متن کامل سخنرانی آمانو در نشست شورای حکام

 مدیرکل آژانس گفت: برای پایدار ماندن اجرای برجام، تعهدات محکم همه طرف‌ها ضرورت خواهد داشت.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،  یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در ابتدای نشست چهار روزه شورای حکام در سخنانی درباره نظارت و راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران و اجرای برجام گفت: ما در مراحل ابتدایی روندی قرار دادیم که به توجه دقیق و مداوم همه طرف‌های ذی‌نفع نیاز دارد. همه طرف‌ها برای تحقق اجرا تلاش کرده‌اند. در ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو برای پایدار ماندن اجرا ادامه تعهدات محکم همه طرف‌ها ضرورت خواهد داشت.

متن سخنرانی آمانو در شورای حکام به شرح زیر است:

چندین گزارش مهم در دستور کار این نشست قرار دارد

گزارش سالانه 2015 به عنوان گزارش شورای حکام در کنفرانس عمومی ابلاغ می‌شود. این گزارش تحلیل موضوعی درباره‌ی فعالیت‌های اصلی آژانس ارائه می‌دهد و پیشرفت‌های مهم صورت گرفته در سال جاری را نمایان می‌کند. این گزارش فعالیت در ارتقای کاربردهای صلح‌آمیز علم و تکنولوژی هسته‌ای به منظور کمک به کشورهای عضو در دست‌یابی به اهداف پیشرفت و نیز تقویت ایمنی  و امنیت هسته‌ای و اجرای پادمان‌ها را منعکس می‌کند.

همکاری فنی

آقای رییس

همان‌طور که گزارش همکاری فنی برای سال 2015 نشان می‌دهد، تمرکز عمده برنامه همکاری فنی در سال گذشته ایمنی هسته‌ای بود که یک چهارم مجموع مخارج را به خود اختصاص داد. بهداشت، تغذیه، غذا و کشاورزی نیز پیگیری شد.

بودجه همکاری فنی در پایان سال مالی مجموعا 92.6 میلیون یورو بود. میزان اجرا برای سال 2015، 84.8 درصد بود. در سال‌های اخیر ما برای افزایش بودجه عادی همکاری فنی برای پیشرفت فعالیت کرده‌ایم و توانایی اجرا بهبود یافته است.

در خلال دیدارهای اخیرم از کشورهای آفریقایی ،بار دیگر شاهد بودم که برنامه‌ی همکاری فنی برای کشورهای در حال توسعه تا چه اندازه مهم است. من از بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها دیدن کردم و با پزشکان، مهندسان و دانشمندانی ملاقات کردم که از آموزش و حمایت‌های آژانس از طریق کاریابی در سیبرسدورف یا دیگر کشورها بهره بسیار برده بودند اجازه بدهید چند نمونه از فعالیت‌های مهم همکاری فنی ارائه کنم.

در سال 2015  آژانس به تقویت اثر بخشی زیرساخت‌های مقرراتی ملی و ایجاد ظرفیت برای مدیریت پسماند رادیو اکتیو کمک کرد. هم‌چنین ما آموزش‌هایی را در زمینه‌ی حفاظت از تشعشعات و ایمنی ارائه دادیم.

در اروپا برنامه همکاری فنی از فعالیت‌های ترمیم محیط زیستی مرتبط با سایت‌های پیشین تولید اورانیوم، خاک آلوده به مواد رادیواکتیو و در چارچوب حادثه چرنوبیل حمایت کرد.

نخستین دانشکده‌ی بین‌المللی مدیریت اضطراری تشعشعات در آمریکای لاتین برگزار شد. رشته‌های آموزشی پس از فارغ‌الحصیلی در زمینه‌ی حفاظت تشعشعات  و ایمنی منابع رادیو اکتیو برای ناظران در آفریقا، آسیا، اقیانوسیه، آمریکای لاتین و کارائیب ارائه شد.

در آسیا و اقیانوسیه 15 کشور عضو توانایی‌های خود را در پرورش محصولات جهش یافته افزایش دادند. 28 محصول جدید متنوع تحت یک پروژه چهار ساله و رها شده در مزارع به دست آمد.

پس از زمین‌لرزه وحشتناک کوادور در ماه اوریل سال جاری، آژانس به سرعت چهار واحد اشعه ایکس دیجیتال متحرک و نیز ژنراتورهای متحرک، تجهیزات معاینه‌ای ضروری و دستگاه‌های کشف تشعشعات شخصی را برای کمک به پزشکان ارسال کرد.

این نمونه دیگری از توانایی ما در واکنش سریع به بحران‌ها در کشورهای عضو بود.

کاربردهای هسته‌ای

آقای رییس

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیتش در کمک به کشورهایی که با ویروس زیکا مبارزه می‌کنند، ادامه می‌دهد.

در ماه آوریل ما بیش از 35 شرکت کننده از 26 کشور را در استفاده از تکنیک‌های مشتق شده از هسته‌ای به منظورکشف سریع و با دقت این ویروس آموزش دادیم. ما هم‌چنین ابزار تشخیصی را برای اکوادور فراهم کردیم.

یک پروژه منطقه‌یی برای کمک به کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب با استفاده از تکنیک عقیم‌سازی حشره علیه ویروس زیکا که در ماه مارس به تایید شورای حکام رسید، بودجه مقدماتی را از فرانسه، ژاپن و ایالات متحده دریافت کرده است. در ماه ژوییه نمایندگان 16 کشور به منظور بحث و تبادل نظر برای پروژه کاری دو سال آینده در مکزیک دیدار خواهند کرد. برای تامین پرتو افشان سلولی گاما به برزیل روند پیشنهاد قیمت آغاز شده است.

همان‌طور که مثال زیکا نشان می‌دهد، طرح‌های کاربردی صلح‌آمیز بار دیگر نشان داد که مکانیزم بسیار موثری برای ارائه کمک‌های سریع در واکنش به فوریت‌های ضروری کشورهای عضو محسوب می‌شود. ما در ماه جاری نشست فنی اطلاع‌رسانی را به منظور ارائه آخرین اخبار در رابطه با فعالیت‌های طرح‌های کاربردی صلح‌آمیز برگزار خواهیم کرد.

آقای رییس

با افزایش بودجه پیشرفت‌های خوبی از زمان آخرین نشست شورای حکام صورت گرفت و ما را قادر کرد تا تحت پروژه ReNuAL آزمایشگاه‌های کابردی هسته‌ای‌مان را نوسازی کنیم. این یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی است که تاکنون آژانس سرپرستی آن را به عهده داشته است.

از ماه مارس، ما کمک‌هایی را از آلمان، ژاپن، عربستان سعودی، ایالات متحده و Afra توافق‌نامه تحقیقاتی مشترک منطقه‌یی آفریقا، آموزش و توسعه مرتبط با فن‌آوری و علم هسته‌ای دریافت کرده‌ایم که من از همه آن‌ها تشکر می‌کنم. این کمک‌های به موقع ما را قادر خواهد کرد تا ساخت هر دو آزمایشگاه کنترل آفت حشرات و آزمایشگاه مودولار انعطاف‌پذیر را همان‌گونه که برنامه‌ریزی شده بود، شروع کنیم.

ایمنی و امنیت هسته‌ای
آقای رییس

دو پیش‌نویس بازنگری شده اعلام شروط ایمنی به عنوان استانداردهای ایمنی آژانس برای تصویب در برابر شورای حکام قرار دارد. رهبری و مدیریت ایمنی و امنیت راکتورهای تحقیقاتی، بینشی که از حادثه فوکوشیما داییچی به دست آمد در این دو سند منعکس شده است. من همه کشورهای عضو را تشویق می‌کنم که از کاربرد وسیع استانداردهای ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر مبنای آگاهی و تجربیاتی است که از سراسر جهان جمع آوری شده حمایت کنند.

تداوم فعالیت‌های آژانس ذیل طرح عملی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه ایمنی هسته‌ای اکنون در کارهای عادی ما لحاظ می‌شود. در راستای قطعنامه سال گذشته کنفرانس عمومی، ما به منظور اولویت‌بندی فعالیت‌های آتی‌مان برای تقویت ایمنی هسته‌ای جهان بر مبنای تجربیات به دست آمده در سال‌های اخیر فعالیت می‌کنیم. گزارشی در این خصوص در ماه سپتامبر به شورای حکام ارائه خواهد شد.

بازگردیم به امنیت هسته‌ای. من در چهارمین اجلاس امنیت هسته‌ای در واشنگتن به عنوان ناظر حضور یافتم. بیانیه پایانی اجلاس قویا از مسوولیت خطر و نقش محوری آژانس در تقویت امنیت هسته‌ای جهان حمایت می‌کرد.

بسیار خوشحال هستم که متمم کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد هسته‌ای سرانجام اجرایی شد.

این اقدام مهمی است که جهان را امن‌تر خواهد کرد. من به درخواستم از همه کشورها برای تبعیت از این ابزار قانونی مهم ادامه می‌دهم. اجرای جهانی کنوانسیون اصلاحی به تضمین این که مواد هسته‌ای در سراسر جهان در برابر اقدامات مغرضانه به خوبی محافظت می‌شود ، کمک خواهد کرد.

آژانس به کشورها در تحقق وظایف جدیدشان تحت این متمم کمک خواهد کرد. ما نشست نمایندگان کشورها را درباره‌ی این متمم و کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد هسته‌ای را از 30 نوامبر تا 2 دسامبر برگزار خواهیم کرد. من از همه کشورها می‌خواهم که حضور یابند.

من هم‌چنین همه کشورها را تشویق می‌کنم در کنفرانس بین‌المللی امنیت هسته‌ای در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سطح وزیران حضور یابند که در پنجم دسامبر در وین آغاز به کار خواهد.

حضور وزیران به حفظ اقدامات به دست آمده در سال‌های اخیر در اولویت قرار دادن امنیت ملی در دستور کار بین‌المللی کمک خواهد کرد. بیانیه مورد توافق مرز را به طرح امنیت هسته‌ای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای 2018-2022 کمک مهمی می‌کند. این طرح در نشست ماه سپتامبر 2017 شورای حکام پس از مشورت با کشورهای عضو ارائه خواهد شد.

انرژی هسته‌ای

آقای رییس

اکنون من به طور مختصر به انرژی هسته‌ای می‌پردازیم.

در سال 2015، 10 راکتور انرژی به شبکه وصل شد که بیش‌ترین رقم برای یک‌سال از سال 1990 است. در حال حاضر 444 راکتور انرژی در 30 کشور فعالیت دارند. 65 راکتور دیگر نیز در حال ساخت است که دو سوم آن‌ها در آسیا قرار دارند.

از رده خارج کردن راکتورهای هسته‌ای در پایان چرخه فعالیت‌شان مساله به شدت مهم است.

در حال حاضر 157 راکتور انرژی هسته‌ای برای همیشه خاموش شده‌اند که بسیاری از آن‌ها در معرض از رده خارج شدن هستند. در کنفرانس بین‌المللی پیشبرد اجرای جهانی از رده خارج کردن و برنامه احیای محیط زیست در ماه گذشته در مادرید بیش از 500 شرکت کنند، از 54 کشور و چهار سازمان بین‌المللی حضور یافتند.

گروه بازنگری منسجم زیرساخت هسته‌ای دریافت که بنگلادش به بسیاری از پیشنهادات و توصیه‌های صورت گرفته در سال 2011 عمل کرده بود.

در ماه‌های آینده در قزاقستان و مالزی ماموریت‌هایی برای بازنگری منسجم زیرساخت هسته‌ای طرح‌ریزی می‌شود همان‌گونه که ماموریتی تکمیلی برای لهستان وجود دارد.

یک پروژه جدید تحقیقاتی هماهنگی آژانس بین‌المللی اتمی برای کمک به کشورهای عضو در توسعه استراتژی کاهش تغییرات آب و هوا و ارزیابی نقش انرژی هسته‌ای در تحقق اهداف توافق‌نامه سال گذشته پاریس برگزار شده است.

برای بهبود دسترسی آنلاین کشورهای عضو به منابع آموزش الکترونیک آژانس، یک پروتکل شبکه شکل دادیم که طی آن محتوای آموزش و پرورش و دیگر منابع می‌تواند به راحتی در دسترس قرار گیرد. ما میزبان سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت اطلاعات هسته‌ای در ماه نوامبر در وین خواهیم بود.

هم‌چنین در ماه نوامبر ما میزبان کنرانس بین‌المللی ایمنی مدیریت پسماندهای رادیواکتیو خواهیم بود.

تضمین تامین سوخت

آقای رییس

گزارش من درباره‌ی تاسیس بانک اورانیوم با غنای پایین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قزاقستان به پیشرفت‌های صورت گرفته در 12 ماه گذشته می‌پردازد.

چارچوب قانونی کلی بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قزاقستان به نتیجه رسیده است همان گونه که توافق انتقال با فدراسیون روسیه به نتیجه رسید.

طراحی تاسیسات ذخیره اورانیوم با غنای پایین به اتمام رسیده است. این طرح‌ مفاد قابل اجرای استانداردهای ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اسناد راهنمایی امنیتی را اجابت می‌کند.

زمانی که تاییدیه‌های ضروری توسط مقامات قزاق فراهم شود، ساخت این تاسیسات آغاز خواهد شد و انتظار می‌رود در سال 2017 آماده کار شود.

آژانس اکنون فعالیت‌هایی را برای آماده‌سازی استفاده از اورانیوم با غنای پایین طرح‌ریزی می‌کند. من پیشرفت‌ها را به آگاهی کشورهای عضو می‌رسانم.

راستی‌آزمایی و نظارت بر جمهوری اسلامی ایران

آقای رییس

شما گزارش من در مورد راستی‌آزمایی و نظارت بر جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه‌ی 2231 شورای امنیت سازمان ملل که به اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران تحت برنامه جامع اقدام مشترک می‌پردازد را پیش‌رو دارید.

این گزارش خلاصه‌ای از فعالیت‌های نظارتی و راستی آزمایی است که آژانس تحت قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل و قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام انجام داده است. این فعالیت‌ها با اقدامات پادمانی استاندارد آژانس تطابق دارد. این گزارش واقعیات را بی‌طرفانه و واقع گرایانه ارائه می‌دهد و شامل اطلاعات مناسبی است که آژانس می‌تواند با کشورهای عضو به اشتراک بگذارد. ما در مراحل ابتدایی روندی قرار داریم که به توجه دقیق و مداوم همه طرف‌های ذی‌نفع نیاز دارد. همه طرف‌ها برای تحقق اجرا تلاش کرده‌اند. در ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو برای پایدار ماندن اجرا ادامه تعهدات محکم همه طرف‌ها ضرورت خواهد داشت.

فعالیت‌ها تحت پروتکل‌ الحاقی توافق پادمان‌های ایران که ایران به طور مشروط آن را اجرا می‌کند و اجرایی شدن آن قریب‌الوقوع است، ادامه دارد. از زمان آخرین گزارش من آژانس تحت پروتکل الحاقی به سایت‌ها و دیگر مکان‌ها در ایران دسترسی مضاعفی داشته است.

من به اطلاع رسانی به شورای حکام ادامه خواهم داد.