم بود و اگر تندی می‌کرد روی شخص نبود، بلکه مربوط به موضوع می‌شد. موفقیت شاگردانش اصلی‌ترین دلمشغولی این استاد بود.

در بخش دیگری از این مراسم نازنین جلالی - یکی از شاگردان پورتراب - پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من مدت کوتاهی شاگرد استاد پورتراب بودم که به اندازه یک پلک بر هم زدن گذشت. تمام زندگی و یافته‌های علمی‌ام را مدیون او هستم. مهمترین عنصر وجودی او تلاش و مطالعات علمی و جنبه بخشندگی‌اش بود. به طور سربسته به خیلی‌ها کمک می‌کرد. به درخواست خود او هیأت امنایی با حضور خانه موسیقی برگزار شد تا همه سرمایه‌های معنوی، کتاب‌ها و سازهایش در راه موسیقی و متعلق به خانه موسیقی صرفا برای بهره‌برداری در زمینه هنر موسیقی استفاده شود.

سپس اسماعیل تهرانی - دیگر شاگرد پورتراب - با بیان اینکه از سال ۱۳۴۰ شاگردی او را کرده است، گفت: همه ما از بدو تولد زیر پوشش دو معلم آشکار و پنهان هستیم. معلم پنهان خانواده و جامعه هستند و معلم آشکار مدرسه و دانشگاه. پورتراب تنها کسی بود که چه زمانی که روی نیمکت‌های کلاس می‌نشستیم و چه زمانی که ریاست هنرستان را بر عهده داشت و کنارش بودیم، هر دو این نقش‌ها را به خوبی بازی کرد. برای همه هم معلم پنهان بود و هم آشکار. این ویژگی او را در کمتر کسی دیدم.

حمیدرضا نوربخش - مدیرعامل خانه موسیقی - نیز در این مراسم اظهار کرد: وداع با یک استاد واقعی سخت است. پورتراب پشت و پناه، حامی و معلم بزرگ ما بود. من از طرف استاد شجریان، ریاست شورای عالی خانه موسیقی، که در همین لحظه آرزوی سلامتی‌اش را داریم درگذشت این استاد موسیقی را تسلیت می‌گویم. ما شخصیتی را از دست دادیم که از هر حیث اگر نگوییم بی‌نظیر، قطعا کم نظیر بود. این توفیق را داشت که بیش از هفت دهه از عمرش معلم و آموزنده باشد. با اینکه استاد بزرگی بود هیچ وقت از آموختن عار نداشت و از کسی که به او چیزی می‌آموخت تشکر می‌کرد.

او افزود: بزرگترین خصلت پورتراب بخشندگی او بود. این استاد هیچ دلبستگی‌ای به دنیا و ظواهر آن نداشت و تمام کلاس‌هایی را که برای شاگردانش برپا می‌کرد مجانی بود. در صورت نیاز به شاگردانش کمک هم می‌کرد. او با وجود سن زیادش برای کانون مدرسان خانه موسیقی کاندیدا شده بود. این خصلت کمی نیست. با تواضع تمام در جلسه شورای عالی خانه موسیقی با اینکه از نظر سنی از همه بزرگ‌تر بود ریاست را به استاد شجریان واگذار کرد، چون معتقد بود استاد شجریان شخصیتی موثرتر و کارسازتر است.

سپس داود گنجه‌ای - هنرمند پیشکسوت موسیقی - پشت تریبون قرار گرفت و با ذکر خاطره‌ای از پورتراب گفت: او در کسوت معلمی آنچه داشت می‌بخشید. هرگز از کسی تقاضای پول نکرد. انسانی بود که به بهترین وجه رفت و امیدوارم من هم این شانس را داشته باشم که مثل پورتراب بمیرم. همین‌جا از شما می‌خواهم برای شفای عاجل مرد بزرگ آواز ایران استاد محمدرضا شجریان دعا کنید.

در پایان پیکر مصطفی کمال پورتراب بر دوش شاگردان و علاقه‌مندانش برای خاکسپاری در قطعه هنرمندان به بهشت زهرا (س) بدرقه شد.

اجرای گروه کُر ارکستر سمفونیک تهران با همراهی ارکستر سازمان صداوسیما از دیگر بخش‌های این مراسم بود.

در این مراسم چهره‌هایی چون علی مرادخانی، علی ترابی، نصرالله ناصح‌پور، مجید انتظامی، فرزاد طالبی، حافظ ناظری، محمد سریر، مسعود حبیبی، میلاد عمران‌لو، ‌علی‌اکبر صفی‌پور، هادی آزرم، سیدمحمد میرزمانی، هوشنگ و اردشیر کامکار، جاوید مجلسی، داریوش پیرنیاکان و حسین علیزاده حضور داشتند.

مراسم بزرگداشت کمال پورتراب نیز روز شنبه پنجم تیرماه از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸ در مسجد نور میدان فاطمی برگزار خواهد شد.

مصطفی کمال پورتراب متولد ۱۳۰۳، آهنگ‌ساز ایرانی و از استادان تئوری موسیقی بود. او از اعضای هیئت مؤسس و نایب‌رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران بود. پورتراب از ۱۳۲۴ تدریس موسیقی را آغاز کرد. وی در سال ۱۳۴۰ سرپرستی یکی از ارکسترهای وزارت فرهنگ و هنر ایران را به عهده گرفت. همچنین در فاصله ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲ مدیر هنرستان موسیقی ایران شد.

این هنرمند دوم تیرماه در سن ۹۲ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.