از «ملا رادیو» تا طالبان پاکستان

پس از کشته شدن «حکیم‌الله محسود» رهبر گروه شبه‌نظامی تحریک طالبان پاکستان در حمله پهپادهای آمریکایی به «وزیرستان شمالی»، این گروه در نهایت نام رهبر جدید خود را اعلام کرد.

«شاهدالله شاهد» در گفت‌وگوی تلفنی با «رویترز» اعلام کرد که اعضای شورای طالبان پس از برگزاری جلسه نهایی خود در افغانستان، ملا فضل‌الله را به‌عنوان رهبر جدید این گروه انتخاب کرده‌اند.

این در حالی است که جلسه قبلی این شورا در وزیرستان شمالی پاکستان برگزار شده بود.

شورای مرکزی طالبان در چند روز گذشته جلسات متعددی برای انتخاب رهبر جدید این گروه برگزار کرده بود و حتی نام افرادی چون «خان سید سجنا» به‌عنوان رهبر جدید مطرح شده بود اما اعضای شورا نتوانستند در این باره به توافق قطعی دست پیدا کنند.

با این حال، شاهد سخنگوی طالبان روز گذشته از توافق اعضای این شورا برای معرفی ملا فضل‌الله رهبر طالبان منطقه «سوات» پاکستان برای رهبری این گروه خبر داد. بدین ترتیب، ملا فضل‌الله اولین رهبر طالبان پاکستان است که عضو قبیله محسود نمی‌باشد.

برخی منابع بر این باورند که فضل‌الله از یاران نزدیک «ملا عمر» رهبر طالبان افغانستان است و انتخاب وی به‌طور قطع با حمایت ملا عمر صورت گرفته است.

همچنین برخی رسانه‌ها عنوان می‌کنند که «شیخ خالد حقانی» که در محافل عمومی زیاد شناخته شده نیست به عنوان معاون فضل‌الله فعالیت خواهد کرد.

از «ملا رادیو» تا رهبری طالبان

ملا فضل‌الله از رهبر طالبان «سوات» در پاکستان بود. وی ابتدا در یکی از روستاهای دره سوات به تدریس علوم دینی مشغول بود تا اینکه تصمیم گرفت برای تبلیغ دین یک شبکه رادیویی تأسیس کند.

شبکه رادیویی که ملا فضل‌الله تأسیس کرده بود بیشتر سخنرانی و اظهارات وی را پخش می‌کرد از این جهت وی در بین مردم به ملا رادیو شهرت یافت.

ملا فضل‌الله جزو رهبران سخت‌گیر طالبان است که تلاش کرد با خشونت قوانین به ظاهر اسلامی را به مردم سوات تحمیل کند. وی دستور داد مدارس دخترانه در این منطقه تخریب شوند و شلاق زدن مردم در مکان‌های عمومی همچنین سر بریدن مجرمان به بدترین وجه از دیگر اقدامات وی می‌باشد.

قبل از آغاز عملیات ارتش در دره سوات، برای دستگیری یا کشتن ملا فضل‌الله جایزه تعیین شد و در سال 2009 جایزه دستگیری و کشتن وی به 5 میلیون روپیه افزایش یافت.

اواخر سال 2009 ارتش پاکستان در عملیاتی دره سوات را تسخیر کرد و ملا فضل‌الله به ولایت «نورستان» افغانستان گریخت.

ملا فضل‌الله و همراهانش بارها نیروهای مرزی پاکستان را هدف حملات خود قرار داده‌اند و این در حالی است که فضل‌الله متهم ردیف اول حمله به «ملاله یوسف زئی» دختر نوجوان پاکستانی و فعال حقوق بشر در منطقه سوات می‌باشد.

ملا فضل‌الله داماد «صوفی محمد» رهبر گروه «نفاذ شریعت محمدی» (شاخه‌ای از طالبان که در حمله به پلیس پاکستان و جنایت‌های مختلف دست داشته است) می‌باشد. صوفی محمد هم اکنون در زندان پیشاور به سر می‌برد. دادگاه پیشاور بارها تلاش کرده که صوفی محمد را محکوم کند اما هر بار نتوانسته برای محکومیت وی به نتیجه قطعی برسد.

گفته می‌شود که فضل‌الله برخلاف «حکیم‌االه محسود» رهبر پیشین طالبان که حدود 10 روز پیش در حمله پهپادهای آمریکایی در «وزیرستان» کشته شد، مخالف سرسخت هر نوع مذاکره است و انتخاب وی می‌تواند چالش جدیدی در روند صلح در این کشور ایجاد کند.

شیخ خالد حقانی کیست؟

شیخ خالد حقانی از دیگر رهبران سخت‌گیر طالبان است که نظام دموکراسی و قانون پاکستان را غیر شرعی دانسته و مخالفت نکردن با این موضوع را کفر می‌داند.

با اینکه شیخ خالد حقانی در محافل عمومی و رسانه‌ای زیاد شناخته شده نیست اما در بین طالبان به عنوان یک شخصیت ممتاز شناخته می‌شود. شیخ خالد حقانی از رهبران با نفوذ طالبان است.

چون شیخ خالد در مدرسه دینی «دارالعلوم حقانیه» پاکستان درس خوانده پسوند حقانی به نامش اضافه شده است. زمانی که گروه شبه‌نظامی تحریک طالبان تشکیل شد خالد حقانی دروس دینی خود را با نمرات عالی به پایان رسانده بود به همین علت کلمه شیخ نیز به نامش اضافه شد و به شیخ خالد حقانی معروف شد.

وی یکی از رهبران اصلی طالبان پاکستان هنگام تأسیس این گروه بود. تمام فتواهای دینی تحریک طالبان پاکستان با امضای شیخ خالد حقانی بین عموم توزیع می‌شود و این موضوع نشان دهنده نفوذ معنوی وی بین رهبران طالبان است.

شیخ خالد حقانی قبل از «عصمت‌الله شاهین» رهبر شورای مرکزی طالبان بود.

وی از دوستان نزدیک «بیت‌الله محسود» و حکیم‌الله محسود رهبران سابق طالبان محسوب می‌شود.

سال گذشته، پایگاه خبری بی.بی.سی اردو بعد از مصاحبه با شیخ خالد حقانی عنوان کرد که اطلاعات شیخ درباره سیاست داخلی پاکستان و افغانستان بسیار دقیق است و به نظر می‌رسد وی به یک منبع قوی وصل است به همین علت تعمق زیادی در امور سیاسی این دو کشور دارد.

شیخ خالد حقانی در سپتامبر سال جاری میلادی در مصاحبه با خبرنگاران ابراز داشت: تصمیم‌گیری درباره مذاکره با دولت پاکستان به عهده حکیم‌الله محسود و شورای طالبان است اما چون اعضا و سازمان های دولتی برای مذاکره با هم متحد نیستند بعید می‌دانم بتوان با آنان مذاکره کرد.

حقانی تصریح کرد: دولت پاکستان نمی‌تواند فشارهای آمریکا را تحمل کند. این در حالی است که ارتش و دولت پاکستان برای مذاکره با طالبان با هم به توافق نرسیده‌اند و این تضاد همیشه وجود خواهد داشت.

شیخ خالد حقانی تأثیر زیادی بر نظم دادن به اعتقادات اعضای طالبان دارد و به نوعی پدر معنوی طالبان نیز محسوب می‌شود.