باید برای حفاظت از طبیعت و سیاره مسکون همراه شد

روزنامه ابتکار در یادداشتی به قلم معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست نوشت:از ویژگی‌های عصر حاضر سرعت تبادل اطلاعات و به همان میزان، رشد دانایی و شناخت انسان از پدیده‌ها و علوم است. از این منظر، نگاه آدمی و رابطه او با طبیعت متحول شده است. در ابتدای دوران صنعتی، دانش اندکی که برای تسلط بر طبیعت به دست آمد، سبب غرور بشر و موجب آن شد تا نقص و محدودیت دانش خود را نپذیرد و با خیره سری توانایی هایش را مطلق انگارد. اما با گذشت چند دهه، مشکلات ناشی از نحوه مواجهه با طبیعت رخ نمود و نقصان نگاه اولیه آشکار شد. تا آنجا که بسیاری از نظرات و دیدگاه‌های نخست تغییر کرد و ضرورت سازگاری زندگی بشر با طبیعت و فوایدی که این ارتباط برای انسان دارد، زوایای جدیدی را روشن ساخت.

حقیقت این است که ما به طبیعت و محیط زیست بشدت نیازمند و وابسته‌ایم و عواقب هر لطمه‌ای که به نام دانایی یا از سر نادانی به طبیعت وارد کنیم، بزودی به زندگی خود و فرزندانمان بازمی گردد.

عنوان روز جهانی محیط زیست سال‌جاری «به سوی طبیعت؛ برای زندگی» بر این روند صحه می‌گذارد و بر موضوع تأثیر طبیعت و حیات وحش بر زندگی انسان تأکید دارد. شناخت و انس با آب، خاک، گیاه و حیوانات راهی برای جلوگیری از تخریب و نابودی زیستگاه‌ها و تنوع زیستی و تداوم چرخه و تعادل حیات بر کره زمین بوده و اینک با پیشرفت دانش بشر این واقعیات مشخص شده است. دولت‌ها در این میان مسئولیت دارند همگام با تحولاتی که در اندیشه و دانش پدید می‌آید، سیاست‌ها و برنامه‌های خود را تنظیم کنند.

دولت یازدهم در جمهوری اسلامی ایران از آغازین روزهای کار خود با مصوبه تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه به مسأله محیط زیست توجه نشان داد و در ادامه آن احیای تالاب‌های کشور را که بسیاری از آنها دارای تراز جهانی در کنوانسیون رامسر بوده یا در شمار ذخیره‌گاه‌های زیست کره هستند در دستور کار قرار داد. برای تالاب‌هایی که متأسفانه در آغاز کار دولت رو به خشکی و نابودی گذاشته بودند، برنامه احیا تدوین شد و مهم‌ترین اقدام در این زمینه سال گذشته با ابلاغ حقابه زیست محیطی رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دشت‌های کشور توسط وزیر محترم نیرو صورت گرفت. با برنامه‌ریزی و پیگیری‌های مجدانه سازمان حفاظت محیط زیست امروز شاهد بهبود وضعیت تالاب‌هایی مانند هورالعظیم (که بخش‌های عمده‌ای از آن آبگیری شده)، شادگان، گاوخونی (که بعد از سال‌ها خشکی مطلق جرعه‌ای آب نوشیده)، تالاب هامون (که علاوه بر آبگیری حدود 40 درصدی، امسال به عنوان ذخیره گاه زیست کره یونسکو ثبت شد) و آغاز احیای تالاب انزلی هستیم. برنامه احیای پریشان، بختگان و جازموریان نیز که شرایط بسیار دشواری دارند، در دستور کار قرار گرفته است. لازم به یادآوری است که براساس ارزشگذاری‌های جهانی، ارزش هر هکتار تالاب تا 40 برابر یک هکتار زمین کشاورزی است، ولی متأسفانه تالاب‌های ایران به دلیل مصرف بی‌رویه در بخش کشاورزی با مصرف بالای آب و بهره‌وری پایین، در خطر نابودی اند. نادیده گرفتن حقابه‌های طبیعت و در کنار آن روند رو به کاهش بارندگی و روند فزاینده دما که به تعبیر بسیاری کارشناسان نمایش آشکار تغییر اقلیم در ایران است، برنامه‌ریزی برای حرکت به سمت کشاورزی پایدار و سازگار با تغییر اقلیم را از اولویت‌های اصلی کشور قرار داده و مورد تأکید ریاست محترم جمهوری و دولت است. در کنار این مهم، سازمان حفاظت محیط زیست برای حفظ سرمایه‌های طبیعی و میراث ژنتیک کشور، گسترش مناطق تحت حفاظت خود را از دوران دولت‌های هفتم و هشتم با مطالعات مدیریت این مناطق آغاز کرد و پس از وقفه‌ای چند ساله از ابتدای این دولت، اجرای آن را براساس امضای تفاهمنامه با استانداران دنبال کرده است. از دستاوردهای آشکار این اقدام، تنظیم ردیف‌های بودجه مستقل برای مناطق در استان‌ها و آغاز مراحل اجرایی شدن برنامه‌های مدیریت در سال‌جاری با محوریت مشارکت جوامع محلی و توجه به روستاهای اطراف این مناطق برای توان افزایی و مشارکت آنها، همچنین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حفاظت از زیست بوم‌ها و گونه‌های ارزشمند تنوع زیستی ایران است. در این زمینه همچنین پایش هوشمند مناطق، آموزش، ارتقای سطح توانمندی و جایگاه اجتماعی محیط‌بانان به عنوان صف نخست دفاع از طبیعت مد نظر قرار دارد. امید است این اقدامات با قوت تداوم یابد و حرکتی که منطبق با فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی ما و همگام با جامعه جهانی است با اقبال عمومی مردم به ثمر بنشیند... امروز باید گفت: برای حفاظت از طبیعت و سیاره مسکون همراه شو عزیز...