ماجرای سوسیس‌های کرم‌زده چه بود؟

ماجرای سوسیس‌های کرم‌زده از پخش یک فیلم در فضای مجازی شروع شد. این فیلم بازتاب متفاوتی در شبکه‌های اجتماعی داشت و بار دیگر بحث سلامت این فرآورده‌های گوشتی را به چالش کشید.

در ادامه این مطلب که روز پنجشنبه به قلم یاسمن صادق شیرازی در روزنامه ایران منتشر شد، می خوانید: چند روز بعد از انتشار کلیپ کوتاه سوسیس‌های کرم زده در فضای مجازی روزنامه‌نگاری محقق، فیلمی را برای روشن شدن مسأله در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد تا زوایای موضوع به صورت کامل مشخص شود. خبرنگار «ایران» برای بررسی صحت و سقم این فیلم با کارشناس کنترل کیفی کارخانه تولید سوسیس و کالباس تماس گرفت.

پاسخ «ایرج حبیب‌زاده» کارشناس کنترل کیفیت سوسیس و کالباس درباره ادعای سوسیس‌های فاسد این بود: «موادی که درون سوسیس‌ها هستند کرم نیست و به نوعی حاصل تخمگذاری مگس‌ها است که به‌خاطر باز بودن درپوش این فرآورده‌ها هنگام فروش مگس به داخل محصولات نفوذ می‌کند.» حالا اما انتشار این کلیپ این شائبه را در جامعه ایجاد می‌کند که باز هم پای سوسیس و کالباس‌های آلوده به سفره ایرانی‌ها باز می‌شود، سوسیس‌هایی که همواره نحوه تولید و توزیع آن برای مردم مورد سؤال و حاشیه ساز بوده است.
** چرا مگس‌ها روی سوسیس تخم می‌گذارند؟
حبیب‌زاده با بیان اینکه سابقه نفوذ حشره و آلودگی در سوسیس و کالباس‌هایی که روکش آنها به صورت کامل بسته‌بندی شده است، وجود ندارد، اظهار داشت: « کلیپ‌هایی که در خصوص سوسیس و کالباس‌های آلوده به کرم در فضای مجازی منتشر شده ناشی از تخمگذاری مگس روی این محصولات غذایی است. زمانی که این فرآورده‌ها را برش می‌دهند ممکن است قسمتی از محصول در معرض هوا قرار بگیرد و حشره‌ها جذب ماده غذایی شوند.»
به گفته حبیب‌زاده سوسیس دارای کربوهیدرات، آب و پروتئین است و یک غذای کامل برای حشرات محسوب می‌شود: «رعایت نکردن شرایط صحیح نگهداری مواد پروتئینی بویژه در فصول گرم سال که امکان تخمگذاری حشرات روی محصولات پروتئینی بیشتر است زمینه جذب حشرات و فاسد شدن فرآورده‌های گوشتی را فراهم می‌کند بنابراین دمای مناسب یکی از اصولی است که باید در نگهداری مواد پروتئینی رعایت کرد.»
این کارشناس کنترل کیفیت سوسیس و کالباس با تأکید بر این نکته که دمای یخچال هنگام فروش و توزیع باید 1 تا 4 درجه سانتیگراد باشد، گفت:« تنظیم دمای یخچال‌ها در تابستان مهم است، اما برخی فروشگاه‌ها برای صرفه‌جویی در مصرف برق یا به علت آگاهی کم، دمای یخچال‌ها را به صورت نامناسب تنظیم می‌کنند یا حتی در ساعت‌هایی آن را خاموش می‌کنند. نظافت خودروهای پخش فرآورده‌های گوشتی نیز حائز اهمیت است و باید حتی سبد‌هایی که این فرآورده‌ها در آن قرار می‌گیرند بخوبی شست و شو داده شوند. این اقدام باعث نابودی حشراتی که ممکن است جذب سبدهای حمل بار شده‌اند، خواهد شد.» گذشته از همه اینها، باید بگوییم که مراکز فروش هم در ناکارآمدی‌های خودروهای توزیع گوشت سهم وی‍ژه‌ای دارند. آنها می‌توانند در صورت مشاهده تخلف،از خرید محصولات غذایی اجتناب کنند.

وی با تأکید بر این موضوع گفت: «برخی مراکز این نکته را رعایت می‌کنند اما برخی دیگر نیز به این موضوع اهمیتی نمی‌دهند. البته خریداران نیز باید هنگام خرید دقت کافی به بهداشت و دمای یخچال‌ها داشته باشند ضمن آنکه کارخانه‌ها هم نباید محصولات خود را توسط ماشین‌هایی که شرایط بهداشتی‌شان نامناسب است، توزیع کنند. اگرچه هزینه حمل و نقل با خودروهای دارای سیستم خنک کننده مناسب گران‌تر از سایر وسایل نقلیه است اما کارخانه‌ها نباید کیفیت محصول را فدای قیمت حمل آن کنند.»

«فروتیش رضوانیه» روزنامه‌نگار و محقق، اخیراً هنگام مراجعه به یکی از مراکز فروشگاهی یکی از فروشگاههای بزرگ و معتبر مگسی مرده را در یخچال فروشگاه مشاهده کرد.

انتشار تصویر مگس مرده در فضای مجازی جنجال زیادی را در رسانه‌های مجازی به پا کرد. رضوانیه که چند سال است در این زمینه تحقیق می‌کند اظهار داشت: «متأسفانه برخی فروشگاه‌ها و مراکز فروش محصولات سوسیس و کالباس از شرایط بهداشتی خوبی برخوردار نیستند. هنگام فروش، این محصولات اغلب با پاره شدن روکش‌هایشان در معرض هوا و حشرات قرار می‌گیرند و این مسأله باعث فاسد شدن آنها می‌شود.

بتازگی برای خرید کالباس به یکی از فروشگاه‌های بزرگ و معتبر مراجعه کردم که متأسفانه در این زمان مگس مرده‌ای در یخچال وجود داشت. برای آگاهی‌رسانی مردم از این لحظه فیلمبرداری کردم و در پایان فیلم تلاش کردم تا به صورت چند لحظه نمای فروشگاه را در پایان نشان دهم.»

**مسئولان فروشگاه چه  می‌گویند؟

«مجید احدی» رئیس روابط عمومی فروشگاه در پاسخ به مشاهده لاشه مگس در یخچال این فروشگاه گفت: «بزرگ کردن این حادثه نمی‌تواند موضوعی را تغییر دهد اما این اتفاق در هر جایی رخ می‌دهد. در همه فروشگاه‌ها پزشک به صورت مرتب وضعیت بهداشت و شرایط نگهداری مواد غذایی در یخچال‌ها را بررسی می‌کند.»
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «ما لوگویی از فروشگاه در این فیلم نمی‌بینیم. مدرکی هم مبنی بر اینکه فیلم منتشر شده در فضای مجازی مربوط به فروشگاه است، وجود ندارد.»
«پژمان داوری منزه» مدیر عامل یکی از کارخانه‌های تولید کننده سوسیس و کالباس با اشاره به کلیپ‌های پخش شده از سوسیس و کالباس کرم زده به خبرنگار ما گفت: «کرم‌زدگی سوسیس و کالباس به هیج عنوان به علت تولید این محصولات در کارخانه‌ها نیست بلکه شرایط نگهداری این مواد باعث بروز این مسأله شده است. کالباس و سوسیس هنگام تولید در دمای 80 درجه پخته می‌شوند و بر همین اساس امکان نفوذ حشرات در فرآیند تهیه این محصولات از بین می‌رود.» موضعگیری برخی مسئولان حوزه سلامت در خصوص مصرف سوسیس و کالباس هم در نوع خودش جالب است. مثلاً وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی زمانی که به مراسمی برای صرف صبحانه رفته بود از مصرف سوسیس تخم‌مرغ امتناع کرد.
داوری منزه در واکنش به این موضعگیری‌های آشکار مسئولان نسبت به سلامت سوسیس و کالباس افزود: «سکوت رسانه‌ای در مورد صنعت سوسیس و کالباس زمانی باعث هجوم مسئولان به این صنعت شد. به طوری که برخی مقامات بر اساس موضعگیری‌های خود حتی عنوان می‌کردند که اگر در همین لحظه گوسفندی کشته شود و از آن گوشت سوسیس درست شود به هیچ عنوان آن را مصرف نمی‌کنند و به خانواده خود نمی‌دهند. این صحبت‌ها باعث دامن زدن به برخی شایعات در خصوص مضر بودن صنایع سوسیس و کالباس شد و نگرانی مردم را به همراه داشت، در حالی که برش این محصولات در فروشگاه‌ها و دمای نامناسب یخچال موجب بروز آلودگی و فاسد شدن محصولات می‌شود. واضح است که در چنین شرایطی کارخانه‌ها بی‌تقصیر هستند.»

این مدیرعامل کارخانه در ادامه تصریح می‌کند: «موضعگیری‌های انجام شده حتی باعث برخی شایعات در خصوص استفاده از گوشت سگ، گربه و تاج خروس در مواد سوسیس و کالباس شد که این شایعات به هیچ عنوان صحت نداشت و حتی مقامات مسئول هم دروغ بودن آنها را تأیید کردند، حتی در اغلب مواقع برای دامن زدن به این شایعات از کلیپ‌ها و عکس‌های جعلی و مونتاژ شده استفاده می‌شد که در طول زمان این مسأله حتی به مخاطبان هم ثابت شد.»

به گفته کارشناسان، سوسیس و کالباس از مواد مغذی‌ای مانند مواد پروتئینی همچون گوشت، سویا، شیرخشک، پنیر، تخم‌مرغ، انواع چربی‌های خوراکی حیوانی و گیاهی تشکیل شده بنابراین مصرف صحیح آن ضرری برای سلامتی بدن نخواهد داشت. داوری منزه هم با بیان اینکه برای آگاهی مردم با استفاده از فراخوان‌های مختلف از همه قشرها دعوت کرده‌ایم از کارخانه‌ها و تولید سوسیس و کالباس بازدید کنند، اظهار کرد: «سازمان دامپزشکی، وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد نظارت جدی‌ای بر عملکرد کارخانه‌های این صنعت دارند و اگر تخلفی هم وجود دارد تعداد آن بسیار کم است. علاوه بر این مصرف سوسیس و کالباس مضر نیست و اگر شرایط بهداشتی برای تولید آنها رعایت شود مشکلی برای مصرف کننده ایجاد نمی‌شود اما با این حال تعادل در مصرف هر نوع مواد غذایی مسأله مهمی است، به عنوان مثال نمک ماده مفیدی برای بدن است اما مصرف بی‌رویه آن می‌تواند زیان آفرین باشد.»

** کرم زدن کالباس حقیقت ندارد

«دکتر رمضان فلاحتی» رئیس انجمن فرآورده‌های گوشتی تهران گفت:« کرم زدن سوسیس و کالباس به هیچ عنوان صحت ندارد، تصاویری که از سوسیس‌های کرم‌زده پخش شده حاصل تخمگذاری مگس‌ها هستند. این اتفاق به هیچ عنوان در کارخانه‌ها ایجاد نشده چراکه سوسیس و کالباس در آنجا 80 درجه حرارت می‌بیند. از نظر علمی هیچ موجود زنده‌ای در آن دما نمی‌تواند وجود داشته باشد. شرایط بهداشتی فروشگاه‌ها و مراکز فروش، در تخمگذاری و جذب مگس‌ها به این محصولات بسیار مؤثر است.

در سال‌های گذشته نیز این اتفاق چندین بار رخ داده بود که با بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد مراکز فروش و شرایط نگهداری باعث بروز آن هستند.» با توجه به اینکه جذب حشرات به سوسیس و کالباس در زمان توزیع و فروش ایجاد می‌شود، باید اقدام نظارتی در این حوزه‌ها شدت گیرد و مسئولان نظارت بیشتری بر عملکرد فروش و عرضه داشته باشند. دکتر فلاحتی گفت: «برخی مراکز شرایط بهداشتی نامناسبی دارند که این موضوع بسیار نگران کننده است. بتازگی مأمورانی را برای کنترل کیفیت مراکز فروش و عرضه محصولات پروتئینی بویژه سوسیس و کالباس مستقر کرده‌ایم تا با مراجعه به آنجا شرایط بهداشتی و نگهداری محصولات را بررسی کنند. این مأموران علاوه بر کنترل نکاتی را نیز برای آموزش به این مراکز منتقل می‌کنند اما باید توجه داشت بیشتر کلیپ‌هایی که در فضای مجازی در خصوص ضررهای سوسیس و کالباس منتشر می‌شود و این سایت‌ها به صورت دائم در حال تبلیغات منفی درباره سوسیس و کالباس هستند صحت علمی ندارد.»