ایدز بلایی که بی‌صدا می‌آید

 بیماری ایدز یا 'اچ .آی . وی' که بیش از سه دهه از شناسایی ویروس آن در جهان می گذرد، اینک طبق بررسی های علمی وپزشکی، روبان قرمز موج سوم خود را با تغییراتی در نوع ابتلا به آن در ایران و استانی مانند البرز برش زده است.

به گزارش انتخاب، نخستین نشانه بیماری ایدز در سال 1981میلادی در آمریکا و در بین معتادان تزریقی مشاهد شد و پزشکان در ایران اولین نمونه این بیماری در کودک 6 ساله هموفیلی در سال 1365 شناسایی کردند.  
 
براساس بررسی های علمی، موج نخست این بیماری در ایران براثر تزریق خون آلوده به ویروس اچ آی وی به وجود آمد و سپس استفاده مشترک از سرنگ مشترک دربین معتادان تزریقی موج دوم را به وجود آورد.  
 
اما آنچه کارشناسان بهداشتی و درمانی را در زمینه گسترش بیماری ایدز در البرز نگران کرده است، وجود چهار زندان بزرگ کشور در کرج مرکز این استان است.
 
هر چند کارشناسان بهداشتی و درمانی البرز آمار دقیقی ازتعداد مبتلایان به ویروس 'اچ . آی . وی ' در استان ارایه نداده ند، اما می گویند این بیماری به واسطه عوامل مختلف مانند رفتارهای پرخطر جنسی و تزریق مشترک مواد مخدر توسط معتادان روند افزایشی دارد.  
 
زهرا آقایی رئیس هیات مدیره انجمن همیاران سلامت پرور البرز می گوید: ملاقات خانواده های زندانیان با همسران خود در مکان های پیش بینی شده و اسکان این خانواده ها در اطراف زندان ها از عوامل افزایش ابتلا به بیماری ایدز در البرز است.  
 
وی اظهار داشت: رفتارهای پرخطر جنسی در اطراف زندان ها، سن ابتلا به ایدز در البرز را کاهش داده است.  
 
آقایی گفت: این رفتارها سبب شده تا مسیر انتقال اچ.آی.وی از تزریق مشترک مواد مخدر به رفتار پرخطر جنسی تغییرکند.  
 
وی بیان داشت: میزان آسیب های اجتماعی به خاطر مهاجرت زیاد در استان البرز نسبت به سایر مناطق کشور بیشتر است و زمینه برای گسترش این معضل بیشتر می کند.  
 
رئیس هیات مدیره انجمن همیاران سلامت پرور البرز افزود: اکنون بسیاری از خانواده های زندانیان مناطق دیگر کشوربه صورت موقت در نزدیکی زندان های کرج سکونت گزیده اند و این امر سبب شده تا آسیب های اجتماعی در البرز بیشتر شود.  
 
وی گفت: برای پیشگیری و کنترل این بیماری خطرناک برنامه های بهداشتی در محدوده زندان های کرج به اجرا درآمده که براساس آن افراد مشکوک به صورت رایگان و محرمانه مورد آزمایش خونی قرار می گیرند.  
 
آقایی اظهار داشت: جواب آزمایش ها در مدت 75 ساعت در اختیار افراد قرار می گیرد.  
 
رئیس هیات مدیره انجمن همیاران سلامت پرور البرزگفت: امسال برای خانواده های مددجویان ندامتگاه قزلحصار کرج برنامه آموزشی و پیشگیرانه برگزار کردیم.  
 
وی افزود: این انجمن در سال تحصیلی جاری نیز برای دانش آموزان دختر و پسر برنامه آموزشی و هشدار دهنده برگزار کرد تا قدرت نه گفتن دانش آموزان به پیشنهادهای خطرناک تقویت شود.  
 
آقایی با اشاره به هزینه های گزاف کنترل بیماری ایدز در کشور اظهار داشت: بهترین مسیر برای مهار این بیماری پیشگیری است زیرا درمان بیماران در هر ماه بین 10 میلیون تا 18 میلیون ریال است.  
 
وی گفت: این رقم برای بیمارانی که به مرحله نهایی می رسند ماهانه 2 میلیارد تا 3 میلیارد ریال است.  
 
آقایی تاکید کرد که دولت امر غربالگری را به خوبی در این زمینه پیش برده و کوتاهی نکرده است.  
 
رئیس هیات مدیره انجمن همیاران سلامت پرور البرزگفت: اکنون 32 زن و کودک مبتلا به ویروس اچ . آی . وی زیر پوشش این انجمن قرار دارند.  
 
وی ادامه داد: این انجمن در کنار پیشگیری و درمان ایدز، برنامه های آموزشی مهارتی در زمینه خیاطی و ... برای مبتلایان مددجوی تحت پوشش خود برگزار کرد و 80 درصد آنان مشغول بکار شده اند تا افسردگی خارج شوند.  
 
وی بیان داشت: در بین مددجویان،مادرانی آبرومند و انسان های شریف هستند که ناخواسته گرفتار بیماری ایدز شده اند که باید مورد حمایت قرار گیرند.  
 
دکتر حجت الله براتی مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرز نیز می گوید: ایدز یک بیماری واحد نیست بلکه مجموعه ای از حالات و علائم است که وقتی سیستم ایمنی بدن به وسیله ویروسی به نام HIV آسیب می بیند، بوجود می آید.  
 
وی ادامه داد: اچ آی وی (HIV) از حروف اول کلمات (Human Immunodeficiency Virus) گرفته شده است. معنای فارسی این کلمات « ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی» است. HIV یک رتروویروس است که حاوی RNA و دارای پوشش است.  
 
براتی گفت: این ویروس سلول های خاصی از بدن را که در مقابل انواع بیماری ها دفاع می کنند  نابود می کند. وقتی ویروس اچ آی وی سیستم ایمنی بدن انسان را به حدی ضعیف کند که دیگر نتواند فرد مبتلارا در مقابل بیماری هایی که به طور عادی آنها را مهار می کرده محافظت کند، این فرد وارد مرحله ای از بیماری خود شده که به اختصار ایدز نامیده می شود.  
 
وی یادآور شد:بیش ازسی سال از شناسایی اولین مورد ابتلا به ویروس HIV می گذرد. اصولا این ویروس در خارج از سلول زنده، قادر به ادامه حیات نیست.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: ویروس اچ آی وی می تواند در مایعاتی از قبیل خون ، مایع منی، ترشحات واژن و شیر مادر یافت شود.  
 
وی ادامه داد: ایدز از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا، از مادر مبتلا به فرزند( قبل از تولد یا حین زایمان و یا از طریق شیردهی پس از تولد ) ، از طریق خون یا فرآورده های خونی آلوده ( مانند انتقال خون و یا پیوند اعضاء ) ، از طریق استفاده از سوزن ، سرنگ و دیگر وسایل تزریق آلوده به ویروس ( مانند استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی و یا در هنگام خالکوبی) انتقال می یابد.  
 
براتی گفت: با توجه به راه های انتقال HIV،‌ تمام افراد جامعه در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند و این بیماری به هیچ گروه خاصی از افراد اختصاص ندارد.  
 
وی بیان داشت: مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر، افرادی که روابط جنسی محافظت نشده با افراد مختلف (همجنس یا جنس مخالف) دارند،‌ دریافت کنندگان مکرر خون، همسر یا شرکای جنسی افراد بیشتر در خطر ابتلا به این ویروس هستند.  
 
براتی تاکید کرد که درعین حال ویروس HIV از راه های ذیل به افراد دیگر منتقل نمی شود : تماس عادی مانند با هم کار کردن،‌ هم صحبتی،‌ همسفری،‌ دست دادن،‌ بوسیدن و سایر روابط اجتماعی ‌مانند سوار شدن در یک اتوبوس و تاکسی، استفاده مشترک از حمام،‌ استخر و توالت، لباس،‌ پوشاک،‌ پتو و رختخواب، عطسه،‌ سرفه و نیش حشرات، تماس پوست سالم با ترشحات جنسی مردانه و زنانه، بزاق، ادرار،‌ اشک،‌ عرق و محتویات معده فرد آلوده به ویروس.  
 
وی بیان داشت: پس از ورود HIV به بدن ، این ویروس شروع به تکثیر در سلول های اصلی سیستم ایمنی ( عمدتا سلوهای CD4 و ماکروفاژها ) می نماید.  
 
براتی گفت:به دوره بین ورود عفونت و تولید آنتی بادی های قابل سنجش،‌ دوره نهفتگی یا پنجره اطلاق شده که می تواند از دو تا دوازده هفته به طول بینجامد.  
 
وی ادامه داد: در این مدت، فرد ممکن است دچار عفونت حاد HIV شده که به آن عفونت اولیه HIV نیز گفته می شود. در این گونه موارد، عفونت فرد با وجود نتیجه منفی آزمایش ،‌ بسیار مسری است.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرزگفت: فرد مبتلا به ویروس HIV ممکن است تا 10 سال یا بیشتر ،‌ بدون علامت بماند. این مدت از لحاظ انتقال HIV دارای اهمیت می باشد.  
 
وی ادامه داد: در نهایت پس از مدتی (که مدت آن از یک فرد به فرد دیگر متفاوت می باشد ) با تخریب لنفوسیت های CD4 و دیگر سلول های ایمنی، نشانگان پیشرونده نقص ایمنی یا بیماری ایدز پدید می آید.  
 
وی اظهار داشت: پیشرفت به این مرحله ،‌ به عواملی همچون نوع عفونت HIV ، سن فرد ، ‌دیگر عفونت ها و عوامل ژنتیکی ، مرتبط است.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: بیماری ایدز درمان قطعی ندارد، ولی درمانی کنترلی با عنوان درمان ضد ویروسی برای آن در نظر گرفته شده است.  
 
براتی افزود: درمان ضد ویروسی (ART) به داروهایی اطلاق می شود که تکثیر HIV را متوقف نموده و یا آن را مهار می نماید . هدف از این درمان ،‌ طولانی کردن و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا از طریق سرکوب هر چه بیشتر تکثیر ویروس HIV و نیز کاهش احتمال انتقال این ویروس به فرد سالم می باشد.  
 
وی بیان داشت: رژیم معمول درمانی متشکل از سه نوع داروی ART در ترکیب با یکدیگر بوده که برای سرکوب مراحل مختلف چرخه حیات ویروس به کار می روند.  
 
این مسئول بدون اشاره به تعداد دقیق مبتلایان به بیماری ایدز در البرز به وضعیت این بیماری در جهان و ایران پرداخت و گفت:براساس گزارش های جهانی درسال 2015 ، حدود 9/36 میلیون نفر مبتلا به این بیماری در جهان شناسایی شدند.  
 
وی اظهار داشت: با وجود اینکه میزان بروز سالانه موارد جدید عفونت HIV در حال کاهش است، اما شیوع این بیماری به دلیل کاهش مرگ و میر ناشی از آن (با توجه به دسترسی بیشتر بیماران به درمان های ضد ویروسی) در حال افزایش است.  
 
وی افزود: در عین حال 50 درصد از جمعیت بالغ مبتلا به HIV را زنان تشکیل می دهند.  
 
این مسئول گفت: اولین مورد HIV در ایران در سال 1365 در یک کودک 6 ساله مبتلا به هموفیلی که از فاکتورهای انعقادی آلوده به ویروس HIV وارداتی از اروپا استفاده می کرد،‌ تشخیص داده شد.  
 
وی ادامه داد:پس از آن تا سال 1374 موارد معدودی در سال گزارش و ثبت شده است . در سال 1375 با شناسایی همه گیری در برخی از زندان های کشور ، موارد شناخته شده به یکباره افزایش چشمگیری یافت و این سیر صعودی تا سال 1383 ادامه داشت.  
 
براتی گفت: در سال 1383کل موارد شناخته شده در طی یک سال به حداکثر رسید و سپس با شیبی ملایم روندی کاهشی یافت.  
 
وی ادامه داد: بر اساس نظام جامع مدیریت داده های آماری اچ آی وی کشور ،‌ تا تاریخ 1/7/1394 مجموعا 30 هزار و 183 نفر مبتلا به اچ آی وی شناسایی ،‌ ثبت و گزارش شده است که 85 درصدآنان را مردان و 15درصد‌را زنان تشکیل می دهند.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرزاظهار داشت: 52درصد موارد ثبت شده نیز در گروه سنی 21 – 35 سال هستند. بر اساس این نظام گزارش دهی از کل موارد شناخته شده تعداد 7387 نفر فوت ثبت شده است.  
 
وی گفت: علل ابتلا به اچ آی وی در بین کل مواردی که از سال 1365 تا کنون ثبت شده به ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد 67 درصد ، رابطه جنسی 18درصد و انتقال از مادر به کودک 2 درصد بوده است.  
 
براتی اظهار داشت: راه انتقال 12درصد از این گروه نیز نامشخص مانده است. این در حالی است که الگوی راه انتقال و درصد ابتلای زنان و مردان در سال های اخیر تغییر کرده است.  
 
وی ادامه داد:ازکل موارد شناسایی و گزارش شده در طول شش ماهه اول سال 1394، 34 درصد موارد ثبت را زنان و 66 درصد آنان را مردان تشکیل می دهند و راه احتمالی انتقال در 39 درصد موارد اعتیاد تزریقی ، 41 درصد روابط جنسی ، 3 درصد مادر به کودک و در 17 درصد راه احتمالی ابتلا بیان نشده است.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیردانشگاه علوم پزشکی البرزگفت: در سال 94 هیچ مورد ابتلا جدیدی از طریق خون و فرآورده های خونی ثبت نشده است .البته در ایران نیز مانند سایر کشورها ، موارد شناسایی شده تنها بخشی از کل موارد مبتلایان است.  
 
وی اظهار داشت:با اینکه در سال های گذشته اقدامات موفقی برای کنترل همه گیری در مصرف کنندگان تزریقی اعمال شده و منجر به کاهش شیب رشد همه گیری در این گروه شده است ،‌ با این وجود هنوز عمده ترین عامل گسترش همه گیری در ایران مصرف تزریقی مواد است ، ‌چرا که تزریق با وسایل مشترک به صفر نرسیده است.  
 
این مسئول گفت: در چند سال اخیر نشانه هایی از افزایش نقش انتقال جنسی HIV در ایران رخ داده است . طی این سالها سهم موارد شناسایی شده ابتلا از راه انتقال جنسی به طور مداوم افزایش یافته است.  
 
وی اظهار داشت: همچنین در سال های اخیر نشانه هایی از افزایش شیوع مصرف ترکیبات مت آمفتامینی و افزایش رفتارهای جنسی پرخطر بعد از مصرف این ترکیبات نیز موجب نگرانی های جدی شده است.  
 
براتی گفت:با توجه به مقایسه آمار موجود در چند سال اخیر، تعداد زنان مبتلا به HIV افزایش یافته است.  
 
وی افزود:با توجه به معضل اعتیاد و نیز رفتارهای جنسی پرخطر و از طرف دیگر عدم آگاهی کافی نوجوانان و جوانان از راههای انتقال و پیشگیری و حفاظت از عفونت HIV/AIDS و همچنین با توجه به بار مالی بیماری ایدز و تحمیل بار اقتصادی – اجتماعی سنگینی که به از دست رفتن نیروهای جوان و کارآمد کشورها منجر می شود و در نهایت آثار مخرب آن در آموزش و پرورش ،‌کشاورزی ،‌ صنعت و توسعه ،‌ حمایت و همراهی تمام سازمانها و ارگانهای دولتی و غیر دولتی در امر آموزش و ارتقاء سطح آگاهی در جامعه برای پیشگیری از بیماری ضروری است.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیردانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: استان البرز دور نمایی از کشور است و اکنون در کشور افزایش آمار از راه جنسی وجود دارد و در البرز هم همین طور است .  
 
وی خاطر نشان کرد: انتقال بیماری ایدز طی سه موج تا کنون انتقال می یافت که در موج و اول انتقال خون بود، موج دوم تزریق و موج سوم که اکنون شایع است از طریق مشکلات جنسی و انتقال جنسی است.  
 
دکتر براتی بیان داشت: شواهد نشان می دهد که در بین خانم ها شایع تر است و مشکلات جنسی مطرح است.  
 
وی با بیان اینکه افزایش فعالیت های آموزشی نقش بسزایی در کاهش انتقال بیماری دارد، گفت: اکنون در استان البرز دسترسی به خدمات مشاوره ای و تشخیص فراهم شده است و تست تشخیص HIVدر تمام مراکز بهداشتی و مشاوره ای به صورت رایگان انجام می شود.  
 
این مسئول ادامه داد:تقویت مراکز بیماری های رفتاری ، راه اندازی مرکز مشاوره ای زنان ، ایجاد مراکز کاهش آسیب زنان، راه اندازی مراکز گذری از دیگر خدماتی است که دانشگاه علوم پزشکی انجام داده است.  
 
وی گفت: اکنون امکانات مشاوره ای و خدمات کاهش آسیب فراهم است و تجهیز واحد های تشخیصی نیز انجام شده است.  
 
براتی اظهار کرد: افزایش فعالیت های کنترلی در مراکز دندانپزشکی البرز از دیگر اقدامات است.  
 
وی بیان داشت: مدارس براساس برنامه استراتژیکی ایدز ابلاغ می شود و اداره کل آموزش و پرورش کمک کند تا بتوانیم دانش آموزان رفتارهای پر خطر روش های پیشگیری انجام شود و در دانشگاه ها ، پادگان ها این آموزش ها انجام می شود و می بایست همه ارگان های ذیربط کمک کنند تا ورود ما برای آموزش به این بخش ها فراهم شود.  
 
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: رسانه ها می توانند در این بخش با اطلاع رسانی و تبلیغات بی پرده کمک کنند.
 
وی افزود: در گذشته امکانات تشخیص ایدز در استان یک جا بود اما اکنون در تمام مراکز بهداشتی درمانی تشخیص تست سریع وجود دارد.  
 
براتی بیان داشت : در سه ماهه اول سال جاری خط مشاوره ای تلفنی ایجاد می شود و ما وظیفه داریم اکثر بیماران تحت درمان قرار بگیرند.  
 
وی در خصوص آمار افراد حامل ویروس hIvگفت: در سراسر کشور الگوی یکدیگر هستند و آمار کشوری نمونه آماری از سایر استان ها است.  
 
وی افزود: اکنون بحث کاهش انتقال از مادر به کودک مطرح است، چرا که تشخیص به موقع یکی از برنامه ها است و از تولد کودک HIVجلوگیری می شود.  
 
با این حال بیماری یا ویروس خطرناک ایدز با چندشیوه عمده تزریق خون آلوده، استفاده مشترک از سرنگ آلوده در بین معتادان تزریقی ، رفتار پرخطر جنسی و انتقال از مادر به جنین گسترش می یابد نیازمند اقدامات پیشگیرانه با اطلاع رسانی گسترده در کشور و استان البرز است.  
 
انتقال چهار زندان بزرگ کشور و انتقال زندانیان به استان های محل سکونت خود از مواردی است که می تواند به پیشگیری و کنترل بیماری ایدز در البرز کمک کند.  
 
همچنین اجرای طرح غربالگری به صورت گسترده و محرمانه و جمع آوری معتادان کارتن خواب و تزریقی و ساماندهی آنان از دیگر مواردی است که به کاهش این بیماری خطرناک کمک می کند.  
 
با این حال تا زمان انتقال زندان ها و زندانیان، غربالگری ایدز در این مکان ها ضروری به نظر می رسد ضمن آنکه باید روش مناسبی برای پیشگیری خانواده های زندانیان و دیگر افراد جامعه به این بیماری در البرز و کشور اتخاذ شود.