"حرمت شکنی"، آفت جدید فضای سیاسی ایران
یک فعال سیاسی دیگر نیز شدت گرفتن تخریب‌ها را با نزدیک شدن به امضای توافق هسته‌ای مرتبط دانست.
«ایران» انگیزه و پیامدهای تخریب شخصیت‌ها را با کارشناسان به بحث گذاشتمحمد هاشمی: امام(ره)، رهبری و علمای اسلام کرارا بر این مساله تاکید دارند که نباید حرمت‌شکنی شود جلائی‌پور: معلوم است که تندروها مورد حمایت شبکه پنهان هستند. این اعتراض‌ها کار یک نیروی اجتماعی نیست کشاورز: عکس‌العمل جامعه به تخریب‌کنندگان مهم‌تر از مجازات قانونی آنان است زیباکلام: این شخصیت‌ها نه شکایت کنند و نه پاسخی بدهند. زیرا بهترین داور خود مردم هستند شیرزاد: هرچه به زمان توافق احتمالی هسته‌ای نزدیک‌تر می‌شویم، فشار تندروهای مخالف توافق بیشتر می‌شود بیادی: متاسفانه نیروها و نهادهایی هستند که در هیچ کاری پاسخگو نیستند، اما طلبکارند
مرتضی گلپور
کار تندروها بالا گرفته است. آنان که نتوانسته‌اند از رفتارهای دلواپس‌مآبانه خود طرفی ببندند، قواعد مرسوم رقابت سیاسی را کنار گذاشته و به قانون‌گریزی روی آورده‌اند. تندروها در دو سال گذشته، تجمعات غیرقانونی بسیاری برگزار کردند. تجمعات قانونی پرشماری را برهم زدند و حتی تا حمله فیزیکی به علی مطهری، نماینده تهران و فرزند شهید مطهری در شیراز هم پیش رفتند و چون به نتیجه دلخواه نرسیده‌اند، اکنون به حرمت شکنی به عنوان یک تاکتیک تخریبی، توهینی که حد و مرزی نمی‌شناسد، روی آورده اند. آنان در صحن مجلس، محمدجواد ظریف را- وزیری که همراه با همکارانش از سوی رهبر معظم انقلاب «فرزند انقلاب» خوانده شدند- با لفظ «خائن» خطاب کردند و با وجود واکنش منفی افکار عمومی، نه تنها به توهین‌های خود ادامه دادند بلکه مقامات بلندپایه کشور را هم هدف گرفتند و این بار، نه در خلوت یا رسانه‌های خود، بلکه از تریبون مراسم ملی و مذهبی، بذر حرمت شکنی مستقیم و تهمت را در جامعه افکندند. آخرین نمونه حرمت شکنی ها، در مراسم تشییع غواصان شهید یا در یکی از مهدیه‌های تهران روی داد که در آن، برخی با مخاطب قرار دادن رئیس جمهوری، رئیس مجلس و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، سخنان تند و توهین‌آمیزی بر زبان جاری ساختند که با هیچ معیار اخلاقی و دینی سازگار نیست. همین رویکرد تندروهاست که موجب شده تا «عصر ایران» بنویسد: « گروهی که می‌گویند مخالف «آزادی بی حد و حصر» هستند، اتفاقاً در این کشور تنها بهره‌مندان از آزادی بی حد و حصر هستند! چه کسی جز آنها می‌تواند هر کنسرت و سخنرانی را به هم بریزد؟ چه کسی جز آنها از این آزادی برخوردار است که فیلم‌ها را از پرده پایین بکشند!... یا به سمت رئیس جمهوری لنگه کفش پرتاب کنند؟ در نماز جمعه به سمت خطیب مهر بیندازد؟ از نماینده مجلس با پاره آجر استقبال کنند؟و... شما می‌توانید گروهی مشابه آنها را مثال بزنید که از آزادی بی حد و حصر برخوردار باشند؟!» ریشه این عصبیت‌ها چیست و پیامدهای آن چه خواهد بود؟
زیباکلام: می‌ترسند در انتخابات مجلس شکست بخورند
یک استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر سیاسی، در تبیین علت رفتارهای اخیر تندروها و توهین مستقیم به شخصیت‌های نظام، به «ایران» گفت: «تندروها بشدت نگران انتخابات هستند. زیرا می‌دانند که در صورت برگزاری آزاد انتخابات، مجلس را از دست خواهند داد و در این صورت، در کنار از دست دادن قوه مجریه که در خردادماه 92 اتفاق افتاد، خطر زیادی را احساس می‌کنند.» صادق زیباکلام با بیان اینکه «به همین دلیل آنان به تخریب چهره‌های غیر همسو روی آورده‌اند و در این مسیر به کسانی که خط اعتدال یا اصلاح‌طلبی تعریف می‌شوند، خدشه وارد کرده و توهین می‌کنند»، افزود: «اما این کارها برای آنان ثمری نخواهد داشت، چنان که در سال 92 دیدیم که رد صلاحیت آقای هاشمی، نتیجه عکس داد و مردم با رأی خود به روحانی نشان دادند که آن تصمیم را نادرست می‌دانند.» وی این توهین‌ها را نشان دهنده ضعف، ترس و نگرانی تندروها نسبت به انتخابات پیش رو دانست و اظهار کرد: «اگر ممکن بود یا می‌دانستند که نامزدهایشان در انتخابات آتی رأی لازم را دارند، دلیلی وجود نداشت که نگران یا مضطرب شوند.» زیباکلام، شایسته‌ترین و بهترین کاری را که دولت و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی می‌توانند در قبال این توهین‌ها انجام بدهند، بی‌تفاوتی دانست و گفت: «این شخصیت‌ها نباید هیچ واکنشی در قبال توهین‌ها از خود نشان بدهند، نه شکایت کنند و نه پاسخی بدهند. زیرا بهترین داور خود مردم هستند و وقتی می‌بینند فلان شخص یا فلان جریان چقدر راحت می‌تواند توهین کند، در نهایت این توهین‌ها به نفع دولت و خط اعتدال تمام خواهد شد.»
محمد هاشمی: این قضایا سیاسی است
یک فعال سیاسی نیز در اظهار نظری نسبت به توهین‌هایی که اخیراً از سوی برخی مداحان به شخصیت‌های عالی رتبه نظام مانند رئیس جمهوری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت گرفته است، گفت که «نباید توهین برخی مداحان را مبتنی بر یک جریان تلقی کرد، بلکه این مسائل عمدتاً فردی است.»
هاشمی با بیان اینکه «این نوع مسائل همیشه در کشور بوده و تنها مربوط به حالا نیست» ادامه داد: «در سال‌های گذشته و دولت‌های گذشته هم این موارد دیده می‌شد. ریشه اصلی این مسائل هم در اختلاف سلیقه‌های جناحی و گروهی است و بعد هم طرفین، افرادی تندرو و افراطی هستند که در مواردی خاص دست به چنین اقداماتی می‌زنند. بنابراین پدیده جدیدی نیست.» وی با بیان اینکه «تندروها در 8 سال گذشته ساکت نبودند» اضافه کرد: «چنان‌که دیدیم در قم چه به روز آقای لاریجانی آوردند، از این رو می‌توان گفت تنها طرف مقابل این رفتارها عوض شده و مربوط به یک طیف هم نیست. ریشه آنها در اختلاف سلیقه‌های سیاسی است، هرچند کارهای بی‌منطقی است، اما بالاخره انجام می‌شود.»
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این سؤال که برای مهار این رفتارهای تندروانه چه باید کرد، خاطرنشان کرد: «این سؤال را باید از مسئولان پرسید، هرچند توصیه مسئولان همواره بر انجام نشدن این رفتارها بوده است. بارها گفته‌اند و می‌گویند که این رفتارها را نکنید و در همین زمینه، برخوردهایی را هم شاهد بوده‌ایم که محاکمه عاملان حمله به علی مطهری هم در همین زمینه است.»
هاشمی با بیان اینکه «در جامعه اسلامی ما هرگونه هتک حرمت، توهین و افترا به افراد جامعه، اعم از عضو جامعه یا مدیر و مسئول، ناپسند است» خاطرنشان کرد: «بزرگان دین در حفظ و کرامت انسانی افراد توصیه‌های بسیاری کردند. در جامعه اسلامی و انقلابی ما هم حضرت امام(ره)، رهبری و علمای اسلام کراراً بر این مسأله تأکید دارند که نباید حرمت‌شکنی شود. در شرایط فعلی هم با توجه حساسیت وضعیت کشور، نیاز به همدلی و وحدت و انسجام بسیار زیاد است. از این رو کسانی که این گونه مسائل را رعایت نمی‌کنند، طبعاً در چارچوب آموزه های اسلامی حرکت نمی‌کنند.»
شیرزاد: این آخرین تیر ترکش مخالفان است
یک فعال سیاسی دیگر نیز شدت گرفتن تخریب‌ها را با نزدیک شدن به امضای توافق هسته‌ای مرتبط دانست. احمد شیرزاد با اشاره به اینکه «در آخرین روزهای منتهی به امضای توافقنامه هسته‌ای قرار داریم» به «ایران» گفت: «هرچند نمی‌دانیم که توافقنامه نهایی امضا خواهد شد یا خیر، اما هرچه به این زمان نزدیک‌تر می‌شویم، فشار تندروهای مخالف توافق بیشتر می‌شود.» وی با بیان اینکه «آنان خود را به آب و آتش می‌زنند و هر تخته پاره‌‌ای را غنیمت می‌دانند»، اضافه کرد: «به لحاظ سیاسی، در این زمان خاص می‌خواهند آخرین تیر ترکش خود را رها کنند تا شاید جلوی امضای توافق هسته‌ای را بگیرند. اما اینکه چرا توافق به منافع آنان ضربه می‌زند، امر دیگری است.»
وی با بیان اینکه «این افراد و جریان‌ها مدعی مالکیت تمامی ارزش‌ها هستند» اظهار کرد: «آنان حق خود می‌دانند هر جوری که می‌خواهند، از ارزش‌ها استفاده کنند، بویژه در مراسم تشییع شهدا که به همه ملت تعلق دارند، اما یک گروه سیاسی خاص شعارهای خاصی می‌دهند، گرچه در همین شرایط هم بسیاری از همرزمان این شهدا یا رزمندگان دفاع مقدس از این مصادره دلخون هستند.»
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه «مراسم دینی و مذهبی نباید به اغراض خاص سیاسی آلوده شود»، ادامه داد: «مردم علایق دینی دارند و در این روزها توجهات به دین بیشتر می‌شود. اما بهره‌برداری جناحی هم به دین مردم لطمه می‌زند و هم آنان نخواهند توانست به مقاصد خود برسند، در حالی که بیان توهین از تریبون مذهبی، می‌تواند فراتر از گوینده هم رفته و ارزش‌ها را تحت‌الشعاع قرار بدهد.» به باور شیرزاد، «بن مایه دین اخلاق است و اگر قرار باشد ابزارهای دینی برای منافع شخصی و جناحی هزینه شود، دیگر چیزی از ارزش‌ها باقی نمی‌ماند. »
این فعال سیاسی با بیان اینکه «باید به یاد داشته باشیم که توهین نکردن بارزترین صفت دینی است» اضافه کرد: «اما جوانی که می‌بیند به کسی که نمی‌تواند از خود دفاع کند، حمله و توهین می‌شود، این غیر از ملکوک کردن ارزش‌های دینی معنای دیگری ندارد.»
شیرزاد درباره علت‌های سیاسی بروز چنین رفتارهایی، اظهار کرد: «این رفتارها نشان می‌دهد که تندروها از اینکه بتوانند با روش‌های مسالمت‌آمیز به نتیجه برسند، ناامید شده‌اند.» وی با بیان اینکه «در مقابل، دولت باید عزم خود را برای بستن پرونده پدیده شوم تحریم‌ها بیشتر کند» خاطرنشان کرد: «هزینه تحریم‌ها از جیب ملت پرداخت می‌شود و به حساب شعاردهندگان می‌رود. لذا دولت باید با بهره مندی از حمایت نخبگان و عامه مردم به سمت و برداشتن تحریم‌ها حرکت کند، هرچند شاهد برنامه‌های جهت‌دار صدا و سیما علیه دولت و مذاکرات هسته‌ای هستیم.»
بیادی: افراط و تفریط از هر منظری محکوم است
یک فعال سیاسی اصولگرا نیز در این زمینه تأکید کرد که «افراط و تفریط از منظر هر تفکر و در هر اجتماعی مذموم است، همان طور که در مقابل این تعادل و همدلی است که وجودش در هر جامعه و حکومتی ممدوح است.» حسن بیادی به «ایران» گفت: «در کشوری که قانون و صاحب دارد و دارای دولت قوی است، نباید گروه‌های سیاسی مواضع سیاسی خود را به صورت عامیانه و خارج از حیطه آداب اظهار نظر سیاسی بیان کنند.
بدتر آنکه بخواهند مراسم تشییع جنازه شهدا را جایی برای بیان اغراض جناحی و سیاسی خود قرار دهند.» وی با بیان اینکه «آنچه با عنوان همزبانی و همدلی از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شد تنها خطاب به دولتمردان و خواص نبود، بلکه ایشان این موضع را برای تبیین راه عموم گروه‌ها و جریانات و نیز عموم مردم بیان کردند» افزود: «با توجه به وضعیت منطقه و جهان ما حق نداریم طوری رفتار کنیم که خروجی رفتار ما نشان دهنده اختلاف و دودستگی باشد که اگر چنین شد، برای سیاست خارجی و داخلی کشور زیان‌های متعددی دارد.» به باور بیادی، «افرادی که در برخی مراسم عمومی صحبت‌های تند و ناروایی مطرح می‌کنند، خودشان دارای تریبون هستند و می‌توانند این مسائل را در جلسات خصوصی خود مطرح کنند.
لزومی ندارد خیلی از انتقادات به صورت علنی بیان شود.» وی اظهار کرد: «دشمنان مستقیم ما علیه ما متحد شده‌اند و در مقابل ما نیز باید با هم متحد شویم.» این فعال سیاسی اصولگرا، دلایل بروز این رفتارها را نبود احزاب قوی دانست و اضافه کرد: «در ساختار اجرایی هم نواقصی وجود دارد که کسی به دنبال رفع آن نیست. یکی از این نواقص مدیریت جزیره‌ای است و هر کسی سیاست خود را دنبال می‌کند، در صورتی که کشور قوای قانونگذاری و اجرایی دارد. از این رو ما باید تیمی کار کرده و نباید کاری کنیم که نیروهای کشور متفرق شود.» وی ادامه داد: «مدیریت باید یکپارچه باشد، اما متأسفانه در این میان نهادهایی هستند که در هیچ کاری پاسخگو نیستند، اما طلبکارند، در حالی که همه نهادها باید با هم همکاری کرده و نسبت به مشکلات هم یک پاسخ داشته باشند.»
جلایی‌پور: اخلال نهادی در توسعه کشور
یک استاد جامعه‌شناسی نیز معتقد است که پیامد رفتارهای تندروانه و خلاف خواست ملت، ایجاد اخلال نهادی در مسیر توسعه کشور خواهد بود. حمیدرضا جلایی‌پور درباره توهین‌هایی که به تازگی به دولت و چهره‌های عالی‌رتبه نظام روا داشته شده است، به «ایران» گفت: «حملاتی که معمولاً تندروها در برابر نیروهای توسعه‌گرا سازماندهی می‌کنند، مسبوق به سابقه است. دولت روحانی نیز به این دلیل که می‌خواهد کشور را از خرابی‌هایی که تحویل گرفته در بیاورد و یکی از اهداف راهبردی آن حرکت به سمت توسعه است، از این امر مستثنی نیست.» وی با بیان اینکه «اکنون مهم‌ترین مسائل کشور روی زمین مانده و راه حل آنها هم توزیع فقر یا شعاردادن نیست» راه حل را حرکت کشور به سمت توسعه دانست و اضافه کرد: «راه حل این است که محیط کسب و کار باید امن شود و شغل تولیدی ایجاد شود، نه مشاغل رانت‌خواری. طبیعی است که در این شرایط نیروهای ضدتوسعه با دولت مخالفت کنند.» جلایی‌پور با طرح این سؤال که «چرا اکنون این رفتارها تشدید شده است، درحالی که روحانی در دو سال فعالیت خود با دلواپسان رو‌به‌رو بوده است» خاطرنشان کرد: «معلوم است که تندروها مورد حمایت نیروی پنهان هستند. این اعتراض‌ها کار یک نیروی اجتماعی نیست، بلکه آنان از بخش‌هایی حمایت می‌شوند.» به گفته وی، اینکه علناً تحت نام شهدا، نه به اشخاص حقوقی، بلکه به اشخاص حقیقی حمله می‌کنند، یا به شخصیتی که منتخب مردم است و رأی مردم را با خود دارد، نشان می‌دهد که دولت پنهان، یعنی کسانی که قدرت دارند و همه کار می‌کنند و به جایی هم پاسخگو نیستند، پشت این قضایا هستند.» این تحلیلگر مسائل اجتماعی در تبیین دلیل دوم بروز این رفتارها، گفت: «مذاکرات هسته‌ای به مرحله تعیین کننده‌ای رسیده است و اگر دولت بتواند روابط کشور را با جهان عادی کند، در این صورت بازار عده‌ای کساد می‌شود. زیرا دیگر لازم نیست با یک کیف، دلارها را به کشور منتقل کنند، چون بانک مرکزی این کار را خواهد کرد، یا اینکه دیگر لازم نیست نفت را بفروشند، چون وزارت نفت این کار را خواهد کرد. اما عده‌ای مخالف این روند هستند و چون نمی‌توانند به صراحت نظر خود را مطرح کنند، در قالب مخالفت با دولت، روحانی و آیت‌الله هاشمی عمل می‌کنند.»
وی در نهایت، پیامدهای این رویکرد را اخلال نهادی در کشور دانست و در تبیین آن اظهار کرد: «زیرا مردم کسی را انتخاب می‌کنند که کار کند و کشور را اداره کند، اما عده‌ای با اتکا به منابع عمومی در کشور اخلال ایجاد می‌کنند. پیامد این اخلال نهادی، درجا زدن کشور و متوقف شدن حرکت در مسیر توسعه خواهد بود.»
دیــدگاه
واکنش جامعه، مهم تر از مجازات
بهمن کشاورز حقوقدان
در قانون اساسی ما به موجب اصل 24 آزادی بیان تضمین شده و افراد می‌توانند آنچه می‌خواهند بگویند، همچنین تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها هم به موجب اصل 27 آزاد اعلام شده و کسی نمی‌تواند مانع گردهمایی‌های مجاز بشود. اما این آزادی‌ها مانند همه نقاط دیگر دنیا حد و حدودی دارد زیرا اگر آزادی بیان و آزادی اجتماع مقید به قیودی نباشد، نتیجه آن خواهد شد که افراد مثلاً با در دست داشتن سلاح گرد هم آیند و سپس با اتکا به حضور جمعیت و سلاحی که همراه دارند، به زمین و زمان توهین کنند و به اشاعه اکاذیب و افترا دست یازند و احیاناً اگر زمینه را مساعد دیدند از این هم جلوتر بروند. از این رو قانونگذار در قانون مجازات اسلامی کسانی را که مرتکب جرم توهین می‌شوند، به شلاق و جزای نقدی تهدید کرده است و اگر این توهین با توجه به سمت یکی از رؤسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا نمایندگان مجلس یا نمایندگان خبرگان و اعضای شورای نگهبان یا قضات و اعضای دیوان محاسبات و کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن واقع شود، مجازات 3 تا 6 ماه حبس یا تا 74 ضربه شلاق یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود. اما اگر آنچه مطرح می‌شود جنبه افترا یا اشاعه اکاذیب داشته باشد، آن‌گاه مجازات تا حد حبس تا دو سال قابل تشدید است. همچنین اگر این اقدامات توأم با برهم زدن نظم و آرامش و آسایش عمومی باشد، مجازات 3 ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق؛ توجه شود مسأله میزان مجازات و اینکه شدید است یا خطیر آنقدر اهمیت ندارد که موضوع عکس‌العمل نشان دادن اجتماع نسبت به کسانی که هنجارهای آن را می‌شکنند و تخریب می‌کنند، مهم است. تفاوتی ندارد که این گونه اقدامات را راست علیه چپ، چپ علیه راست یا میانه علیه هر دو یا هر دو علیه میانه انجام دهد که گفته‌اند هر کسی چند روزه نوبت اوست. والله اعلم
منبع: ایران
ارسال نظر
